چه زمانی طرح پانزی به پایان می‌رسد؟

نسل‌های همپوشان

در بهار سال 1899 ویلیام میلر سه نفر از اعضای فرقه بروکلین را ترغیب کرد پولشان را نزد او سرمایه‌گذاری کنند. میلر سودی باورنکردنی را به آنها وعده داد.

در بهار سال 1899 ویلیام میلر سه نفر از اعضای فرقه بروکلین را ترغیب کرد پولشان را نزد او سرمایه‌گذاری کنند. میلر سودی باورنکردنی را به آنها وعده داد. در این قرارداد او هفته‌ای 10 درصد سود به اضافه یک کمیسیون برای جذب هر سرمایه‌گذار جدید را به آنها می‌داد. به زودی ویلیام میلر 520 درصدی انبوهی از سپرده‌گذاران را به سمت خود کشانید. هجوم آنقدر شدید بود که بنا به عبارتی «در نهایت پلکان منزلش سقوط کرد». میلر ادعایی کرد که موفقیتش را مدیون داشتن «اطلاعات محرمانه» است اما روش واقعی او 20 سال بعد و هنگامی آشکار شد که فردی به نام چارلز پانزی آن را تکمیل کرد.

طرح‌های پانزی همانند طرح میلر سود سرمایه‌گذاران اولیه را از محل مشارکت سرمایه‌گذاران بعدی می‌پردازد. هرگاه مشارکت جدید در طرح متوقف شود طرح پانزی سقوط خواهد کرد. اگر طرح همانند برنامه میلر سخاوتمندی زیادی داشته باشد نمی‌تواند مدت زیادی دوام آورد. اما اگر وعده‌ها با دست و دلبازی کمتری همراه باشند و فاصله‌های بازپرداخت سود طولانی‌تر شود چه خواهد شد؟ به‌عنوان مثال اگر یک طرح پول سرمایه‌گذاران را در دوران جوانی بگیرد و به آنها وعده سود در کهنسالی بدهد چه اتفاقی روی خواهد داد؟ در دوره‌های درازمدت طرح‌های پانزی مجبور نیستند در آغاز صرفاً برای جذب افراد زنده موجود تلاش کنند بلکه می‌توانند پول مشارکت‌کنندگان کنونی را از پول مشارکت‌کنندگان آینده که هنوز به دنیا نیامده‌اند بپردازند. و از آنجا که نسل بعدی هیچ‌گاه آخرین نسل نخواهد بود این زنجیره می‌تواند تا بی‌نهایت ادامه یابد. مشارکت‌کنندگان جدید هر روز متولد می‌شوند تا بدین صورت فاجعه‌ای رخ ندهد. این‌گونه منطق بین‌نسلی پشتوانه طرح‌های مستمری پرداخت در زمان (PAYG) است که در بسیاری از کشورها رواج دارند. افراد در طول زندگی کاری خود در این طرح‌ها مشارکت می‌کنند و در دوران بازنشستگی مستمری می‌گیرند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند سهم مشارکتشان از جانب آ‌نها پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری می‌شود تا زمانی که آنها به سن مستمری‌بگیری برسند اما در حقیقت این‌گونه نیست. سهم مشارکت‌ کارگران امروز چه زمانی طرح پانزی به پایان می‌رسد؟ برای پرداخت مستمری بازنشستگان کنونی مصرف می‌شود و پول‌ها فقط بین نسل‌ها جابه‌جا می‌شود نه در طول زمان. به‌عنوان مثال، نظام تامین اجتماعی ایالات متحده عمدتاً بر مبنای پرداخت در زمان است. به همین دلیل مخالفان اغلب آن را با یک طرح پانزی مقایسه می‌کنند تا اعتبار آن را زیر سوال برند. اما این مقایسه را می‌توان به شکلی دیگر نیز انجام داد. تامین اجتماعی نهادی محترم است که میلیون‌ها نفر را از فقر و درماندگی نجات داده است. اگر قرار باشد این نهاد را با طرح‌های پانزی یکسان بگیریم آنگاه شاید اصول پانزی آن‌گونه که منتقدان می‌گویند چندان هم بد نباشند. در برخی موارد، بعضی اصول ممکن است به نفع همگان تمام شوند. پل ساموئلسون از موسسه چه زمانی طرح پانزی به پایان می‌رسد؟ فناوری ماساچوست در سال 1958 یکی از این نمونه‌ها را بیان کرد. درک نظریه او هنگامی آسان‌تر است که بتوان آن را در مثال یک جزیره آورد. در این مثال درختان بلند کاکائو، مردمانی گرسنه و قدکوتاه در جزیره هستند. فقط جوانان می‌توانند از درختان بالا بروند و میوه‌ها را بچینند. میوه‌ها باید به سرعت خورده شوند والا در آفتاب داغ فاسد خواهند شد. همزمان هم دو نسل (جوان و پیر) در جزیره زندگی می‌کنند.

در این جزیره افراد پیر راهی برای رفع نیازهای خود ندارند و از نظر جسمانی نمی‌توانند میوه بچینند. همچنین آنها نمی‌توانند از جوانان میوه بخرند چون چیزی ندارند که در ازای آن بدهند. آنها نمی‌توانند از کاکائوی ذخیره‌شده از دوران جوانی استفاده کنند چون این ذخیره با گذشت زمان فاسد شده است. هیچ دارایی دوام‌پذیر و فاسدنشدنی وجود ندارد تا ابزاری برای صرفه‌جویی و پس‌انداز آنها باشد.

راه‌حل این مشکل یک طرح پانزی بین‌نسلی است. جوانان به پیران میوه می‌دهند با این درک که نسل بعد در هنگام کهنسالی آنها همین کار را انجام خواهند داد. یعنی در عمل جوانان به والدین خود وام می‌دهند و آن را از فرزندانشان پس می‌گیرند. در این فرآیند آنها رابطی بین دو نسل هستند که با یکدیگر همزیستی دارند.

همپوشانی ذهن‌های بزرگ

به گفته ساموئلسون این طرح کارایی دارد چون «نسل‌های جدید همیشه به وجود می‌آیند». اگر تولید نسل متوقف شود آخرین نسل از این طرح نصیبی نمی‌برد. بنابراین، آنها با آگاهی از این موضوع دیگر در طرح مشارکت نخواهند کرد. عدم مشارکت آنها نسل‌ یکی مانده به آخر را از دریافت مستمری محروم می‌کند از این‌رو آنها نیز دلیلی برای مشارکت نمی‌بینند. هرگونه انتظار و پیش‌بینی شکست این زنجیره در آینده باعث می‌شود کل ساختار فرو پاشد. بنابراین اگر پیش‌بینی شود که طرح روزی به پایان می‌رسد این طرح هیچ‌گاه آغاز نخواهد شد. مقاله ساموئلسون علمی بود اما اولین مقاله از نوع خودش نبود. موریس آلیاس در سال 1947 و زمانی که در دفتر آمار معادن پاریس کار می‌کرد الگوی مشابهی را توصیف کرده بود اما به گفته یکی از صاحب‌نظران «بداقبالی از آن جهت بود که مقاله‌اش را به فرانسوی نوشت». پایان‌ناپذیری این الگوها بسیاری از دیدگاه‌های رایج اقتصادی را به بازی می‌گیرد. اقتصاددانان با تمام وجود می‌دانند که سرانجام محدودیت‌های بودجه‌ای از راه می‌رسند و یک روز باید حساب‌ها تسویه شوند. اما اگر این پایان هرگز فرانرسد چه؟

مثال‌هایی که تاکنون بیان شده‌اند آنقدر جامع نیستند که اوضاع را شفاف و روشن سازند. قطعاً ساکنان جزیره از بازی پانزی منتفع می‌شوند چراکه در این داستان هیچ راهی برای پس‌انداز برای آینده در نظر گرفته نمی‌شود. اگر جوانان می‌توانستند نوعی دارایی دوام‌پذیر تملک کنند می‌توانستند در دوران پیری آن رابه فروش رسانده و نیازهایشان را برطرف کنند. یا به جای خوردن یک میوه کاکائو ساکنان جزیره می‌توانستند آن را بکارند و صاحب یک درخت شوند. سپس در دوران پیری و بازنشستگی آن را به جوانان کرایه دهند.

این نوع پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در اکثر موارد به بهبود اوضاع افراد می‌انجامد. تجمیع سرمایه ظرفیت تولیدی اقتصاد را بالا می‌برد و ثروت‌آفرینی می‌کند در حالی که طرح‌های پانزی صرفاً ثروت را پخش می‌کنند. پس‌انداز و سرمایه‌گذاری ارزش را ذخیره کرده و به آن می‌افزایند. به‌عنوان مثال یک میوه کاکائو به یک درخت تبدیل می‌شود. بنابراین بازنشستگان می‌توانند انتظار داشته باشند بیش از مقدار مشارکت‌شان دریافت کنند. با وجود این، در برخی موارد غیرمعمول ممکن است عوامل دیگری به نفع طرح پانزی وارد عمل شوند. اول، ممکن است بازدهی پس‌انداز و سرمایه‌گذاری به‌شدت کاهش یابد. اگر جامعه‌ای تمایل داشته باشد منابع را به آینده انتقال دهد حجم بزرگی از سرمایه را انباشته می‌کند که ممکن است سرکوب سرمایه‌گذاری بیشتر را به همراه آورد. به‌عنوان مثال می‌توان یک باغ پر از درخت را تصور کرد که در آن هر درخت مانع رسیدن نور به دیگری می‌شود و حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد. دومین موضوع به جمعیت‌شناسی مربوط می‌شود. جمعیت رو به رشد نوعی طرح طبیعی هرم‌گونه خلق می‌کند. هر گروه از مشارکت‌کنندگان پولی را دریافت می‌کنند که گروه بعدی می‌پردازد در حالی که نسل بعد از نظر جمعیتی بزرگ‌تر است. بنابراین سهم دریافتی کنونی از میزان مشارکت قبلی بیشتر است. همچنین ممکن است نسل آینده در مقایسه با اسلاف خود ثروتمندتر باشند. آنها ممکن است از پیشرفت‌های اقتصادی (مثلاً بهبود فناوری) بهره‌مند شوند که به انباشت سرمایه در طول زمان اضافه شده است. این پیشرفت‌ها به طرح پانزی امکان می‌دهد بازدهی مثبتی برای سرمایه‌گذاران به همراه آورند حتی اگر در این طرح هر نسل درصد ثابتی از درآمدش را به مشارکت اختصاص دهد. به خاطر رشد اقتصادی، 10 درصد از درآمد نسل کنونی ارزشی بسیار بیشتر از 10 درصد درآمد نسل گذشته دارد.

برای روشن‌تر شدن موضوع فرض کنید جمعیت یک کشور سالانه یک درصد و درآمد سرانه آن سالانه چهار درصد رشد می‌کند. در این حالت یک طرح پانزی می‌تواند برای مدت نامحدودی پنج درصد بازدهی سالانه داشته باشد. این کار صرفاً با دریافت درصدی ثابت از درآمد هر نسل صورت می‌گیرد. اگر اقتصاد از قبل حجم بزرگی از سرمایه داشته باشد ممکن است بازدهی پس‌انداز و سرمایه‌گذاری از آن مقدار (پنج درصد) کمتر باشد به‌ویژه آنکه مخاطرات نیز وجود دارند. این اقتصاد به‌ پدیده‌ای دچار می‌شود که اقتصاددانان آن را «ناکارآمدی پویا» می‌نامند. در این شرایط، یک طرح بین‌نسلی پانزی می‌تواند پایدار و مطلوب باشد.

مستمری پرداخت در زمان آشکارترین نمونه از چنین طرحی است. بدهی دولتی نیز می‌تواند نقشی مشابه داشته باشد. (پیتر دایموند از موسسه فناوری ماساچوست در ادامه کار ساموئلسون در مقاله‌ای که سال 1965 انتشار یافت یه این موضوع پرداخت.) اگر دولت نخواهد سهم مشارکت جوانان در تامین اجتماعی را گردآوری کند می‌تواند در عوض به آنها اوراق قرضه درازمدت بفروشد. وقتی زمان سررسید اوراق فرا برسد دولت دور تازه‌ای از اوراق را به نسل ثروتمندتر بعدی می‌فروشد و اوراق قبلی را بازپرداخت می‌کند.

روش سوم برای انتقال منابع از جوانان به پیران حباب سفته‌بازی است که روشی پرتلاطم و غیرقابل اعتماد تلقی می‌شود. در این روش افراد برای یک دارایی (مانند خانه) پول می‌پردازند با این باور که سرمایه‌گذاران بعدی بهای بالاتری برای آن خواهند پرداخت. این پرداخت بیش از حد همانند سهم مشارکت در یک طرح پانزی است که زیربنای آن نه درآمد حاصل از یک دارایی بلکه اضافه‌پرداخت‌های سرمایه‌گذاران بعدی خواهد بود. اگر هر نسل از نسل گذشته در مجموع ثروتمندتر باشد آن‌گاه قیمت آن دارایی همچنان بالاتر می‌رود هرچند هر خریدار همان درصد از افزایش درآمدش را به آن اختصاص می‌دهد.

نظریه احمق جوان‌تر (the younger-fool theory)

همه این سازوکارها تاثیراتی جانبی دارند. بدهی دولت می‌تواند مانع سرمایه‌گذاری مولد شود. حساب‌ها نیز می‌توانند همین اثر را به همراه داشته باشند. اما در اقتصادی که به ناکارآمدی پویا دچار شده است این نوع ایجاد مانع می‌تواند مفید باشد. چنین اقتصادی سرمایه‌ بیش از حدی را انباشته است. هم‌راستاسازی این حجم انبوه ماشین‌‌آلات،‌ تجهیزات، ساختمان‌ها و زیرساختارها با اقتصاد به سرمایه‌گذاری‌های سنگینی نیاز دارد. جوانان وسوسه می‌شوند سرمایه بیشتری اضافه کنند تا منابع را به آینده (زمان پیری خودشان) انتقال دهند. اما از آنجا که بازدهی بسیار پایین است برای آنها بهتر خواهد بود منابع را مستقیماً به نسل پیر کنونی انتقال دهند. این کار از طریق مشارکت در تامین اجتماعی، خرید اوراق قرضه دولتی یا خرید دارایی‌های نسل قدیم با نرخ بالاتر صورت می‌گیرد و بر این فرض استوار است که جوانان فردا همین کار را برای آنها انجام خواهند داد. بنابراین، می‌توان دید که تحت شرایط خاص اصول پانزی نه‌تنها زشت نیستند بلکه کارآمد تلقی می‌شوند. اما آیا می‌توان چنین شرایطی را در جهان واقع پیدا کرد؟ یکی از راه‌های پیدا کردن چنین شرایطی آن است که نرخ‌های بهره (که نمایانگر بازدهی سرمایه هستند) را با نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (که انعکاس‌دهنده رشد جمعیت و افزایش درآمد سرانه است) مقایسه کنند. آزمون جایگزین اما سختگیرانه‌تری که تحت فرضیه‌هایی خاص انجام می‌گیرد آن است که سرمایه‌گذاری‌ها و سودها با هم مقایسه شوند. اگر سرمایه‌گذاری کشور از سود حاصل بیشتر باشد در این حالت کشور بیش از درآمدی که از سرمایه‌گذاری کسب می‌کند به سرمایه‌ها دست‌درازی کرده است. در مثال جزیره، این امر را به این شکل می‌توان توصیف کرد که انگار ساکنان جزیره تمام میوه‌هایی را که از درختان اضافی کاشته‌شده برداشت می‌کنند با مقداری بیشتر دوباره می‌کارند (البته منهای میوه‌ای که برای جبران زحمت نیروی کار لازم دارند). در چنین حالتی بار پس‌انداز و سرمایه‌گذاری برای آینده برای ابزارهای موجود بسیار سنگین خواهد بود.

در گذشته اقتصاددانان مطمئن بودند که نتیجه این آزمون برای اکثر اقتصادها مطلوب است و سود آنها بسیار بیشتر از مقداری است که سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اما پژوهش‌های اخیر در این مورد اطمینان کمتری دارند. فرانسوا گیرالف از دانشگاه کالیفرنیا بر این عقیده است که ژاپن به ناکارآمدی پویا گرفتار شده است. او همچنین احتمال ابتلای دیگر کشورهای گروه 7 (و 9 کشور دیگر) به این وضعیت را رد نمی‌کند. اگر این موضوع درست باشد عواقب آن ناخوشایند خواهد بود. بدان معنا که در گروه 7 بدهی عمومی پولی را می‌بلعد که در غیر این صورت می‌توانست برای تقویت بیشتر انبوه سرمایه به کار رود. تا زمانی که درآ‌مدهای وام‌های دولت برای بهداشت عمومی و مستمری‌ها خرج شود سالمندان منفعت بسیار زیادی خواهند برد. بنابراین، شاید بدهی عمومی گروه 7 سعی می‌کند تلاش‌های بیهوده برای تامین منابع آینده را به سمت تامین نیازهای کهنسالان کنونی بکشاند. صاحب‌نظران دیگر از جمله کیان لیان شین از دانشگاه آنوهی اشاره می‌کنند که چین هم اغلب به میزان بیشتر از آنچه از سرمایه‌ها به دست می‌آورد به آنها می‌افزاید. برای چین که در مرحله توسعه قرار دارد شاید این رویداد بد نباشد چراکه اقتصاد کشور هنوز به شدت به سرمایه نیاز دارد. اما ترکیب رشد سریع و کاهش بازدهی پس‌انداز ممکن است دلیل بروز حباب‌های سفته‌بازی به‌ویژه در بخش املاک چین باشد. قشر کارمند در چین پول زیادی را برای مسکن می‌پردازد در حالی که بسیاری از خانه‌ها خالی هستند. آنها امیدوارند این املاک را به قیمت بالاتر به فروش برسانند نه لزوماً به یک نفر نادان‌تر بلکه به جوانان ثروتمندتر. طرح شبه‌‌پانزی ویلیام میلر کمتر از یک سال دوام آورد. بانک‌ها حساب‌هایش را بستند و روزنامه‌ها او را به باد انتقاد گرفتند. او به کانادا گریخت اما پلیس سرانجام دستگیرش کرد. اما در عمل همیشه سرمایه‌گذاران به دنبالش بودند. حتی زمانی که میلر در حال فرار از کشور بود پاکت‌های زیادی در اداره پست به نام او وجود داشت. این پاکت‌ها حاوی پول‌هایی از جانب کسانی بود که هنوز به نسل بعدی باور داشتند.

طرح کلاهبرداری پانزی Ponzi چیست؟

طرح پانزی و کلاهبرداری چیست؟

[fusion_builder_container hundred_percent=”no” equal_height_columns=”no” menu_anchor=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” background_color=”” background_image=”” background_position=”center center” background_repeat=”no-repeat” fade=”no” background_parallax=”none” parallax_speed=”0.3″ video_mp4=”” video_webm=”” video_ogv=”” video_url=”” video_aspect_ratio=”16:9″ video_loop=”yes” video_mute=”yes” overlay_color=”” video_preview_image=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” padding_top=”” padding_bottom=”” padding_left=”” padding_right=””][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ layout=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” border_position=”all” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” center_content=”no” last=”no” min_height=”” hover_type=”none” link=””][fusion_imageframe image_id=”13900|full” max_width=”” style_type=”” blur=”” stylecolor=”” hover_type=”none” bordersize=”6″ bordercolor=”” borderradius=”” align=”center” lightbox=”no” gallery_id=”” lightbox_image=”” lightbox_image_id=”” alt=”” link=”” linktarget=”_self” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=”” filter_hue=”0″ filter_saturation=”100″ filter_brightness=”100″ filter_contrast=”100″ filter_invert=”0″ filter_sepia=”0″ filter_opacity=”100″ filter_blur=”0″ filter_hue_hover=”0″ filter_saturation_hover=”100″ filter_brightness_hover=”100″ filter_contrast_hover=”100″ filter_invert_hover=”0″ filter_sepia_hover=”0″ filter_opacity_hover=”100″ filter_blur_hover=”0″]https://big-income.com/wp-content/uploads/2020/04/ponzi.jpg[/fusion_imageframe][fusion_text]

ترفند پانزی یا پونزی ponzi چیست؟

اگر کسی به شما وعده سودهای نجومی و تضمینی مثلا ماهی بیش از 10 15 درصد در قبال دادن پول هایتان داده شد احتمال خیلی قوی با یک طرح پانزی طرف هستید که می خواهد کلاه بزرگی بر سرتان بگذارد و سرمایه‌ای که سال‌ها برایش تلاش کردید را به چنگ آورد. طرح پونزی یک سرمایه گذاری فریبکارانه است و در این ترفند سود‌هایی که به سرمایه گذاران برگردانده می‌شود از بهره‌های متعارف به طرز غیر عادی بالاتر است.

به این صورت که این طرح سودی که به سرمایه گذاران پرداخت می‌کند را از پول خودشان یا از پول دیگر سرمایه گذاران بر می‌دارند تا از یک سودی که از فعالیت اقتصادی واقعی بدست آمده باشد.

پایداری و همیشگی بودن سودها که اینگونه طرح ها در تبلیغات خود اشاره می کنند فقط در صورت وجود یک جریان زیاد و رو به افزایش پول که توسط سرمایه گذاران ایجاد می شود می باشد.

با بیگ اینکام همراه باشید تا این ترفند را بیشتر بشناسید.

تاریخچه پانزی

نام این طرح از شخصی به نام چارلز پانزی نشات گرفته است. او در سال ۱۹۲۰ برای اولین بار از این روش استفاده کرد البته این طرح توسط پانزی ابداع نشده و پیش تر، در رمان های چارلز دیکنز به این نوع مدل سرمایه گذاری اشاره شده بود.

چارلز پانزی بدون هیچ سرمایه ای و تنها با قرض گرفتن از یک صراف معتبر طرح خود را شروع کرد و طولی نکشید که به یکی از ثروتمندترین افراد آمریکا تبدیل شد به طوری که سراسر آمریکا او را می‌شناختند.

معرفی چند کلاهبرداری رایج در حوزه ارزهای دیجیتال

با گذشت زمان و افزایش محبوبیت بیت کوین، این دارایی با ارزش و بعد از آن سایر ارزهای دیجیتال توجه بسیاری از سرمایه گذاران و بالطبع کلاهبرداران را به خود جلب کردند. بدیهی است که هر جای پای پول و سرمایه وسط باشد کلاهبرداران هم سر و کله‌شان پیدا می‌شود و دنیای ارزهای دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست. با افزایش قیمت بیت کوین و رمزارزها، تعداد چنین کلاهبرداری‌هایی نیز افزایش یافته است. در این مقاله به معرفی چند روش کلاهبرداری ارز دیجیتال که در سال‌های اخیر در این اکوسیستم رخ داده‌اند، می‌پردازیم.

سرمایه گذاران بیت کوین و سایر رمزارزها باید همواره گوش به زنگ کلاهبرداری‌های رایج در حوزه ارزهای دیجیتال مانند عرضه اولیه‌های سکه (ICO) برای بالا کشیدن سرمایه و طرح‌های پانزی (Ponzi) باشند.

با افزایش قیمت‌ رمزارزها در سال ۲۰۱۷ ماهیت کلاهبرداری ارز دیجیتال که در این حوزه اتفاق می‌افتد نیز تغییر کرد. پر‌وژه‌های عرضه اولیه سکه (ICO) آن زمان تب و تاب زیادی داشتند. برنامه‌های ICO به سرمایه گذاران این فرصت را دادند تا در صنایع جدیدی سرمایه گذاری کنند و به آن‌ها وعده سود چند برابری می‌دادند. موضوع مهم این بود که بسیاری از این پیشنهادات توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) کنترل نشده بودند. همین اتفاق باعث شد که بسیاری از کلاهبرداران با اسم پروژه ICO سرمایه مردم را بالا بکشند.

در سال های اخیر با توجه به افزایش محبوبیت بیت کوین و روی آوردن سرمایه گذاران نهادی به این دارایی‌ها، هکرهای بیت کوین و دارایی‌های دیجیتال استراتژی خود را به سمت دستبرد زدن به کیف پول‌های رمزارزی تغییر دادند. متاسفانه چه زمانی طرح پانزی به پایان می‌رسد؟ اخیرا کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق سرقت از کیف پول رمزارز بسیار رایج‌تر شده است.

هک کیف پول ارز دیجیتال و صرافی‌های رمزارزی

پیش از این صرافی‌های کریپتوکارنسی‌ها منبع اصلی کسب ثروت برای هکرها بودند. در حال حاضر نیز هکرها توجه خود را به سمت کیف پول‌های ارز دیجیتال آنلاین معطوف کرده‌اند. یکی از بزرگترین هک‌های ولت ارز دیجیتال در ژوئن سال ۲۰۲۰ رخ داد؛ در این حمله سایبری هکرها به آدرس ایمیل و دیتابیس کیف پول سخت‌افزاری لجر (Ledger) یک میلیون مشتری یک شرکت کیف پول ارز دیجیتال مستقر در فرانسه دسترسی پیدا کردند. آنها همچنین اطلاعات شخصی ۹۵۰۰ مشتری را به سرقت بردند و آدرس ایمیل ۲۴۲۰۰۰ مشتری را در وب سایتی برای پایگاه‌های اطلاعات هک شده منتشر کردند. در پایان سال ۲۰۱۹ نیز برای صرافی Poloniex اتفاق مشابهی افتاد و این پلتفرم مجبور شد برای مشتریان خود ایمیل بفرستد و از آنها بخواهد رمزهای عبور خود را بازیابی کنند.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق شبکه‌های اجتماعی

افزایش محبوبیت شبکه‌های اجتماعی با افزایش پذیرش بیت کوین همزمان شده است. بنابراین جای تعجب نیست که هکرها برای دسترسی به دارایی دیجیتال افراد به رسانه‌های اجتماعی هم روی آورده‌اند. شاید مشهورترین کلاهبرداری بیت کوین اتفاقی باشد که در جولای ۲۰۲۰ با هک حساب‌های توییتر متعلق به افراد و شرکت‌های معروف رخ داد. در این اتفاق حساب توییتری افراد مشهوری از جمله ایلان ماسک، بیل گیتس، سرمایه‌گذار بزرگ وارن بافت و حتی شرکت‌هایی مانند اپل و اوبر هک شد.

در این حمله توییتری هکرها از اکانت این افراد معروف توییت‌هایی منتشر کردند و از فالورهای آنها خواستند تا به یک آدرس مشخص ارز دیجیتال بفرستند و به آن‌ها وعده دادند که هر پولی بفرستند، دو برابر آن برایشان ارسال خواهد شد. بر اساس گزارش‌ها تنها در عرض چند دقیقه از ارسال این توییت ۲۳۰ نفر برای این آدرس رمزارز ارسال کردند.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق مهندسی اجتماعی

کلاهبرداری مهندسی اجتماعی روشی است که مجرمان با استفاده از دستکاری روانی افراد و گول زدن آ‌ن‌ها، اطلاعات مهم‌شان را به سرقت می‌برند. درواقع روش مجرمان به صورتی است که کاربر خودش گول می‌خورد و با دستان خودش اطلاعات مهمش را به مجرمان می‌دهد. یکی از این روش‌ها فیشینگ است و روش دیگر استفاده از ایمیل برای باج خواهی است در ادامه این دو روش را بیشتر معرفی می‌کنیم.

حملات فیشینگ (Phishing) چیست؟

یکی دیگر از کلاهبرداری‌های بیت کوین و به صورت کلی دنیای دیجیتال حملات فیشینگ است. در این روش هکرها به عنوان مثال ایمیل‌هایی را برای افراد ارسال می‌کنند و به طریقی به اطلاعات مهمی مانند حساب بانکی و سایر اطلاعات شخصی آن‌ها دست پیدا می‌کنند. در زمینه صنعت کریپتوکارنسی کلاهبرداری‌های فیشینگ اطلاعات مربوط به کیف پول‌های آنلاین را مورد هدف قرار می‌دهند. هکرها با دست یابی به کلیدهای خصوصی کیف پول ارز دیجیتال، وجوه موجود در آن ولت را می‌دزدند.

حملات فیشینگ (Phishing)

در فیشینگ کلاهبرداران سعی می‌کنند تا با فریب دادن افراد، اطلاعات حساس آن‌ها را به دست آورند. مهم‌ترین اطلاعاتی که در فیشینگ مورد هدف است اطلاعاتی از قبیل کلمات عبور، اطلاعات کارت اعتباری، جزئیات حساب بانکی و … می‌باشند. حمله فیشینگ معمولا از طریق جعل یک وب‌‌سایت که از نظر ظاهری و از نظر شباهت آدرس سایت شبیه یک وب سایت معتبر است و یا یک ایمیل (ارسال ایمیل گول‌زننده) و پیامک یا تماس صورت می‌گیرد.

کلاهبرداری از طریق ایمیل

یکی دیگر از روش‌های مهندسی اجتماعی محبوب که توسط هکرها استفاده می‌شود ارسال ایمیل‌های باج خواهی بیت کوین است. در چنین ایمیل‌هایی هکرها ادعا می‌‌کنند که از وب سایت‌هایی که فرد بازدید کرده و کلیه فعالیت‌هایش یک مجموعه دارند و او را تهدید به فاش کردن این اطلاعات می‌کنند مگر اینکه کلیدهای خصوصی بیت کوین خود را به آن‌ها بدهد.

بهترین راه برای در امان ماندن از کلاهبرداری‌های فیشینگ این است که از کلیک روی لینک‌های موجود در این ایمیل‌ها خودداری کنید و یا بررسی کنید که آیا آدرس ایمیل واقعاً متعلق به شرکت مذکور است یا خیر. به عنوان مثال کاربران باید بررسی کنند که آیا آدرس وب لینک شده (یعنی URL آن) با HTTPS شروع می‌شود یا خیر.

کلاهبرداری ICO یا عرضه اولیه سکه

کلاهبرداری از طریق ICO با اوج گرفتن محبوبیت ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ افزایش یافت. پس از سرکوب شدید سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، تعداد چنین کلاهبرداری‌هایی در حال حاضر کاهش یافته است.

روشهای مختلفی وجود دارد که به وسیله آنها مجرمان می توانند با کلاهبرداری ICO، دارایی سرمایه گذاران را از چنگ آن‌ها بیرون بکشند. یکی از روش‌های رایج این است که مجرمین یک سایت جعلی ایجاد می‌کنند که شبیه سایت‌های برنامه عرضه اولیه سکه است و از کاربران می‌خواهند که کوین‌های خود را به آدرس یک کیف پول واریز کنند. در موارد دیگر نیز توسعه دهندگان ICO خودشان مقصر هستند. به عنوان مثال، موسسان می‌توانند توکن‌هایی عرضه کنند که قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار ایالات متحده را نقض کرده یا سرمایه گذاران را در مورد محصولات خود از طریق تبلیغات کاذب گمراه کنند.

از برخی نشانه‌ها که ممکن است زنگ خطری برای کلاهبرداری بودن یک ICO باشند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

وعده بازگشت سود و سرمایه بسیار بالا.
عدم زمان‌بندی دقیق پروژه یا اوراق قانونی و ثبت اختراع.
درخواست از سرمایه‌گذاران برای واریز پول خود به ولت‌های شخصی.

کلاهبرداری از طریق طرح‌های پانزی و هرمی

طرح پانزی (Ponzi scheme)، راه دیگری برای کلاهبرداری است که در آن یک فرد مجرم به افراد ناآگاه وعده می‌دهد که اگر پول‌هایشان را در اختیار او قرار دهند به آن‌ها سودهای نجومی می‌دهد. در واقع روش کار به این صورت است که در طرح پانزی کلاهبردار سود سرمایه‌گذاران اولیه را با پول سرمایه‌گذاران بخت برگشته‌ی جدید پرداخت می‌کند و آخرین افراد در این زنجیه سرشان بی کلاه می‌ماند. در روش پانزی کلاهبردار در ابتدای کار برای جلب اعتماد مردم به افراد قدیمی از پول افراد جدید پول می‌دهد اما در نهایت و با اشباع شدن و عدم وجود سرمایه‌گذار جدید، کلاهبردار متواری می‌شود.

کلاهبرداری از طریق طرح‌های پانزی و هرمی

یکی از معروف‌ترین طرح‌های پانزی ارزهای دیجیتال پروژه کلاهبرداری بیت‌کانکت (Bitconnect) بود. بیت کانکت در واقع یک پلتفرم وام دهی ارز دیجیتال بود که در سال ۲۰۱۸ تعطیل شد. جالب است که این پروژه توسط افراد معروف زیادی از جمله ویتالیک بوترین بنیان‌گذار اتریوم طرح پانزی نامیده شد. موضوع شک برانگیز درباره این پروژه این بود که بیت کانکت به کاربران به ازای هر میزان کوین BCC سود سالانه ۱۲۰ درصدی وعده داده بود. قیمت ارز دیجیتال این پروژه یعنی BCC در سال ۲۰۱۸ پس از شکست پلتفرم از ۴۳۷ به ۳۰ و سپس صفر دلار رسید و این پلتفرم به صورت رسمی تعطیل شد.

موارد ذکر شده تنها چند نمونه از خطراتی هستند که دارایی دیجیتال شما را تهدید می‌کنند، بنابراین بهتر است که همواره در این بازار گوش به زنگ باشید.