سهام شناور چه کاربردی دارد؟

سهام شناور چه کاربردی دارد؟

میانگین سهام شناور شرکت‌های فعال در بورس تهران هرچند با افزایش قطره‌چکانی نسبت به سه ماه نخست ۹۹ همراه شد، اما همچنان از معیارهای جهانی فاصله زیادی دارد. در حال حاضر حدود ۵/۲۴ درصد از مجموع سهام شرکت‌های حاضر در بورس قابلیت معامله دارند و با سیاست‌های فعلی حتی افزایش ۵ درصدی آن به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل شده است.

«شناوری» امروزه یکی از مسائل مهم پیش رو تمامی بازارهای سهام است. این کلمه در سهام سهام شناور چه کاربردی دارد؟ سهام شناور چه کاربردی دارد؟ هر شرکت نشانگر آن است که چه میزان از کل سهام یک شرکت از سوی مالکان آن در آینده نزدیک ممکن است معامله شود. به کمک این راهکار تمامی سرمایه‌گذاران می‌توانند ضمن تحلیل مولفه‌های بنیادی شرکت دریابند که تخصیص چه میزان از دارایی برای سرمایه‌گذاری در یک سهام خاص می‌تواند مناسب باشد. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» حاکی از آن است که طبق آمار ارائه شده در تا‌رنمای کدال تا‌ تا‌ریخ ۳۱ شهریور سال جاری، به طور میانگین ۵/ ۲۴ درصد از کل سهام ثبت شده در بورس تهران شناور است. با توجه به آنکه میانگین یاد شده از محاسبه وضعیت موجود در ۳۴۱ نماد به دست آمده است، می‌توان دریافت که بازار سرمایه به رغم تلاش‌های انجام شده همچنان راه طولانی تا‌ رسیدن به یک میانگین متعادل در بسیاری از نمادها را در پیش دارد. هر چند شناوری سهام در مقایسه با سه ماه نخست سال با رشد ۳/ ۳ واحد درصدی همراه شده است اما همچنان تا‌ ایده‌آل فاصله زیادی دارد. بر اساس آخرین بررسی‌های به عمل آمد‌ه از ۳۴۱ شرکت حاضر د‌ر بورس تهران، کل سهام منتشرشد‌ه شرکت‌ها معاد‌ل ۳ هزار و ۴۵۵ میلیارد‌ و ۹۱۷ میلیون سهم است. شاید‌ باور این نکته سخت باشد‌ که از این تعد‌اد‌ سهام منتشرشد‌ه حد‌اکثر ۵/ ۲۴ درصد‌ یعنی حد‌ود‌ ۸۴۶ میلیارد‌ و ۸۳۰ میلیون سهم به‌عنوان سهام شناور آزاد‌ د‌ر این بازار شناسایی شد‌ه و قابلیت معامله د‌ر بازار سهام را د‌ارند‌. به‌عبارتی د‌یگر بیش از ۷۵ درصد‌ سهام د‌ر بورس تهران د‌ر اختیار مالکان عمد‌ه است که با اهد‌اف مد‌یریتی نگهد‌اری می‌شود‌. هر چند این مهم در مقایسه با سال‌های گذشته رشد محسوسی را ثبت کرده است، اما همچنان تا‌ ایده‌آل فاصله زیادی دارد. به طوری که برای رسیدن به افزایش شناوری سهام به ۳۰ درصد، لازم است تا‌ ۱۸۹ میلیارد و ۹۴۵ میلیون سهم دیگر در بازار سهام قابل معامله شود که بیش از دو برابر سهام قابل معامله در شرکت ایران‌خودرو است. از این رو به‌راحتی و از طریق عرضه‌های اولیه شرکت‌های کوچک نمی‌توان این هدف را محقق کرد و شاید مناسب‌ترین راهکار برای تقویت کفه عرضه، افزایش سهام شناور آزاد در شرکت‌های موجود و البته توجه به عرضه سهام شرکت‌های بزرگ و جذاب در بازار سهام است.

نقدشوندگی در گرو توازن بازار

شاید بسیار سطحی‌نگرانه به نظر بیاید اگر بخواهیم بپرسیم که یک بازار خوب چه نوع بازاری است؟ در نگاه اول این سوال بسیار ساده است و گویا ساده‌انگارانه نیز مطرح شده با این حال بررسی دقیق‌تر ماهیت و کارکرد بازارهای گوناگون این نکته را عیان می‌کند که به‌رغم ساده و قدیمی بودن این سوال، پاسخگویی به آن می‌تواند آنچنان پیچیده باشد که حتی طرح درست بحث آن و رسیدن به مقدمه‌ای معقول نیازمند اندیشیدن ساز و‌کارهای گوناگون و مطالعات کاربردی متعدد است. این مساله از آنجا ناشی می‌شود که بازارها عموما خود به خود و صرفا به واسطه نیاز میان عرضه‌کننده و تقاضا‌کننده به وجود می‌آید، با این حال با پیچیده شدن این احتیاجات کنشگران بازارها رفته‌رفته دارای سازوکاری می‌شوند که درک دقیق ماهیت و عملکرد آنها می‌تواند بسیار سخت و نیازمند کنکاش دقیق باشد. یکی از این بازارها بازار سهام است که اگرچه در ایران با الگوبرداری از کشورهای دیگر ایجاد شده اما نهایتا سرمنشأ شکل‌گیری آن نیاز به انجام مبادلات و عواملی همچون تا‌مین مالی و کسب سود بوده است که سبب شده تا‌ به مرور زمان این بازار پیچیده‌تر و مهم‌تر شود. از جمله مسائلی که می‌تواند چنین بازاری را مانند هر بازار دیگر تحت‌تا‌ثیر قرار دهد، نبود توازن میان عرضه و تقاضاست که می‌تواند به نوسانات قیمتی یا حتی نارضایتی‌های خرد و کلان میان ذی‌نفعان این بازارها بدل شود. این مساله زمانی اهمیت می‌یابد که مشکل ایجاد شده ناشی از ناکارآمدی یا به روز نبودن ساختار بازار با نیازهای موجود در آن باشد. یکی از این مشکلات که تنها مختص بازار سرمایه نیست و در بسیاری از بازارها مشاهده می‌شود مشکل نقدشوندگی است که در متون اقتصادی و مالی از آن به‌عنوان یک ریسک مهم نام برده می‌شود. ریسک نقدشوندگی زمانی به وجود می‌آید که نبود خریدار یا فروشنده برای یک دارایی در قیمتی خاص سبب شود تا‌ عرضه‌کننده آن توان معاوضه دارایی خود با پول نقد را نداشته باشد این مساله نه تنها بر جذابیت سرمایه‌گذاری در یک دارایی اثر می‌گذارد که می‌تواند در بلندمدت با تشدید ریسک نقدشوندگی از ارزش تحلیلی آن دارایی نیز بکاهد.

اما مشکل اصلی در بازار سهام از آنجا شروع می‌شود که دریابیم این بازار به‌دلیل ماهیت متفاوت دارایی‌هایی که در آن داد و ستد می‌شود ممکن است تا‌ثیر متفاوتی از افزایش ریسک نقدشوندگی بپذیرد. برای مثال در حالی که نبود مشتری برای یک ملک خاص یا یک خودرو یا هر دارایی از این دست صرفا به کاهش قیمت آن تا‌ پیدا شدن یک خریدار می‌انجامد افزایش ریسک نقدشوندگی در بازار سهام سبب می‌شود تا‌ هم سهامداران خرد و هم کلیت شرکت به مثابه ساختاری که ارزش آن وابسته به عرضه و تقاضای موجود میان فعالان بازار است تحت‌تا‌ثیر قرار گیرد. در شرایطی که این وضعیت که به کلیت بازار تسری یابد، می‌تواند روحی سنگین را باعث شود. به همین منظور در تمامی بازارهای مالی جهان تدابیری اندیشیده می‌شود که به موجب آن بتوان ریسک نقدشوندگی را کاهش داد و شرایطی مناسب را پدید آورد تا‌ به موجب آن منافع سهامداران خرد در مقابله ذی‌نفعان عمده حفظ و حراست شود.

شناوری مفهومی در هم تنیده با ریسک

یکی از مهم‌ترین تدابیر که به‌منظور افزایش نقدشوندگی سهام و جلوگیری از تغییرات قیمت هیجانی و غیرمعمول صورت می‌گیرد تعیین حد معینی از شناوری برای سهام است سهام شناور چه کاربردی دارد؟ که به موجب آن شاهد روان شدن عرضه و تقاضای بازیگران خرد در یک دارایی باشیم. این ساز و کار که از آن با عنوان سهام شناور یا floating stock یاد می‌شود نسبتی از کل سهام موجود ‌ shares outstandings است که آماده معامله از سوی سهام داران بوده و می‌تواند به‌راحتی در فرآیند عرضه تقاضا موثر باشد. به‌عبارت دیگر میزان وجود سهام شناور یک نماد نشان می‌دهد که چه درصدی از کل سهام شرکت در مالکیت افرادی است که قصد قطعی برای نگهداری آن سهام در بلندمدت را ندارند. وجود میزان شناوری در حد معقول در هر نمادی فارغ از اینکه در چه بورس یا بازاری معامله می‌شود گواهی است بر اینکه سهام شرکت یاد شده با کمبود عرضه و تقاضا مواجه نخواهد شد و می‌توان با ریسک نقدشوندگی کمتری روی آن سرمایه‌گذاری کرد. بنابراین توجه به مفهوم شناوری، مساله‌ای است که امروزه نه فقط برای درک کیفیت معاملات یک سهم بلکه برای تحلیل ارزش آن و حتی تغییر رویکرد نسبت به نگهداری بلندمدت آن در پرتفوی مورد توجه قرار می‌گیرد.

اما و اگرهای شناوری در بورس تهران

در بازار سهام ایران نیز این مساله چندی است که بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و تا‌کید بر افزایش شناوری شرکت‌ها سبب شده تا‌ شاهد رسیدن این نسبت در سه نماد «ثفارس»، «کالا» و «کماسه» به ۱۰۰ درصد باشیم.

اهمیت این مساله پس از آن فزونی یافت که کمبود شناوری در بسیاری از نمادهای مورد معامله در بازار سرمایه سبب شد تا‌ طی سهام شناور چه کاربردی دارد؟ مدت کوتاهی به سبب افزایش تورمی تقاضا طی سال‌های گذشته شاهد رشد قیمت‌ها در بسیاری از نمادها به خصوص نماد‌های کوچک که سهامداران عمده آنها تمایل چندانی به عرضه سهام خود ندارند باشیم. تشدید این مساله که عقبه‌ای دیرینه در معاملات سهام کشور داشت سبب شد تا‌ در مدت یاد شده بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازارهای مالی و اقتصاددان‌ها نسبت به کم بودن شناوری در بازار سرمایه انتقاد و لزوم افزایش این نسبت را به سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران حوزه کلان اقتصاد کشور گوشزد کنند.

دقیقا به همین دلیل بود که افزایش شناوری در ماه‌های ابتدایی سال جاری مورد توجه دولتمردان قرار گرفت و پس از انجام بررسی‌های مختلف کف ۳۰ درصدی میزان سهام شناور آزاد که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار پیشنهاد شده بود در مصوبه ابلاغیه هیات‌وزیران در اواسط تیر ماه با توافق بر کف ۲۵ درصدی برای این نسبت موافقت شود. در این میان آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که مصوبه یاد شده برای شرکت‌های تا‌بعه دستگاه‌های اجرایی یا نهادهای عمومی غیر دولتی سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی لازم‌الاجرا بود. به این وسیله مقرر شده بود تا‌ سهامی که به‌منظور نیل به این هدف در بازار فروخته می‌شود برای سایر دستگاه‌ها قابلیت خرید نداشته باشد تا‌ رسیدن به کف شناور ۲۵ درصدی برای شرکت‌های یادشده تضمین شود.

این هدف‌گذاری در کنار مصوبه مجلس در خصوص بهره بردن از معافیت مالیاتی صدر ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم که مقرر می‌کرد تا‌ متقاضیان استفاده از این معافیت حداقل ۲۵ درصد از سهام خود را به صورت آزاد شناور در بازار سهام نگه دارند، سبب شد تا‌ توجه به مساله شناوری از بعد قانونی تقویت شود.

با این حال بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که به رغم تلاش‌های صورت گرفته میانگین شناوری در بازار سهام از ۵/ ۲۴‌درصد فراتر نرفته است. البته باید توجه داشت که دستاورد بورس تهران در ثبت این رقم در مقایسه با سه ماه نخست که میانگین شناوری در آن تنها ۲۱ درصد بود، حکایت از تداوم روندی رو سهام شناور چه کاربردی دارد؟ به جلو دارد.

رصد سهام بورسی از منظر شناوری

در حالی که سه نماد یاد شده یعنی «ثفارس»، «کالا» و «کماسه» در آخرین روز معاملاتی شهریور ماه همچنان رکورد ۱۰۰ درصدی سهام شناور را در اختیار دارند، نمادهایی نیز در بورس معامله می‌شوند که از شناوری اندکی برخوردار هستند. در این میان «سدشت» با ۸۷/ ۰ درصد از کل سهام خود رکورددار کمبود شناوری است و نمادهایی همچون «فخاس»، «بسویچ» و «سفار» شناوری زیر ۵ درصدی دارند.

بر اساس آنچه در تا‌رنمای کدال منتشر شده از کل ۳۴۱ نماد مورد معامله تا‌ تا‌ریخ ۳۱ شهریور ماه سال جاری ۸۴۶ میلیارد و ۸۳۰ میلیون سهم از ۳ هزار و ۴۵۵ میلیارد و ۹۱۷ میلیون سهم موجود در بورس تهران، در تا‌بلوی شیشه‌ای قابل معامله هستند. در صورتی که فرض کنیم این میزان بخواهد به مقدار پیشنهادی بورس به هیات‌وزیران برای میانگین بازار در نظر گرفته شود ۱۸۹ میلیارد و ۹۴۵ میلیون سهم دیگر باید به سهام شناور افزوده شود تا‌ به میانگین ۳۰ درصدی برسیم. حصول این رقم با توجه به شناوری اندک در نمادهای اکثرا کوچک بازار در صورتی محقق خواهد شد که این هدف در نمادهای کوچک دنبال شود.

آموزش بورس ماهان پهلوان مختصر، ساده و کاربردی

در مقالات قبلی، در مورد اهمیت سرمایه گذاری در بورس و راههای کسب سود در آن با شما صحبت کردیم. اما برای شروع سرمایه گذاری در بورس، نیاز به یادگیری مفاهیم اولیه این بازار هست. با ما همراه باشید با آموزش بورس توسط ماهان پهلوان:

توجه : دراین مطلب سعی کردیم به کمک آموزش های اصولی و ساده استاد پهلوان، تمام نکات اصلی سرمایه گذاری در بورس را به صورتی جذاب و قابل درک وهمچنین با انیمیشن های زیبا برای شما توضیح دهیم. شما می توانید در آخر همین صفحه، به وبسایت، پیج اینستاگرام و اپلیکیشن آموزشی استاد پهلوان نیز دسترسی داشته باشید.

1- قدم اول گرفتن کد بورسی :

در این ویدئو آموزش دقیق دریافت کد بورسی و ثبت نام در سجام تا مراجعه به سهام شناور چه کاربردی دارد؟ دفاتر پیشخوان دولت و تایید اطلاعاتتان قرار دارد

2- مزیتهای سرمایه گذاری در این بازار نسبت به سایرین :

• سرمایه گذاری با حداقل سرمایه
• نقش شوندگی بسیار بالا: یعنی تبدیل پول به سهام و بالعکس فقط در چند ثانیه
• مزیت بازدهی بالا نسبت به سایر بازارها. به عنوان مثال سه برابر شدن سرمایه از اول 98 تا انتهای 98.

در این ویدئو به بررسی مزایای سرمایه گذاری در بورس می پردازیم

3- ماهیت کارگزاری و انتخاب بهترین آنها به زبان ساده :

کارگزاری، در واقع شرکت رابط بین ما و سازمان بورسی است.

در این ویدئو با ماهیت کارگزاری های بورسی آشنا میشوید:

4- مزیت های سرمایه گذاری بلند مدت در بورس

• عدم نیاز به پیگیری مداوم.
• داشتن آسودگی خاطر و نداشتن فشار عصبی.
• کسب بازدهی بیشتر نسبت به بازارهای موازی.
• کمک به رشد و توسعه اقتصاد کشور

5- مزایای ایجاد سبد معاملاتی:

قرار دادن سرمایه در شرکتهای مختلف بورس را سبد سرمایه‌گذاری می نامند .

در این ویدئو به بررسی مزایای ایجاد سبد معاملاتی می پردازیم:

6- اصل عدم قطعیت :

در بورس قانونی نانوشته وجود دارد که بیان میکند: هیچ چیز قطعی نیست، اگر دیگری با خرید یا فروش سهامی سوود یا ضرر کرد، دلیل نمیشود که ما نیز به همان وضعیت دچار شویم.

توضیحات کامل تر در ویدئو زیر:

7- نکات وارد کردن سرمایه در بورس :

سرمایه مازاد خود را در بورس وارد کنید. با پول وام یا قرض وارد این بازار نشوید. در بورس باید منطق شما بر احساسات تان غلبه کند تا بتوانید موفق شوید.

8- نکات انتخاب بهترین کارگزاری :

• داشتن شعبه در نزدیکی ما و شهر ما.
• امکان معاملات آنلاین را به ما بدهد.
• مشاوره و پشتیبانی رایگان برای ما داشته باشد.
• رتبه بندی کارگزاری ها در سایت www.seo.ir

9- شناخت و معرفی اجزای کلیه سایت ‏tsetmc معرفی بازار :

10- جستجو معرفی سامانه اطلاعات ناشران یا codal.ir :

11- آموزش انواع روش های تحلیل :

افرادی که می‌خواهند سرمایه گذاری بلند مدت داشته باشند، ابتدا باید تحلیل بنیادی، سپس روانشناسی بازار و در آخر تحلیل تکنیکال را بررسی و ارزیابی کنند. تحلیل پرایس اکشن یکی از بهترین تحلیل هاست. افرادی که می‌خواهند سرمایه گذاری کوتاه مدت داشته باشند، ابتدا باید تحلیل تکنیکال، سپس روانشناسی بازار و در آخر تحلیل بنیادی را بررسی نمایند. افرادی که وارد بورس می شوند باید روانشناسی بازار را بدانند

نکته قابل توجه در این بازار این است که ابتدا سرمایه خود را حفظ کنیم، سپس به فکر کسب سود باشید.

ویدئو بررسی انواع روش های تحلیل:

برای بررسی میزان نقدشوندگی بازار بورس هنگام خرید هر سهم باید به این نکته توجه داشته باشیم که آیا می توان این سهم را به راحتی به پول نقد تبدیل کنیم؟ میزان نقدشوندگی هر سهام با سهام دیگر متفاوت است.

در این ویدیو دو شرکت بورسی را از نظر نقدشوندگی بررسی می کنیم

12- معرفی و شناخت ترکیب سهام داران :

شرکت جدید به محض ورود به بازار بورس مقداری از سهام خود را با توجه به سیاست های شرکت، به مردم واگذاری میکند، که نام آن رامقدار سهام فروخته بر سهام شناور می گویند.

هر چه میزان سهام شناور یک شرکت بیشتر باشد، میزان نقش شوندگی سهام بیشتر، و سفته بازی در آن کمتر است. معیار تشخیص شناخته کم یا زیاد بودن سهام شناور یک شرکت، در ویدیو توضیح داده شده است. نکته قابل توجه این است که، بهترین شرکت، شرکتی است که میزان سهام شناور آن بین ۲۵ تا ۳۵ درصد باشد .

در بازار بورس دو گروه وجود دارد: افراد حقیقی و گروه دوم افراد حقوقی

1- افراد حقیقی: منظور از افراد حقیقی مردمی هستند که وارد بورس می‌شود.

2- افراد حقوقی: به شرکت هایی که وارد بازار بورس می‌شوند گفته می شود.

تفاوت افراد حقیقی و حقوقی در این است که، افراد حقیقی برای معامله کوتاه مدت، سهام خریداری می‌کنند، ولی افراد حقوقی با دید بلند مدت وارد این عرضه می شوند. در این ویدیو نحوه مشخص کردن افراد حقیقی و حقوقی را نشان می دهیم .

13- آموزش روند سودآوری شرکت ها یا همان: EPS

برای اینکه ما سهام خوب را تهیه کنیم باید آن را بررسی کنیم، سودی که به ازای هر سهم سهامدار فروخته شود را EPS می نامند.

در این ویدیو آموزش نشان دادن EPS یک شرکت نشان داده می شود

14- اصول سرمایه گذاری:

اولین قدم داشتن یک سبد سرمایه گذاری است

باید یک سبد سرمایه گذاری برای خودتان درست کنید یعنی اینکه کل مبلغتان را در یک زمینه سرمایه کذاری نکنید توی بازارهای مختلف سرمایه گذاری کنید که اگر یکی از سرمایه گذاری هایتان پایین آمد سرمایه ی دیگرتان بتواند این افت را جبران کند.

15- اصول سرمایه گذاری مازاد

پولی که وارد بازار بورس می کنید نباید پلی باشد که زندگی شما به آن وابسته باشد، اگر با سرمایه ی مازاد وارد بازار بورس بشوید ذهنتان آزاد است و بدون استرس و اضطراب میتوانید خرید و فروش کنید.

16- پول هوشمند سهام شناور چه کاربردی دارد؟

وقتی سرمایه گذاران می بینند که یک سهمی راکد است و خریدار و فروشنده ای ندارد برای اینکه خرید و فروش اون سهم را روان کنند حجم بالایی از اون سهم را خریداری می کنند

17- تبدیل سود به ضرر

وقتی وارد سهمی می شویم و قیمتش پایین می اید و ما به ضرر خوردیم چطور می توانیم این ضرر راجبران کنیم؟

18- طرح تکنیکال: قسمت اول

با استفاده از قیمت گذاری گذشته ی یک سهم میتوانیم آینده ی آن سهم را پیش بینی کنیم. در این زمینه سه اصل مهم وجود دارد:

• همه چیز در قیمت خلاصه شده است.
• قیمت ها بر اساس روند ها حرکت میکنند.
• با استفاده از الگوهای قیمتی قبل باید روند ان سهم را در آینده پیش بینی کنیم.

19- طرح تکنیکال:قسمت دوم

برای اینکه بتوانیم سهم را تبدیل به تکنیکال کنیم به یک سری ورودی نیاز داریم.

قیمت ها باید بر اساس:

• اولین معامله
• اخرین معامله
• کمترین قیمت معامله شده و بیشترین قیمت معامله شده باشد

20- تحلیل شریان اصلی بازار بورس

مهمترین نکته قبل از ورود به بازار بورس دانستن روانشناسی بازار است. یعنی ما بدانیم در یک سهم چه مقدار نقدینگی وارد و چه مقدار خارج می شود.

21- ترکیب سهامداران حقوقی و حقیقی

در هر سهم دو نوع سهامدار وجود دارد:

• افراد حقیقی(با دید کوتاه مدت و میان مدت)
• افراد حقوقی(مثل شرکت ها با دید بلند مدت)

22- نقد شوندگی سهام

• میزان داد و ستد در سهام شناور چه کاربردی دارد؟ سهم
• تناوب در سهم
• میزان تاثیرگذاری در شاخص کل

23- رابطه ی قیمت خودرو با نقطه ی حمایت و مقاومت

وقتی بتوانیم در ریزش بازار قیمت های منفی را خرید و فروش کنیم یعنی اینکه ما نقطه ی حمایت اون سهم را درست تشخیص دادیم.

24- ریسک در بازار های سرمایه گذاری در بورس

چگونه میتوانیم ریسک معامله را پایین بیاوریم؟ باید شرکت هایی را انتخاب کنیم که در سال های گذشته سود آوری داشته باشند و همیشه سود ده باشند.

25- عدم قطعیت در بورس

یکی از اصول اولیه ورود به بورس عدم قطعیت است.ما نمیتوانیم به صورت 100% پیش بینی کنیم که این محصول 100%به ما سود می دهند.

26- نحوه ی خرید و عرضه اولیه

وقتی یک شرکت برای اولین بار وارد سازمان بورس میشود و می خواهد قسمتی از سهامش را به فروش برساند اصطلاحاً به ان عرضه ی اولیه می گویند.

بسیار خوب، اگر شما هم میخواهید به این جنس اموزش ها بیشتر دسترسی داشته باشید، یا اینکه با استاد پهلوان در ارتباط باشید، می توانید از طریق لینک های زیر به سایت و صفحه اینستاگرام ماهان پهلوان دسترسی پیدا کنید:

شاخص کل چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

شاخص یا Indexدر واقع یک معیار آماری می باشد که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار بورس را نمایان می کند. به بیان ساده تر کلمه شاخص به معنای عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد. در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خرید و فروش می‌شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می‌دهد.

انواع شاخص در بورس تهران

در بورس اوراق بهادار ایران شاخص های متفاوتی موجود است که سرمایه گذاران بسته به نوع سرمایه‌گذاری خود می‌توانند از آن‌ها برای تحلیل شرایط موجود استفاده کنند.

انواع شاخص های موجود در بورس ایران عبارت اند از:

شاخص کل قیمت

شاخص کل قیمت یا TEPIX در بورس سهام شناور چه کاربردی دارد؟ اوراق بهادار، که به آن شاخص کل هم می‌گویند، یکی از انواع شاخص بورس می باشد که بیان کننده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند.

همچنین در شاخص کل تاثیر شرکت ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است و شرکت های بزرگ که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند بسیار تاثیرگذار تر از شرکت های کوچک هستند. در واقع میتوان گفت شاخص کل نشان دهنده ی میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه است.

در شاخص کل ممکن است اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند اما تنها مثبت بودن چند شرکت بزرگ باعث مثبت شدن شاخص کل شود.

شاخص هم وزن

شاخص هم وزن یکی از انواع شاخص بورس است که در این شاخص کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس چه کوچک چه بزرگ بطور برابر در محاسبه شاخص بورس کل سهیم هستند.

تفاوت این شاخص با شاخص کل در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.

بطور مثال وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رشد کرده است.

شاخص بازده نقدی

تغییرات شاخص بازده نقدی یا TEDIX ، میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد پس وقتی شاخص سود نقدی رو به افزایش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود نقدی بیشتری را در مجامع عادی سالیانه بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

شاخص قیمت و بازده نقدی

در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی ،همان شاخصی است که در رسانه‌ها از آن به‌عنوان شاخص کل بورس تهران صحبت می‌شود.

یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران می باشد این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

شاخص صنعت و شاخص مالی

به‌صورت کلی همه شرکت‌های بورسی به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند شاخص صنعت یا Industrial Index نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت است.

در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند که شاخص مالییا Financial Indexنشان دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است.

شاخص سهام آزاد شناور

به طور خلاصه به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خرید و فروش می‌شود، سهام شناور آزادگفته می‌شود.

شاخص سهام شناور آزاد یا TEFIX ، مانند شاخص کل محاسبه می شود تنها با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود. شاخص سهام شناور آزادنمایانگر بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار می باشد و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص خواهد گذاشت.

شاخص بازار اول و بازار دوم

در بورس اوراق بهادار شرکت ها پذیرش شده در دو بازار اول و دوم قرار می گیرند. شرکت هایی که از نظر میزان سرمایه (حداقل ۱۰۰۰میلیارد ریال) ؛ درصد شناوری بالا(حداقل ۲۰ درصد) ؛ تعداد سهامداران و وضعیت سودآوری شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول دسته بندی می شوند و شرکت هایی که از نظر این معیار ها در شرایط پایین تری قرار داشته باشند در بازار دوم بورس دسته بندی می شوند.

شاخص بازار اول بورس، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار اول بورس قرار گرفته اند، و شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار دوم بورس دسته بندی شده اند.

شاخص کل فرابورس

شاخص کل فرابورس یا IFX ، میانگین سطح بازدهی سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده سهام شناور چه کاربردی دارد؟ در دو بازار اول و دوم فرابورس است. این میانگین به صورت وزنی است و تمرکز آن به تعداد سهام منتشرشده شرکت‌ها در بازارهای اول و دوم فرابورس است. در محاسبه شاخص کل فرابورس تغییرات قیمت و سود نقدی سالانه سهام شرکت ها در نظر گرفته می‌شود. شاخص کل فرابورس به دلیل وزن دهی به شرکت های بزرگتر و تمرکز آن بر روی چند نماد خاص که بیشترین ارزش بازار فرابورس را در بر می گیرد نماگر خوبی برای بررسی سطح عمومی بازدهی کل بازار فرابورس نیست.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

تقریبا هر سه ماه یک ‌بار، ۵۰ شرکت برتر از نظر بیشترین معاملات بازار در این مدت و قابلیت نقد شوندگی بالا در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد که طی این مدت سود و قیمت آنها چه تغییراتی کرده است. اگرچه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها تأثیر بسزایی بر شاخص کل دارد.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت‌ها و ارزش روز بازار سهم آنها تعیین می‌شود که شاخص بورس ۳۰ شرکت بزرگ میانگین تغییرات قیمت سهام این ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد.

نحوه محاسبه شاخص کل

برای محاسبه ی شاخص کل کافیست ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه تقسیم بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء شود و در نهایت ضرب در صد شود.

نحوه محاسبه شاخص کل

توجه به این نکته ضروری است که شاخصها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبداء نام دارد نشان میدهند. به عبارت دیگر سطح شاخصها نسبت به تاریخ مبداء یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده میشود. به طور معمول، میزان شاخصها در تاریخ مبداء ۱۰۰ در نظر گرفته میشود. بنابراین، اگر عدد شاخص یک سال پس از آغاز محاسبه یا همان تاریخ مبداء برابر ۲۰۰ شود، این امر نشان میدهد که سطح عمومی قیمت سهام نسبت به تاریخ مبداء ۲ برابر شده است

ارزش جاری هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت پایانی سهام آن بدست می آید و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده حاصل می شود. بنابراین با افزایش و کاهش ارزش جاری بازار سهام میزان شاخص کل نیز صعود یا نزول می کند. در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، سهام شناور چه کاربردی دارد؟ قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می گردد. در محاسبه شاخص کل تعداد سهام منتشر شده شرکت ها معیار وزن دهی در شاخص می باشد که این امر منجر به تاًثیر بیشتر شرکت های بزرگ در شاخص می شود .

کاربرد شاخص

به طور کلی شاخص ها ملاکی برای بررسی شرایط کلی و پیش‌بینی مسیر بازار در آینده هستند که به شما فرصت تحلیل و مقایسه ی گروه‌ها و صنایع مختلف را می‌دهند.

در نظر داشته باشید که مثبت یا منفی بودن سهام شناور چه کاربردی دارد؟ شاخص به معنای صعودی یا نزولی بودن تمام بازار نیست . در مواقعی ممکن است بر خلاف حرکت منفی اکثر سهام بازار، شرکت های با سهام بیشتر و ارزنده تر در جهت مثبت حرکت کرده و باعث بالا رفتن شاخص شوند در حالی که اکثر سهام بازار در حال ریزش است. در چنین شرایطی برای داشتن تصویر بهتری از شرایط بازار می‌توانید از شاخص هم وزن استفاده کنید که تمامی شرکت ها را به صورت هم وزن در نظر می‌گیرد و شرکت های با سرمایه بیشتر نمی‌توانند بازار را تحت تأثیر حرکت خود قرار دهند.

ده نکته مهم در خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری در بورس

بازار سرمایه ماهیتی نوسانی دارد و برای موفقیت در آن باید از دانش و تجربه لازم برخوردار باشیم و بتوانیم زمان لازم برای فعالیت مطلوب در این بازار را اختصاص دهیم. در واقع برای خرید سهام، باید بسیاری از عوامل را بررسی کنیم تا بتوانیم بهترین نتیجه را بگیریم. نکات متعددی برای سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارند که لازم است رعایت شوند، از این رو در این مقاله به بررسی ده نکته مهم در خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری در بورس خواهیم پرداخت.

نکات مهم برای خرید و فروش سهام و سرمایه گذاری در بازار بورس

عموما برای فعالیت در هر بازاری لازم است تا نکات اولیه، که لازمه فعالیت درست و منطقی هستند، را آموخته باشیم. بازار سرمایه نیز یکی از بازار‌هایی است که برای فعالیت در آن لازم است تا شرکت‌های بورسی را از ابعاد مختلفی مورد سنجش و ارزیابی قرار دهیم. بازار سرمایه به دلیلی پیچیدگی‌های خاصی که دارد، شاید بیش از بازار‌های دیگر نیازمند دانش و زمان برای کسب آگاهی و تجربه باشد. این پیچیدگی، هم از حیث اطلاعات کلی بازار و نحوه عملکرد آن است، هم صنایع و شرکت‌های بسیاری وجود دارند که باید از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرند. مورد دیگر آن است که حتی نحوه فعالیت در سامانه‌های معاملاتی نیز نیازمند آموزش است.

چنین بازاری قاعدتا نمی‌تواند برای افراد بدون آگاهی بازده داشته باشد و این افراد عموما زیان‌های سنگین خواهند‌ کرد. پس اولین لازمه فعالیت در بورس کسب دانش و اطلاعات لازم برای فعالیت است و در مرحله بعد لازم است که موارد و نکات مهم و کاربردی موجود در بازار سرمایه را بدانید و به آن‌ها عمل کنید. در واقع ورود بدون علم و آگاهی کامل از صنایع و شرکت‌های مختلف، میزان بازده و نحوه عملکرد آن‌ها، به کسب زیان منجر خواهد‌ شد و عوامل دیگری نیز وجود دارند که در ادامه این مقاله به بیان ده مورد از مهم‌ترین نکات در زمینه خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری در بورس خواهیم پرداخت:

۱- سرمایه‌گذاری با پول مازاد

لازم است توجه داشته باشید که میزان پولی را باید وارد بازار سرمایه کنید که در صورت از دست‌رفتن آن، آسیب جدی به شما وارد نشود. در واقع فروش زمین، ساختمان، ماشین و … برای فعالیت در بورس کاری اشتباه است و هرگز نباید انجام شود. به طور کلی بهترین راه این است که میزان پولی را وارد این بازار کنیم که تاثیری بر زندگی روزمره ما نداشته باشد.

۲- انتخاب صنایع برتر

انتخاب صنایع برتر، یکی از عوامل ضروری برای موفقیت در بازار سرمایه است. در واقع لازم است صنعتی انتخاب شود که چشم‌انداز روشنی داشته باشد و نیاز بیشتری به آن در چرخه اقتصادی کشور حس شود. مورد بعدی قابل تکثیر نبودن یا تکثیر بسیار کم آن صنعت است و لازم است از ثبات بالایی برخوردار باشد و در بین صنایع برتر جهان قرار داشته ‌باشد. تولیدات داخلی محصولات آن‌ها، ارزان‌تر از سایر کشورها باشد و امکان واردات نیز وجود نداشته باشد تا بتواند بازار خوبی را برای خود فراهم کند و کشور‌هایی که از لحاظ صنعتی پیش‌تر از ما هستند، نتوانند محصولات بهتر و ارزان‌تری تولید کنند.

۳- تشکیل سبدی متنوع از سهام برتر

یکی از راه‌های کاهش و کنترل ریسک، تشکیل سبدی متنوع از شرکت‌های برتر صنایع مفید و کاربردی است. ابتدا لازم است صنایع و شرکت‌های موجود در آن‌ها را بررسی کنید و از هر صنعت، یک یا دو شرکت برتر را انتخاب کنید و پس از بررسی صورت‌ها و گزارشات مالی، سهام برتر را انتخاب کنید. داشتن ۴ یا ۵ شرکت و تخصیص ۲۰ تا ۲۵ درصد دارایی به هر کدام، سبب می‌شود تا از ریسک کلی پرتفو شما کاسته‌شود و در صورت کسب زیان از یک صنعت، صنایع دیگر به تعدیل سود و زیان شما کمک خواهند ‌کرد.

۴- بازدهی

لازم است میانگین بازدهی شرکت مورد نظر را در دوره‌های زمانی مختلف بررسی کنید و هر کدام از شرکت‌ها که میانگین بازدهی بیشتری داشته باشند، برای خرید مطلوب خواهند‌ بود.

۵- نقدشوندگی

میزان معاملات روزانه انجام‌شده برای سهام نیز، یکی از مولفه‌های دیگر است که در جهت یافتن سهام مناسب ما را یاری می‌کند. در واقع حجم معاملات، میزان عرضه و تقاضا و فعالیت بدون توقف برای سهام، از جمله عواملی هستند که بر انتخاب ما تاثیر خواهند ‌داشت. سهامی که معاملات روزانه بالایی دارند و به راحتی خرید و فروش می‌شوند، در واقع از نقدشوندگی بالایی برخوردار‌ هستند و خرید آن‌ها مناسب خواهد بود. سهامی که معاملات زیادی ندارند، در واقع میزان نقدشوندگی کمی خواهند‌داشت و نمی‌توان به‌راحتی آن‌ها را تبدیل به نقدینگی کرد.

۶- سهام شناور آزاد

به میزان سهامی که در دسترس عموم قرار دارند و در میان سرمایه‌گذاران خرد تقسیم شده‌اند، سهام شناور می‌گویند. لازم است که میزان سهام شناور آزاد سهم بیش از ۱۵ درصد باشد. البته لازم به ذکر است که شرکت‌هایی که میزان سهام شناور آزاد بسیار زیادی دارند نیز مناسب نیستند چراکه سبب کند‌شدن روند حرکتی سهم می‌شوند و به دلیل حرکت فرسایشی سهم، سبب خستگی سهام‌داران می‌شوند. در واقع سهمی که شناوری بالا دارد، مانند فردی است که تحصیلات بالایی دارد اما پشتوانه کاری برای او وجود ندارد.

۷- بررسی نسبت‌های مالی مانند p/e سهم و انجام تحلیل‌های مختلف

اگر سود پیش‌بینی‌شده را بر قیمت روز سهم تقسیم کنیم، نسبت p/e به دست می‌آید. این نسبت در صنایع مختلف با یکدیگر متفاوت است و برای انتخاب سهام برتر لازم است تا p/e سهام یک صنعت را با صنعت دیگر مقایسه کرده و سهمی که نسبت p/e کمتری دارد را انتخاب می‌کنیم. بالابودن این مقدار نشان از خوش‌بینی سهام‌د‌اران از آینده دارد و بیان می‌کند که به رشد و کسب بازده برای شرکت باور دارند. لازم به ذکر است که ریسک سهامی که این نسبت برای آن‌ها بالا است نیز بیشتر خواهد بود. نکته دیگری که بسیار اهمیت دارد، انجام تحلیل‌های مختلف نظیر تحلیل تکنیکال و بنیادی است که دید جامعی از وضعیت شرکت به ما خواهند‌ داد و می‌توانیم با اطمینان بیشتری به سمت کسب بازده بالا حرکت کنیم.

۸- میزان پرداخت سود نقدی

میزان سود نقدی که شرکت‌ها در مجامع سالیانه خود به سهام‌دارانشان پرداخت می‌کنند، هر‌قدر بیشتر باشد، آن شرکت مناسب‌تر خواهد‌بود. در واقع شرکت‌ها تعیین می‌کنند که چه میزان از سود به دست‌آمده را میان سهام‌داران با عنوان سود نقدی تقسیم کنند. از این رو سهام شرکت‌هایی که پیشنهاد پرداخت سودنقدی بالاتر از ۸۰ درصد از سود به دست‌آمده سالانه خود را دارند، مناسب هستند. برای بررسی این مهم، بررسی سود نقدی سال‌های گذشته می‌تواند موثر باشد.

۹- کنترل رفتارهای هیجانی

بازار سرمایه دارای نوسانات بسیاری است و در اکثر مواقع رفتار‌های هیجانی افراد در مقابل با تغییرات قیمتی و شرایط بحرانی، سبب وخامت اوضاع می‌شود. در واقع رفتار‌های سرمایه‌گذاران در این بازار، بر کل بازار سرمایه اثر‌گذار است و لازم است تا با دانش لازم و کنترل عواطف و احساسات خود پیش‌ رویم تا از تصمیمات هیجانی و زیان‌های بیشتر در امان باشیم.

۱۰- عملکرد مدیریت، طرح های توسعه و قدمت شرکت

عملکرد مدیریت شرکت نیز بسیار مهم است، چرا که برخی از شرکت‌ها با اعلام اعداد و ارقام کذب، سبب زیان سهام‌داران می‌شوند و شرکت‌هایی که عملکرد مدیریت خوبی داشته‌اند، با بررسی سوابق گذشته مدیران آن‌ها قابل تشخیص هستند. در این حالت عملکرد خوب مدیران حاکی از آن است که در تعیین عواملی چون قیمت سهم، پیش‌بینی سود، تعدیل مثبت یا منفی، طرح‌های توسعه و افزایش سرمایه، صادقانه عمل کرده‌اند و تغییری در قیمت‌ها و دیگر عوامل ایجاد ‌نشده است. نکته بعدی قدمت شرکت‌ها است. موفقیت شرکت‌های نوپا زمان‌بر است. در واقع کسب و کارهای نوپا مانند کودکی هستند که نیاز به طی‌کردن مجموعه‌ای از مراحل دارد تا به حد جوانی و بزرگسالی برسد. اگر شرکت مناسب را انتخاب کنید، با گذر سهام رشد قابل توجهی خواهد داشت اما امکان شکست نیز وجود دارد.

نکات مشترک میان تمامی شرکت‌های موفق

در واقع تمامی شرکت‌های موفق به نوعی این مولفه‌ها را در خود داشته‌اند و به همین دلیل به موفقیت‌های چشم‌گیر دست پیدا کرده‌اند. در ادامه به بیان این نکات خواهیم پرداخت:

درآمدهای جاری هر سهم

سود آخرین سه ماهه سهامی که انتخاب می‌کنید، باید در مقایسه با سه‌ماهه مشابه سال قبل، رشد حداقلی ۲۰ درصد و بالاتر داشته باشد.

درآمدهای سالانه

درآمد‌های شرکت طی ۵ سال گذشته، باید رشد قابل توجهی داشته باشند و لازم است تا سهامی انتخاب شوند که سود سالانه آن‌ها از رشد ۲۵ تا ۵۰ درصدی تشکیل شده باشد.

محصولات یا خدمات جدید

بعضی شرکت‌ها به دلیل خدمات متفاوت و و ایجاد نوآوری در کسب و کارشان، می‌توانند ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنند و پتانسیل کسب سود بیشتری خواهند‌ داشت. لازم به ذکر است که باید از شرکت و خدمات آن مطمئن باشید، چراکه ممکن است هزینه‌های انجام‌شده به ثمر نرسند و زیان در بر داشته باشند. از این رو قدمت و سابقه شرکت مورد توجه خواهد‌ بود.

میزان عرضه و تقاضا و حجم سرمایه شرکت

میزان عرضه و تقاضا و حجم معاملات سهام در قیاس با یکدیگر عاملی است که اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت معاملات و تمایل سرمایه‌گذاران به معاملات آن سهم به ما می‌دهد. از طرفی سهامی که میزان عرضه و تقاضای بالایی دارند، در واقع میزان نقدشوندگی بالایی نیز خواهند ‌داشت. مورد دیگر این است که در شرایط مساوی و صرفا وجود تفاوت در میزان سرمایه، شرکت‌هایی که سرمایه کوچک‌تری دارند، در قیاس با شرکت‌های دارای سهام و طول عمر زیاد بهتر هستند. این شرکت‌ها به دنبال رشد هستند و سهام شناور کمتری دارند و در قیاس با شرکت‌های بزرگ که معمولا سهام شناور بالاتری دارند، زودتر رشد خواهند‌ کرد.

پیشگام‌ بودن

به طور کلی و در صنایع مختلف، عموما دو یا سه سهم پیشگام موجود است که رشد خوبی دارند.

حمایت‌های نهادی

وجود سرمایه‌گذاران نهادی که عملکرد بهتری از میانگین بازار داشته‌اند، به عنوان سهام‌داران شرکت بسیار مهم است. در واقع این سرمایه‌گذاران اشخاص حقوقی هستند و به صورت روزانه به ارزیابی شرکت‌های مختلف می‌پردازند و تخصص، تجربه و امکانات بیشتر این اشخاص در قیاس با افراد حقیقی، سبب می‌شود تا انتخاب بهتری داشته باشند و می‌توان بر اساس انتخاب آن‌ها پیش‌رفت.

جهت بازار

بررسی جهت بازار در تشخیص میزان سود و زیان سهام می‌تواند بسیار تاثیر‌گذار باشد. در واقع با یادگیری تفسیر روزانه شاخص‌های عمومی و بررسی عملکرد پیشگامان بازار، می‌توانید شرایط عمومی بازار و جهت‌گیری آن را تشخیص دهید و تغییرات قیمت و حجم سهام مختلف را بررسی کنید

کلام آخر

لازمه فعالیت موفق و سودده در بازار سرمایه، داشتن دانش، تجربه و زمان لازم برای فعالیت است. پس از یادگیری اصول و قواعد بازار، باید به بررسی سهام شرکت‌های بورسی از ابعاد و جهات مختلفی بپردازیم. برای انتخاب سهام مناسب لازم است نکات مختلفی را رعایت کنید و عوامل مختلفی چون بررسی نوع صنعت، متنوع‌سازی پرتفو، کنترل رفتار‌های هیجانی، بررسی میزان سود نقدی شرکت، انجام تحلیل‌های مختلف، میزان نقدشوندگی، میزان بازدهی و دیگر عوامل را جدی بگیرید و برای سرمایه‌گذاری به بررسی و استفاده از آن‌ها بپردازید. با انجام این بررسی‌ها و تشخیص جهت بازار، می‌توانید سهام مناسب را انتخاب کنید و بازده قابل قبولی کسب کنید.

انواع شاخص ها در بورس

همان‌طور که پیش از این نیز مطرح شد شاخص نماگری است که سطح عمومی قیمت یا بازدهی را برای گروهی یا کل سهام نشان می‌دهد. بنابراین شاخص کل قیمت نشان‌دهنده سطح عمومی قیمت کلیه سهام موجود در بازار بورس است. از آنجایی که شاخص یک عدد است و واحد اندازه‌گیری خاصی برای آن تعریف نشده است به منظور اینکه قابلیت تفسیر و تحلیل پیدا کند به این صورت عمل می‌گردد. یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف می‌کنند و تمامی ارقام شرکت‌ها در آن سال را به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف می‌کنند. پس از آن تغییرات قیمتی سهام در سال‌های بعد را نسبت به آن سال می‌سنجند و از این طریق رشد یا نزول شاخص اتفاق می‌افتد. فرمول محاسبه شاخص کل قیمت از رابطه زیر محاسبه می‌شود:

همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید در مخرج کسر شاهد ارقام مذکور در سال مبدأ هستیم. منظور از ارزش جاری که در صورت و مخرج کسر به آن اشاره شده چیست؟ لازم به ذکر است که ارزش جاری هر سهم از حاصل‌ضرب قیمت پایانی سهام ضربدر تعداد سهام آن شرکت به دست می‌آید. هم‌چنین عنایت داشته باشید که سال مبدأ در بورس اوراق بهادار تهران سال ۱۳۶۹ تعریف شده است و قیمت سهام در آن سال به عنوان مبنای محاسبات لحاظ گردیده است. برای درک این موضوع سعی می‌کنیم تا در قالب یک مثال مواردی را خدمت شما شرح دهیم:

فرض کنید که کل بازار از سال ۱۳۶۹ تا الآن تنها از سه سهم الف، ب و پ تشکیل شده باشد. اطلاعات سهام در آن سال به شرح زیر است:

سهم الف: ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۱۰۰۰ ریال

سهم ب: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۳۰۰۰ ریال

سهم پ: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۲۰۰۰ ریال

در نتیجه ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ در مثال ما برابر خواهد بود:

(۱۰۰۰*۱۰۰۰) + (۲۰۰۰*۳۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۰۰۰) = ۱۰۰۰۰۰۰ + ۶۰۰۰۰۰۰ +۴۰۰۰۰۰۰ = ۱۱۰۰۰۰۰۰

بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ معادل ۱۱ میلیون ریال بوده است و طبق فرمول شاخص، رقم شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد است. حال فرض کنید در سال ۱۳۷۰ قیمت سهام الف به ۲۰۰۰ ریال؛ سهام ب به ۲۷۵۰ ریال و سهام پ به ۲۵۰۰ ریال افزایش پیدا کند. بنابراین ارزش جاری بازار سهام در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:

(۱۰۰۰*۲۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۷۵۰) + (۲۰۰۰*۲۵۰۰) = ۲۰۰۰۰۰۰ + ۵۵۰۰۰۰۰ + ۵۰۰۰۰۰۰ = ۱۲۵۰۰۰۰۰

بنابراین همان‌طور که در محاسبات فوق مشاهده می‌فرمایید ارزش جاری بازار سهام در مثال ما در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۵۰۰۰۰۰ افزایش پیدا کرده است. حال اگر شاخص کل را محاسبه نماییم شاهد رشد ۱۴ درصدی شاخص کل قیمت هستیم:

(۱۲۵۰۰۰۰۰/۱۱۰۰۰۰۰۰) * ۱۰۰ = ۱۱۴

همان‌طور که در بالا مشاهده می‌فرمایید شاخص کل نسبت به سال ۱۳۶۹ در حدود ۱۴ واحد افزایش داشته است که نشان از رشد ۱۴ درصدی شاخص بورس دارد.

نکاتی مهم در رابطه با شاخص کل قیمت:

در این شاخص زمانی که شرکت‌ها از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران افزایش سرمایه می‌دهد و یا تعداد شرکت‌ها کم و یا زیاد می‌شوند تعدیل می‌گردد که به دلیل پیچیدگی محاسبات از تشریح شیوه آن خودداری می‌گردد.

زمانی که یک سهم به دلایل مختلفی مانند شفاف‌سازی؛ برگزاری مجمع عمومی عادی و یا به طور فوق‌العاده بسته می‌شود قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی به عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص منظور می‌گردد.

از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت‌های مختلف اثر می‌پذیرد و بنابراین شرکت‌های بزرگ‌تر موجب تغییرات بزرگ‌تر شاخص بورس می‌گردند نبایستی صرفاً تغییرات این شاخص را مبنا قرار داد و برای تحلیل و ارزیابی وضعیت کلی بازار بایستی از سایر شاخص‌ها نیز کمک گرفت. یکی از اتفاقات رایج در بازار این هست که کلیت بازار نزولی است اما چون سه تا ۵ سهم بزرگ بازار صعود سنگین داشته‌اند شاخص کل رشد قابل‌توجهی را ثبت می‌کند.

سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر اساس میزان نقدشوندگی، درصد شناوری سهام، وضعیت سودآوری، تعداد سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیم‌بندی می‌کند. شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفته‌شده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می‌گردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می‌گردد.

شاخص کل هم‌وزن:

شیوه محاسبه شاخص کل هم‌وزن مشابه شاخص قیمت کل است با این تفاوت که از تعداد سهام شرکت در محاسبه شاخص استفاده می‌گردد. در واقع در این شاخص فارغ از اینکه شرکت‌ها چه اندازه‌ای دارند اثر یکسانی را خواهند داشت در حالی که در شاخص قیمت کل تعداد سهام یک شرکت به عنوان وزن قیمت‌ها اثر بااهمیتی در محاسبات دارند. با لحاظ توضیحات فوق مجدداً به محاسبه شاخص هم‌وزن می‌پردازیم:

سال ۱۳۶۹:

سهم الف: ۱۰۰۰ ریال

سهم ب: ۳۰۰۰ ریال

سهم پ: ۲۰۰۰ ریال

شاخص هم‌وزن در سال ۱۳۶۹:

((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۰۰

سال ۱۳۷۰ :

سهم الف: ۲۰۰۰ ریال

سهم ب: ۲۷۵۰ ریال

سهم پ: ۲۵۰۰ ریال

شاخص هم‌وزن در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:

((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۲۱

همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید که شاخص هم‌وزن رشد قابل‌توجه‌تری را نسبت به شاخص کل قیمت در حالت عادی نشان می‌دهد.

تفاسیر مهم هم‌زمان از شاخص کل قیمت و شاخص کل هم‌وزن:

در بازار بورس تفاسیر هم‌زمان شاخص قیمت کل و شاخص هم‌وزن بسیار رایج است.

زمانی که شاخص کل صعودی است اما شاخص هم‌وزن نزولی است به این معنی است که اغلب سهام بازار نزول داشته‌اند در حالی که شاخص کل به دلیل رشد چند سهم مهم شاخص ساز مثبت شده است.

زمانی که شاخص کل نزولی است و شاخص هم‌وزن صعودی است به این معنی است که سهام شاخص ساز و بزرگ بازار به دلایل مختلف نزول کرده‌اند و در نتیجه شاخص کل کاهش پیدا کرده است اما عموم سهام بازار افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. اگر این حالت طی دو الی ۴ روز کاری اتفاق بیفتد به این معنی خواهد بود که سرمایه‌گذاران برای کسب سود بایستی به سمت سهام کوچک و متوسط متمایل شوند.

اگر هر دو شاخص باهم نزول کنند: در این حالت عموم بازار با کاهش قیمت روبه‌رو شده است و اگر این موضوع براتی چندین روز متوالی اتفاق بیفتد بستگی به شرایط حاکم بر بازار ممکن است شاهد این تفسیر ایجاد گردد که بازار به سمت رکود پیش می‌رود.

اگر هر دو شاخص صعود کنند: در این حالت عموم سهام بازار بورس صعودی می‌شوند و رخداد این حالت در طی چند روز می‌تواند حکم به صعودی بودن بازار طی روزها یا ماه‌های آتی را بدهد.

شاخص قیمت و بازده نقدی چیست؟

شاخص قیمت و بازده نقدی بیانگر بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران است. لازم به ذکر است که سود حاصل از سرمایه‌گذاری در بازار بورس از دو محل است:

سود نقدی مصوب مجامع

سود ناشی از افزایش قیمت سهام. شاخص اخیر هر دو مورد را در خود دارد و هر دو را نمایش می‌دهد. این شاخص به شاخص TEDPIX معروف است و فرمول محاسبه آن مشابه شاخص قیمت است با این تفاوت که در مخرج کسر علاوه بر قیمت در سال ۱۳۶۹ سود نقدی پرداختی در آن سال نیز منظور می‌گردد.

شاخص بازده نقدی چیست؟

این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می‌نماید و از این دریچه بازدهی ناشی از کلیه سودهای پرداختی توسط شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌نماید. نکته مهم آنکه وقتی این شاخص نزول نماید به این معنی است که در مجامع سود کمتری پرداخت می‌گردد و در این حالات نبایستی خیلی به انتظار کسب سود نقدی سنگین باشیم و انتظارات و یا سبک معامله‌گری خود را اصلاح نماییم.

شاخص صنعت و شاخص مالی:

پیش از اینکه بخواهیم در رابطه با این دو شاخص مطالبی را خدمت شما بیان کنیم لازم است تا به این نکته اشاره‌کنیم که شرکت‌ها را بر اساس ماهیت فعالیتشان می‌توان تقسیم‌بندی کرد. شرکت‌های تولیدی و خدماتی دو دسته اصلی شرکت‌های بورسی را شامل می‌شوند. بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های فعال در بورس را شرکت‌های تولیدی تشکیل می‌دهند. هم‌چنین مشاوره مالی و شرکت‌های تأمین سرمایه جزو خدمات مالی محسوب می‌شوند. شرکت‌های حاضر در دسته اول را در زمره شاخص صنعت و شرکت‌های حاضر در حوزه دوم را در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌کنند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فن‌آوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌گردند. لازم به ذکر است که شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکت‌های فعال در آن شاخص هستند، در واقع مشابه شاخص کل قیمت محاسبه می‌گردند و تفاوت آن‌ها با شاخص مزبور در تعداد شرکت‌های حاضر در آن صنعت است.

شاخص سهام آزاد شناور(TEFIX) :

عموماً برخی از شرکت‌های حقوقی مالکیت اصلی و عمده شرکت‌های سهامی را بر عهده دارند. زمانی که یک شرکت یا شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته می‌شود و سهام تحت مالکیت آن‌ها معمولاً جزو سهامی به حساب نمی‌آید که به صورت فعال در بازار معامله شود. شناوری سهام به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که نزد سرمایه‌گذاران خرد (غالبا حقیقی) قرار دارد و قابلیت فروش مجدد در آینده نزدیک را دارد و خرید سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل و نفوذ در شرکت خریداری نمی‌گردد.درصد شناوری یک سهم در سایت بورس اوراق بهادار نمایش داده می‌شود. شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه می‌کند که توسط سرمایه‌گذاران خرد مورد معامله قرار می‌گیرد. شیوه محاسبه مشابه شاخص کل قیمت است و تفاوت با آن شاخص در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد.

برای مثال در شاخص کل قیمت صد درصد سهام فولاد مبارکه یعنی ۱۳۰ میلیارد سهم به عنوان ضریب قیمت فولاد مبارکه لحاظ می‌گردد در حالی که در شاخص سهام آزاد شناور تنها ۲۵ درصد سهام این شرکت یعنی ۳۲٫۵ میلیارد سهم آن به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد. یکی از نکات تفسیری حائز اهمیت این هست که هرچه درصد شناوری سهام پذیرفته شده در بازار بورس بیشتر باشد نتیجه این شاخص به تغییرات شاخص کل قیمت نزدیک‌تر خواهد بود و هر چه درصد شناوری پایین‌تر باشد به نظر می‌رسد که نتیجه حاصل از شاخص سهام شناور آزاد واقعی‌تر باشد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر:

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می‌نماید. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارائه می‌نماید. بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکت‌های لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ می‌گردند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر:

بزرگی شرکت‌ها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه می‌شود. برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر کمک گرفته می‌شود:

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت

۳۰ شرکت بزرگ‌تر شامل شرکت‌هایی می‌شود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگ‌تر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد می‌نماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است. معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگ‌تر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی می‌دهند.