خصوصیات اصلی تمام طرح های پانزی

جالب اینجاست که این نکته در مورد بیت کوین صدق نمی‌کند، بسیاری از سرمایه‌گذاران اولیه بیت کوین به دلیل کم‌ارزش بودنش در آن سال‌ها، سرمایه خود را در سایت‌های شرط بندی یا خرید چیزهایی مانند پیتزا یا بازی‌های کامپیوتری خرج کردند یا آن را به دیگر افراد دادند.

طرح پانزی به چه معناست؟ بررسی انواع آن در ارزهای دیجیتال

اگر جایی به شما وعده سودهای کلان و نجومی دادند، احتمالاً با یک ترفند پانزی یا هرمی طرف هستید و اگر پروژه‌ای که به شما معرفی‌شده است را قبول کنید، یک کلاه بزرگ بر سرتان رفته است.

طرح‌های پانزی و هرمی دارای ویژگی‌های مشابه هستند که بیشتر افرادی که آگاهی و دانش کافی ندارند، صورت می‌گیرد. در این مقاله قرار است به زبان ساده با طرح‌های کلاه‌برداری پانزی و هرمی و نحوه تشخیص و شناسایی آن‌ها آشنا ‌شوید.

طرح پانزی چیست؟

طرح پانزی (Ponzi scheme)، ترفندی عالی برای کلاه‌برداری است.

کلاه‌برداران در این طرح به افراد ناآگاه قول می‌دهد که اگر پولشان را در اختیار آن‌ها قرار دهند، با آن پول کار می‌کنم و سودهای نجومی و تضمینی به سرمایه‌گذاران می‌دهیم؛ که این صحبت کاملاً دروغ است.

روش کار طرح‌های پانزی به این صورت است که کلاه‌برداران با پرداخت سود به افراد قدیمی، اقدام به جذب سرمایه‌گذاران جدید می‌کنند و درست زمانی که سرمایه آن‌ها به حد دلخواهشان رسید ناگهان غیب می‌شوند.

نام طرح پانزی از کجا می‌آید؟

نام طرح پانزی (Charles Ponzi) از نام چارلز پانزی، یکی از معروف‌ترین کلاه‌برداران در تاریخ گرفته‌شده است. او با فروش کوپن‌های تخفیفی اداره پست، به سرمایه‌گذاران وعده ۵۰ درصد سود را در ۴۵ روز یا ۱۰۰ درصد سود در ۹۰ روز می‌داد. درواقع روش پانزی به این صورت بود که با استفاده از سرمایه سرمایه‌گذاران پیشین و همچنین سرمایه‌گذاران جدید، سود اولین‌ها را پرداخت می‌کرد. چارلز پانزی توانست با طرح ابداعی خود، در دهه ۱۹۲۰ در آمریکا، بیش از ۲۰ میلیون دلار کلاه‌برداری کند.

طول عمر طرح پانزی چقدر است؟

خب همان‌طور که در قبل توضیح دادیم طول طرح‌های پانزی تا زمانی است که سرمایه‌گذار جدید به‌اندازه کافی وجود داشته باشد و سرمایه واردشده توسط افراد به حد دلخواه طراح پروژه برسد.

البته طبق قاعده تصاعد و جمعیت، معمولاً یک طرح پانزی بیش‌تر از دو سال دوام نمی‌آورد.

طرح پانزی چگونه کار می‌کند؟

به‌طورکلی همه طرح‌های پانزی یک‌روند را دنبال می‌کنند؛ اما ممکن است کمی نحوه کار در هر پروژه متفاوت باشد، ولی در کل هسته اصلی همه طرح‌های پانزی یکی است، اما ظاهر و نوع ادعاها متفاوت است.

• تبلیغات فریبنده
• واریز سودهای اولیه و جلب اعتماد
• ورود حجم زیادی از سرمایه
• فروپاشی طرح

تشخیص طرح پانزی

با توجه به این‌که کلاه‌برداران طرح‌های پانزی از لباس و شکل‌های متنوع ظاهر می‌شوند اما همه آن‌ها در کل یک سری خصوصیات خاصی را دنبال می‌کنند؛ که شامل:

• ناشناس بودن طراح
• نداشتن مجوزهای قانونی
• عدم شفافیت در فعالیت‌ها
• نبود شما تماس و راه‌های ارتباطی واقعی
• تضمین سودهای نجومی و وسوسه‌انگیز
• روش‌های عجیب برای دریافت پول مثلاً دریافت و واریز با ارزهای دیجیتال

تفاوت‌های طرح هرمی و پانزی

طرح‌های پانزی با طرح‌های هرمی شباهت بسیار زیادی دارد پس دقت کنید و این دو را با یکدیگر جابه‌جا نگیرید. این دو طرح تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند که آن‌ها را از هم متمایز می‌کند. خب در ادامه شمارا با طرح‌های هرمی به‌صورت کامل آشنا می‌کنیم و در ادامه تفاوت آن را با پانزی توضیح می‌دهیم.

طرح هرمی چیست؟

خب در طرح‌های هرمی به افراد بایستی عضو جدید زیرمجموعه خود کنند تا به بالاسری‌ها سود تعلق بگیرد، درواقع افراد را تشویق می‌کنند هرچقدر افراد بیشتری را زیر مجموعه خود کنند به آن‌ها سود بیشتر تعلق بگیرد.

البته دو موضوع برای روند طرح در آینده وجود دارد:

1. تا زمانی که اعضای جدید عضو شوند و طرح ادامه داشته باشد، کلاه‌بردار هم می‌تواند به‌راحتی سود بالاسری‌ها را پرداخت کند و دلیلی برای ندادن سود ندارد و درست زمانی که دیگر عضو جدید وارد پروژه نشود، سود اعضای بالاتر هم قطع می‌شود و طرح خودبه‌خود نابود می‌شود.
2. پس از گذشت مدتی، درست زمانی که سرمایه واردشده به حد دلخواه مسئولان پروژه رسید، ناگهان ناپدید می‌شوند.

پس به این دو روش کلاه‌برداری در طرح‌های هرمی صورت می‌گیرد.

انواع برنامه‌های هرمی

• طرح هرم بازاریابی چند سطح
• ایمیل‌های زنجیره‌ای
• و..و

تفاوت‌های طرح پانزی و هرمی

• مهم‌ترین تفاوت این دو طرح در نوع فعالیتشان است، به‌صورت که طرح پانزی در قالب سرمایه‌گذاری ظاهر می‌شود؛ یعنی افراد تصور می‌کنند با عضو شدن در آن سود کلان کسب می‌کنند، ولی در طرح‌های هرمی به افراد پیشنهاد عضو شدن در کارهایی که به‌صورت بازاریابی شبکه‌ای هست، داده می‌شود. درواقع به افراد می‌گویند برای رسیدن به سود بایستی دوستان و آشنایان خود را عضو مجموعه کنید.
• روش کار طرح‌های هرمی به‌صورت زیرمجموعه گیری است؛ ولی در طرح پانزی هیچ طرحی به‌عنوان زیرمجموعه گیری وجود ندارد.
• همیشه طرح‌های پانزی صد در صد غیرقانونی است، ولی در طرح‌های هرمی گاهی اوقات قانونی است ولی اساساً هر دو مشکل‌دارند.

طرح‌های پانزی و هرمی در ارزهای دیجیتال

در ارز دیجیتال اجرای طرح‌های پانزی و هرمی بسیار راحت است؛ که در ادامه دلیل آن را توضیح می‌دهیم.

• مشکل بودن رهگیری تراکنش‌های آن‌ها نسبت به روش‌های سنتی مانند بانک
• عدم نیاز به ساختن حساب بانکی برای ارسال یا دریافت سرمایه‌ها
• عدم محدود بودن تراکنش‌های رمز ارزها به یک کشور و امکان جذب سرمایه از سراسر دنیا

با توجه به دلایل گفته‌شده ارز دیجیتال، بستر بسیار مناسبی برای اجرای این دو طرح خصوصیات اصلی تمام طرح های پانزی است.

انواع روش‌های کلاه‌برداری به روش طرح پانزی و هرمی در ارزهای دیجیتال

• با استفاده از ربات‌های تلگرامی
• با استفاده از وعده‌های سرمایه‌گذاری
• با استفاده از فروش توکن های بی‌ارزش
• با استفاده از استخراج یا ماینینگ ابری (Cloud mining)

مشهورترین طرح‌های پانزی و هرمی در دنیای ارز دیجیتال!

• ارز دیجیتال OneCoin
• پانزی ارز دیجیتال PlusToken
• مستر دیجی کوین (Mr DigiCoin)
• دابل وی اتریوم (Double Way Ethereum)
• و.

چگونه از طرح پانزی و هرمی در امان باشیم؟

خب شاید برای شما سؤال پیش بیایید چگونه از این نوع طرح‌ها در امان باشیم.

• تحقیق کنید و بعد سرمایه‌گذاری کنید.
• به هر فرصت ناخواسته و غیرمنتظره و وسوسه‌انگیز بله نگویید.
• نسبت به طرح‌های با سرمایه‌گذاری کم با سود بسیار بالا شکاک باشید.

جمع‌بندی

خب همان‌طور که میدانید بیشتر افراد با آگاهی کم، در دام طرح‌های پانزی و هرمی می‌افتند. پس دقت کنید قبل از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال آموزش ببینید، هیچ‌گاه طمع نکنید و حتماً در یک صرافی معتبر ثبت‌نام کنید، ثبت نام در صرافی کوینکس به آسانی و تنها با ایمیل صورت می گیرد و نیاز به وارد کردن اطلاعات زیادی نیست، سایت کوینکس فارسی در این زمینه می تواند کمک خوبی به شما باشد.

در این صورت است که شما در این بازار بسیار پر ریسک، سودهای کلانی کسب می‌کنید.

طرح پانزی چیست؟

طرح پانزی (Ponzi scheme) ترفندی برای کلاهبرداری است که در آن یک کلاهبردار یا همان طراح پانزی، به افراد ناآگاه وعده می‌دهد که اگر پول‌هایشان را در اختیار او قرار دهند، با آن پول‌ها کار می‌کند و سودهای نجومی و تضمینی پرداخت می‌کند. اما حقیقت این است: سودِ سرمایه‌گذاران قدیمی با پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود؛ فقط نوعی بازی با پول.

در ابتدا برای جلب اعتماد بیشتر، سود به‌طور منظم پرداخت می‌شود تا سرمایه‌گذاران بیشتری جذب سیستم شوند؛ اما در نهایت وقتی قربانیِ جدیدی نباشد که پول وارد کند، این طرح اشباع می‌شود و فرو می‌پاشد. در نهایت طراح پانزی هم در با پول‌های بادآورده فرار می‌کند و تنها چیزی که باقی می‌ماند تعداد زیادی مالباخته است.

برای درک بهتر طرح پانزی به مثال زیر توجه کنید (اسامی و اعداد و ارقام فرضی هستند):

چنگیز یک کلاهبردار است که قصد دارد از ترفند پانزی استفاده کند. او یک شرکت کاغذی یا وب‌سایت جعلی تأسیس می‌کند و در آن به مردم وعده می‌دهد که اگر هرکس مثلاً ۱ میلیون تومان پول پرداخت کند، با آن پول‌ها در «بازار بورس نیویورک»، ارزهای دیجیتال یا هر جای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کند و ماهی ۲۰۰هزار تومان (۲۰درصد) سود تضمینی به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند.

چنگیز حتی ممکن است بگوید یک ربات معامله‌گر دارد که به‌دست «مختصصان مالی جهان» طراحی شده است و سود را تضمین می‌کند.

اما در حقیقت و به‌ هیچ‌ عنوان فعالیت اقتصادی انجام نمی‌شود.

فراموش نکنید وعده کلاهبرداران پانزی ممکن است متنوع باشد. مثلاً گاهی اوقات آنها ادعای استفاده از ربات‌های تریدر را دارند و بعضی وقت‌ها ممکن است پای فروش یک ارز دیجیتال در میان باشد.

پس از مدتی تبلیغات و جذب سرمایه‌گذاران اولیه، حالا چنگیز میلیون‌ها تومان پول جمع‌آوری کرده است. برای اینکه طرح ادامه پیدا کند و پول بیشتری جذب شود، چنگیز از پول سرمایه‌گذاران جدید، سود سرمایه‌گذاران قدیمی را پرداخت می‌کند. همین جریان باعث می‌شود تا مشتریان قدیمی که کمی سود دریافت کرده‌اند، این طرح‌ را به دوستان و آشنایان خود معرفی کنند و سرمایه‌گذاران جدیدتری وارد میدان شوند.

پس از اینکه پول خوبی جمع‌آوری شد یا وقتی که دیگر سرمایه‌گذار جدیدی پیدا نشد، چنگیز یک بلیت به‌مقصد ترکیه می‌گیرد و الفرار!

رشد اینترنت و شبکه‌های اجتماعی طرح‌های پانزی را گسترده‌تر کرده است؛ چراکه تبلیغات و دریافت پول از طریق اینترنت خیلی راحت‌تر است و کلاهبرداران می‌توانند به‌صورت ناشناس فعالیت کنند.

ظهور ارزهای دیجیتال هم به کلاهبرداران کمک کرده است بدون ایجاد حساب بانکی و بدون گذر از احراز هویت بتوانند سرمایه جذب کنند.

نام طرح پانزی از کجا می‌آید؟

چارلز پانزی؛ یکی از بزرگترین کلاهبرداران تاریخ

نام طرح پانزی از نام چارلز پانزی (Charles Ponzi)، یکی از مشهورترین کلاهبرداران تاریخ گرفته شده است. او با فروش کوپن‌های تخفیفی اداره پست، به سرمایه‌گذاران وعده می‌داد ۵۰‌درصد سود در ۴۵ روز دریافت می‌کنند.

روش پانزی هم این بود که با استفاده از سرمایه سرمایه‌گذاران پیشین و همچنین سرمایه‌گذاران جدید، سود اولین‌ها را پرداخت می‌کرد. چارلز پانزی در دهه ۱۹۲۰ توانست با طرح ابداعی خود بیش از ۲۰میلیون دلار کلاهبرداری کند که معادل بیش از ۲۵۰میلیون دلارِ امروزی است.

البته طبق صفحه ویکیپدیای چارلز پانزی، قبل از پانزی هم کلاهبرداری‌های مشابه دیگری رخ داده بود و پانزی به‌طور مستقیم این ترفند را اختراع نکرده است. با این حال، ازآنجاکه کلاهبرداریِ او خیلی بزرگ بود و در نشریه‌های آن زمان مانند نیویورک تایمز سروصدا کرد، نام این ترفند از او گرفته شده است.

طرح پانزی چگونه کار می‌کند؟

در کل همه طرح‌های پانزی یک چرخه را دنبال می‌کنند؛ اما شکل و ظاهر این کلاهبرداری می‌تواند کاملاً متفاوت باشد.

چرخه اصلی در همه طرح‌های پانزی را می‌شود در این چند مرحله خلاصه کرد:

۱. تبلیغات فریبنده

در ابتدا با تبلیغات کاذب (معمولاً در اینترنت یا شبکه‌های اجتماعی اجتماعی)، چند نفر جذب سیستم می‌شوند و مقدار کمی سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین بعضی از طرح‌های پانزی روش‌های بازاریابی هم در پیش می‌گیرند که اگر یک کاربر عضو جدید وارد سیستم کند، سود بیشتر خواهد شد.

۲. واریز سودهای اولیه و جلب اعتماد

سودها به‌طور مرتب واریز می‌شود تا اعتماد بیشتری برای مبالغ بیشتر و سرمایه‌گذاران جدید جلب شود. این سودها یا با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید و یا از سرمایه اولیه طراح پرداخت می‌شود.

۳. ورود سرمایه بیشتر

پس از جلب‌شدن اعتماد افراد، موج عظیمی از سرمایه‌ به سیستم وارد می‌شود. سرمایه‌گذاران قدیمی هم پول بیشتری سرمایه‌گذاری کرده و حتی دوستان و آشنایان نزدیک خود را به طرح دعوت می‌کنند. در این مرحله، تعصبات کورکورانه موجب می‌شود برخی از سرمایه‌گذاران، حتی وام سنگین دریافت کنند یا قرض بگیرند یا حتی خانه یا ماشین خود را بفروشند.خصوصیات اصلی تمام طرح های پانزی

۴. پایان ورود سرمایه‌گذار جدید و فروپاشی طرح

مراحل ۱ تا ۳ چندین بار تکرار می‌شوند تا اینکه دیگر سرمایه‌گذار جدیدی وجود نداشته باشد یا مقدار زیادی پول جمع شده باشد. پس از آن، طراح پول‌ها را برداشته و ناپدید می‌شود.

طول عمر طرح پانزی چقدر است؟

همان طور که در بالا اشاره کردیم، طرح پانزی تا زمانی ادامه می‌یابد که سرمایه‌گذار به‌اندازه کافی وجود داشته باشد یا طراح از میزان پول به‌دست‌آمده راضی شود.

طبق قاعده تصاعد و جمعیت، معمولاً یک طرح پانزی بیشتر از دو سال دوام نمی‌آورد؛ مثلاً طرح پانزیِ چارلز پانزی کمی بیشتر از یک‌سال دوام آورد.

با این حال، بعضی طرح‌های پانزی با تغییر مداوم پلن‌های خود و جذب سرمایه‌گذار جدید، ممکن است تا ۱۰ سال هم به جذب سرمایه بیشتر ادامه دهند.

تشخیص طرح پانزی

با این که کلاهبرداری‌های پانزی در انواع و شکل‌های مختلف ظاهر می‌شوند؛ همه انواع آن، چند خصوصیت اصلی دارند که عبارت‌اند از:

سود نجومی و تضمینی

قول سودهای نجومی و تضمینی از خصوصیات اصلی طرح پانزی است. هر جا این وعده را دیدید، به پانزی‌بودنش شک کنید. منظور از نجومی‌بودن سود این است که اگر قرار باشد با پول خود کار کنید، باز هم سودش از طرح پانزی پایین‌تر است؛ مثلاً ماهی بیش از ده درصد سود تضمینی، بسیار مشکوک است. به این فکر کنید که چطور می‌شود بدون هیچ ریسکی چنین سودی را تضمین داد؟ فراموش نکنید بازار مالی بدون ریسک نیست.

نامعلوم‌بودن هویت گرداننده

در طرح پانزی اطلاعات چندانی درباره تیم یا گرداننده وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد، معمولاً از اسامی مستعار یا تقلبی استفاده می‌شود. یک طراح پانزی قطعاً نمی‌خواهد شناسایی شود.

ناشفاف‌بودن فعالیت‌ها

طرح پانزی با شفافیت کامل توضیح نمی‌دهد که چگونه سود نجومی خود را درمی‌آورد و چگونه آن را تضمین می‌کند. مثلاً بعضی از طرح‌ها می‌گویند که پول کاربران را در بازارهای سرمایه یا استخراج ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ اما نمی‌گویند که چطور این‌کار را انجام می‌دهند یا اینکه چگونه از ریسک نوسانات قیمت، سختی استخراج و … در امان هستند.

نبودِ اطلاعات تماس یا آدرس

طرح‌های پانزی معمولاً آدرس و شماره تلفن‌های معتبری از خود اعلام نمی‌کنند یا به آدرس‌های تقلبی و دفترهای کار چندروزه روی می‌آورند. ناشناسی از خصوصیات اصلی یک طرح پانزی است.

نداشتن مجوزهای قانونی

طرح‌های پانزی نمی‌توانند مجوزهای قانونی اخذ کنند. البته فراموش نکنید که گاهی اوقات یک طرح به‌قدری حرفه‌ای است که مقامات قانون‌گذار را هم فریب می‌دهد یا با باندبازی مجوز را دریافت می‌کند. خیلی‌ از کارشناسان معتقدند در جریان ورشکستگی برخی مؤسسات مالی ایران در سال ۱۳۹۶، از طرح پانزی استفاده شده است.

طرح‌ پانزی در ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال با ویژگی‌های خاصی که دارند، کار را برای کلاهبرداران پانزی و هرمی تا حد زیادی راحت کرده‌اند. بعضی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

• رهگیری تراکنش‌های ارز دیجیتال مشکل‌تر است؛
• برای دریافت سرمایه نیاز به ایجاد حساب بانکی نیست؛
• از تمام دنیا می‌شود جذب سرمایه کرد؛
• سرمایه سریع‌تر منتقل می‌شود؛
• پولشویی آسان‌تر انجام می‌شود.

بر اساس همین دلایل، ارزهای دیجیتال شیوه خوبی برای طرح‌های پانزی به شمار می‌آیند و جذب سرمایه و پرداخت سودها، بسیار راحت‌تر از روش‌های سنتی است.

به‌طور کلی کلاهبرداران از ارزهای دیجیتال برای طرح‌های پانزی استفاده می‌کنند تا رد کمتری از خود به جا بگذارند.

گفتیم که پانزی‌ها در شکل‌های مختلفی اجرا می‌شوند؛ اما شیوه‌ اصلی یکی است. در حوزه ارزهای دیجیتال هم شکل‌های پانزی متفاوت است. در ادامه رایج‌ترین طرح‌های پانزی در حوزه ارزهای دیجیتال را بررسی می‌کنیم.

استخراج یا ماینینگ ابری (خصوصیات اصلی تمام طرح های پانزی Cloud mining)

بخش بزرگی از کلاهبرداری‌های پانزی در حوزه ارزهای دیجیتال به وب‌سایت‌های ماینینگ ابری اختصاص دارد که ادعا می‌کنند با پول سرمایه‌گذاران استخراج ارزهای دیجیتال انجام می‌دهند. اغلب این سایت‌ها در حقیقت استخراج انجام نمی‌دهند و با استفاده از روش پانزی، از سود سرمایه‌گذاران جدید به سرمایه‌گذاران قدیمی سود پرداخت می‌کنند.

البته ماینینگ ابری روی کاغذ امکان‌پذیر است؛ اما یک سایت معتبر در ماینینگ ابری، فقط قدرت هش می‌فروشد؛ نه اینکه مدعی سود نجومی تضمینی با نرخ ثابت و منظم باشد.

فروش توکن‌های بی‌ارزش

این روش به‌خودی‌خود پانزی یا هرمی محسوب نمی‌شود؛ اما مکملی برای طرح‌های کلاهبرداری پانزی و هرمی است. کلاهبرداران در این روش ابتدا در قالب بیت کوین یا ارزهای دیجیتال معتبر پول زیادی از مردم دریافت می‌کنند تا سودهای تضمینی به آنها پرداخت کنند.

اما در نهایت، این سود را با ارز دیجیتالی که خودشان ساخته‌اند و هیچ ارزشی ندارد، می‌پردازند و این امیدواری را به مردم می‌دهند که قیمت آن در آینده افزایش خواهد یافت.

استخراج ارز دیجیتال یا ایردراپ در ربات‌های تلگرامی

ربات‌های تلگرامی هم از دیگر طرح‌های کلاهبرداری هستند که از هیچ برای سازندگان خود پول می‌سازند. وعده و نحوه کار این ربات‌ها معمولاً به شرح زیر است:

کاربر در ربات عضو می‌شود و مقداری الماس برای شروع کار هدیه می‌گیرد. با آن الماس‌ها می‌شود دستگاه‌های استخراج مجازی در ربات خریداری کرد تا به‌اصطلاح بیت کوین استخراج کنند. برای به‌دست‌آوردن الماس‌های بیشتر چند راه دارید که مهم‌ترین‌شان این دو هستند:

• با استفاده از لینک عضوگیری، دوستان خود را دعوت کنید و الماس هدیه بگیرید.
• با استفاده از بیت کوین، الماس بخرید.

اما در این ربات‌های تلگرامی هیچ‌گونه استخراجی انجام نمی‌شود و تنها کاربران را برای خرید بیشتر الماس مجاب به پرداخت بیت کوین می‌کند.

کاربرانی هم که روش عضو‌گیری را انتخاب می‌کنند در نهایت برای برداشت مبالغ استخراج‌شده پیامی را دریافت می‌کنند مبنی بر اینکه زیرمجموعه شما حتماً باید با بیت کوین الماس خریده باشد. به این ترتیب برای دریافت سودها حتماً باید زیرمجموعه خرید انجام دهد. این نوع طرح پانزی، بسیار پیشرفته است.

سرمایه‌گذاری در املاک، خودرو، بورس خارجی، انرژی و …

نوع دیگر از طرح‌های پانزی در ارزهای دیجیتال که اتفاقاً خیلی هم رایج است، وب‌سایت‌هایی هستند که ادعا می‌کنند پول سرمایه‌گذاران را در بازارهای خارجی املاک، خودرو، بورس، انرژی و یا هر چیز دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ اما کاری جز پرداخت سود با پول سرمایه‌گذاران جدیدتر انجام نمی‌شود.

بعضی از پروژه‌های کلاهبرداری هم ممکن است ادعا کنند که یک ربات تریدر پیشرفته دارند که در بازارهای مالی معامله انجام می‌دهد و سود تضمینی پرداخت می‌کند. رباتی در کار نیست و همه‌چیز دروغ است.

جمع‌بندی

طرح‌ پانزی روشی در کلاهبرداری است که با وعده‌ سودهای تضمینی و نجومی، از قربانیان سرمایه جذب می‌کند.

برای جلب اعتماد بیشتر، کلاهبرداران در ماه‌های اول سود تضمینی را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. این کار، با پول سرمایه‌گذاران جدید انجام می‌شود. پس از مدتی که پول زیادی جذب شد و دیگر سرمایه‌گذار جدیدی وارد سیستم نشد، کلاهبرداران دیگر پولی پرداخت نمی‌کنند و متواری می‌شوند.

تشخیص طرح‌های پانزی اصلاً سخت نیست و مهم‌ترین شاخصه این طرح‌ها، سودهای نجومی تضمینی و ناشناس‌بودن است.

پروژه کلاهبرداری تیمون (TMON)، گلدکوئیست جدید

سودهای بالا، ریسک کم، وعده‌های غیرواقعی و تصور پولدار شدن در مدت کم از عناصر اصلی یک پروژه کلاهبرداری هستند. هر کجا این عوامل مشاهده شد؛ مطمئن شوید که کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است! پروژه تیمون نیز یکی از طرح‌های کلاهبرداری است که با استفاده از وعده‌های دروغین تعداد زیادی از مردم را فریب داد و توانست در مدت زمان حدود ۸ ماه کاربران زیادی را جذب خود کند. در این مقاله، به روش کلاهبرداری این پروژه پرداخته و ویژگی‌های مشترک آن با سایر پروژه‌های کلاهبرداری را بررسی می‌کنیم.

طرح کلاهبردای تیمون (TMON) چیست؟

پروژه کلاهبرداری تیمون، کار خود را با یک وب سایت در زمینه خرید آنلاین شروع کرد. اگر نام Tmon را در گوگل سرچ کنید، با وب سایت یک آنلاین شاپ کره‌ای مواجه خواهید شد. درواقع نام Tmon مشابه نام یک آنلاین شاپ کره‌ای معروف است که از حدود ۱۰ سال پیش، فعالیت خود را در حوزه فروش آنلاین محصولات مختلف آغاز کرد. اما تیمون، صرفا از نام این آنلاین شاپ معتبر برای موجه نشان دادن خود استفاده کرده و هیچ ارتباطی با آنلاین شاپ واقعی کره‌ای ندارد.

وب سایت تیمون با دامنه www.tmon-earnings.com‌ فعالیت خود را آغاز کرد. در زمان نگارش این مقاله اگر Tmon earnings را سرچ کنید در صفحه سرچ گوگل با وب سایتی مواجه می‌شوید که هیچ دیتایی برای آن ثبت نشده است:

اگر این دامنه را در وب سایت Who.is بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که تاریخ ثبت دامنه حدود ۸ ماه پیش است درحالیکه تیمون مدعی بود بیش از دو سال سابقه فعالیت دارد:

تیمون، در مدل اقتصادی خود، از افراد دعوت می‌کند وارد سایت شده و برای آنلاین شاپ‌های مطرح در سطح دنیا ثبت سفارش انجام دهند. بنیان‌گذاران پروژه کلاهبرداری تیمون، این کار را برای افزایش ترافیک وب سایت آنلاین شاپ‌ها و همچنین افزایش محبوبیت برخی محصولات خاص مفید دانسته و مدعی بودند این کار باعث افزایش مشتریان واقعی شده و سود اقتصادی به همراه دارد. توجیهی که صرفا برای فریب مردم ساخته شده بود چرا که اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، سود این کار نمی‌تواند به پای سود وعده داده شده از طرف بنیان‌گذاران تیمون برسد!

طبق وعده‌های تیمون، کاربران می‌توانند تنها با واریز ۱۰۰ دلار تا ۴ دلار در روز درآمد داشته باشند و پس از مدتی سود آن‌ها بیش از ۱۰۰ درصد سرمایه‌گذاری اولیه‌شان خواهد شد!

پروژه تیمون چطور از کاربران کلاهبرداری می‌کند؟

در وهله اول، TMON با استفاده از مدل اقتصادی که در قسمت قبل توضیح داده شد، مردم را قانع می‌کرد که کار آن‌ها کاری کاملا اقتصادی و سودده است. سپس از آن‌ها می‌خواست برای شرکت در این کار اقتصادی وارد وب سایت شده و ثبت نام کنند. پس از ثبت نام، کاربران برای شروع کار و ثبت سفارش در آنلاین شاپ‌ها باید ۱۰۰ دلار به آدرس کیف پول تیمون ارسال می‌کردند. با این صد دلار، آن‌ها می‌توانستند تعداد محدودی سفارش ثبت کرده و درصد ناچیزی سود دریافت کنند. اما این سود به قدری ناچیز بود که افراد ناچار برای دریافت سود بیشتر، تن به شرایط دیگر تیمون می‌دادند. آن‌ها باید برای ارتقا خود و دریافت سود بیشتر، افراد دیگری را با استفاده از کد ریفرال خود به سایت دعوت کرده و افراد دعوت شده نیز ۱۰۰ دلار واریز کنند. این دلارها در قالب استیبل کوین USDT به آدرس کیف پولی که کلاهبرداران در اختیار کاربران قرار داده بوند واریز می‌شد.

ترغیب افراد به ساخت زیرمجموعه برای دریافت سود بیشتر، کاملا نشان دهنده یک طرح هرمی است و تمام طرح‌های هرمی کلاهبرداری هستند! طرح‌های هرمی، کاربران را ملزم به ایجاد زیرشاخه کرده و سود خود را نه از فعالیت اقتصادی خود، بلکه از ورود افراد بیشتر به هرم تامین می‌کنند. آن‌ها تا زمانی که به سود تعیین شده خود نرسیده‌اند؛ فعالیت خود را ادامه داده و ممکن است تا مدتی به کاربران خود سود بدهند اما به محض اینکه به اندازه کافی پول به دست آورند، مانند پروژه تیمون، سایت خود را از دسترس خارج کرده و دیگر پاسخگوی کاربران خود نخواهند بود. پیشنهاد می‌کنیم برای گرفتار نشدن در پروژه‌های کلاهبرداری، مقاله آشنایی با روش های کلاهبرداری در ارز دیجیتال را مطالعه کنید.

آیا تیمون کلاهبرداری است؟

بله! بدون شک پروژه تیمون کلاهبرداری است. برای اطمینان از این جواب، کافی است نگاهی به سودهای وعده داده شده به کاربران بیندازیم. برای مثال، اگر ۵۰۰ نفر از طریق شما ثبت نام کنند؛ تیمون به صورت ماهیانه ۶۷۷۷ دلار به حساب شما واریز می‌کند! این سودهای نجومی نمی‌تواند از یک کار اقتصادی سالم و صرفا با معرفی افراد به یک پلتفرم اتفاق بیفتد. طرح اقتصادی تیمون، کاملا مشابه طرح‌های قدیمی‌تر پروژه‌های هرمی مانند گلدکوئیست است. جالب است بدانید تمام پروژه‌های هرمی از یک مدل اقتصادی استفاده کرده و صرفا توجیه‌های اقتصادی متفاوتی را برای فریب مردم استفاده می‌کنند.

برای اطمینان بیشتر سری به وب سایتScam detector می‌زنیم. این سایت، پروژه‌های مختلف را از نظر اعتبار بررسی کرده و به اعتبار آن‌ها نمره‌ای از ۰ تا ۱۰۰ می‌دهد. وب سایت Tmon earning‌ در این اعتبارسنجی نمره ۰.۸ را به دست آورده است!

این وب سایت، طراحی بسیار ضعیف، وجود بدافزارها در وب سایت تیمون، وجود فعالیت‌های کلاهبرداری نظیر فیشینگ و غیره را دلیل اعتبار پایین تیمون عنوان کرده است.

ویژگی پروژه های کلاهبرداری چیست؟

همان طور که پیش تر در این مقاله به آن اشاره شد، مهم‌ترین ویژگی‌ پروژه‌های پانزی را می‌توان وعده سود زیاد در مدت زمان کم دانست. این وعده‌ها با تحریک حس طمع در مردم آن‌ها را به سرمایه‌گذاری ترغیب کرده و پس از مدتی محو می‌شوند. در ادامه، برخی از نکاتی که هنگام بررسی یک پروژه باید به آن‌ها توجه کنید ذکر شده‌اند:

• طراحی ضعیف و نبودن سایت در صفحه اول گوگل می‌تواند نشانه‌ای کلاهبرداری بودن یک پروژه باشد. هرچند این معیار همیشه درست نیست اما به طور کلی هرچه افراد بیشتری از خدمات یک وب سایت استفاده کنند؛ اعتبار آن افزایش میابد.
• مدت زمان ثبت دامنه می‌تواند نشان دهنده اعتبار یا عدم اعتبار یک وب سایت باشد. معمولا وب سایت‌های قدیمی خود را اثبات کرده و از اعتبار بالایی برخوردارند. از وب سایت Whois برای بررسی اعتبار و زمان ثبت دامنه استفاده کنید.
• تمام طرح‌های پانزی مدل اقتصادی ناکارآمدی دارند. به عبارت دیگر، فعالیت اقتصادی که به‌عنوان منبع سود معرفی می‌کنند؛ نمی‌تواند جواب‌گوی سودهای وعده داده شده از طرف آن‌ها باشد.

روش پس گرفتن پول از TMON

با وجود اینکه تعدادی از عوامل پروژه تیمون دستگیر شده‌اند، اما هنوز نمی‌توان به طور قطع گفت که این افراد می‌توانند دارایی مال باختگان را بازگردانند. اگر شما نیز جزو افرادی هستید که سرمایه خود را در تیمون از دست داده‌اید؛ می‌توانید با شکایت به پلیس فتا پرونده خود را به جریان بیندازید. لازم به ذکر است که هرگونه چت یا اطلاعات تماس با پشتیبانان تیمون می‌تواند به منزله مدرک بوده و به پلیس برای شناسایی بهتر کلاهبرداران کمک کند.

در پایان، توصیه می‌کنیم قبل از سرمایه گذاری در حوزه رمزارزها و خرید ارز دیجیتال، حتما مطالعه کرده و با روش های مختلف کلاهبرداری در این حوزه آشنا شوید تا در دام کلاهبرداران نیفتید.

کلاهبرداری در ارز دیجیتال با چه روش‌هایی انجام می‌شود و چطور با آن مقابله کنیم؟

فضای آنلاین و غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال می‌تواند بستری برای سواستفاده افراد هم باشد. این افراد اغلب از روش‌های مشخصی برای کلاهبرداری استفاده می‌کنند.

کلاهبرداری در ارز دیجیتال با چندین روش امکان‌پذیر است. در سال‌های اخیر بستن راه‌های سواستفاده از غیرمتمرکز بودن دنیای بلاک چین برای کاربران یک دغدغه جدی بوده است. خرید بیت کوین در فضایی بدون دغدغه و ترس از دست دادن سرمایه احتمالا مهم‌ترین مسئله بسیاری از فعالان جدی این حوزه باشد.

کلاهبرداری در دنیای کریپتو البته در بسیاری موارد قابل تشخیص است. در سال‌های اخیر روش‌های مختلف افراد برای انجام این فعالیت‌ها شناسایی شده است. کارشناسان امنیت و برنامه‌نویسان بعد از شناسایی این روش‌ها، راه‌های مقابله با آن‌ها را هم در اختیار کاربران قرار داده‌اند.

امنیت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال از نظر فنی تضمین شده است. تنها چیزی که در این فضا تضمین شده نیست، امنیت تراکنش‌ها و فعالیت‌های کاربران است. شناخت دقیق راه‌های کلاهبرداری و روش‌های مقابله با آن‌ها می‌تواند امنیت این بخش از اکوسیستم را هم به‌طور کامل تضمین کند.

طرح پانزی، پروژه‌های هرمی و کلاهبرداری‌های تیپیکال

اولین درس برای افزایش امنیت فعالیت در دنیای ارزهای دیجیتال این است که تمام پروژه‌های هرمی را کلاهبرداری درنظر بگیرید. منظور از پروژه‌های هرمی، دقیقا چیزی شبیه به گلد کوئیست است که سال‌ها در ایران قربانی گرفت. طرح‌هایی که از شما دعوت می‌کنند برای آن‌ها «شبکه‌سازی» کنید و دارایی بی‌ارزشی را به شبکه زیرمجموعه خود بفروشید همگی کلاهبرداری هستند.

شکل پیشرفته‌تر پروژه‌های هرمی، پروژه‌های طرح پانزی است. این طرح که از نام چارلز پانزی کلاهبردار بزرگ و مخترع چنین کلاهبرداری گرفته شده در سال‌های اخیر گسترش چشمگیری داشته است. خلاصه یک طرح پانزی به این شرح است:

هرگاه پروژه‌ای مدعی شد در مدت بسیار کوتاه «حتما» به شما سود بسیار بالایی پرداخت خواهد کرد مطمئن باشید که با یک کلاهبرداری پانزی طرف هستید.

پروژه‌هایی که از این روش استفاده می‌کنند، تکنیک‌های مشخصی به‌کار می‌گیرند. یک طرح پانزی را با شش مشخصه پررنگ می‌توان شناخت:

سودهای نجومی و تضمینی

قول سودهای نجومی و تضمینی از خصوصیات اصلی یک طرح پانزی است. اینکه دقیقا چه مقدار سود نجومی است به پروژه بستگی خواهد داشت. اگر شما الف تومن در اختیار دارید و می‌توانید در بهترین حالت ب تومن سود در سه ماه کسب کنید، سود‌های دو برابر به بالاتر نجومی درنظر گرفته می‌شوند. کارشناسان می‌گویند سودهای بیشتر از ۱۰ درصد در ماه که تضمین شده باشند را باید مشکوک درنظر گرفت.

ناشناس بودن طراح

در یک طرح پانزی اطلاعات چندانی درباره تیم یا گرداننده وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد، معمولا از اسامی مستعار یا تقلبی استفاده می‌شود. یک طراح پانزی قطعا نمی‌خواهد شناسایی شود.

شفاف نبودن در فعالیت‌ها

یک طرح پانزی با شفافیت کامل توضیح نمی‌دهد که چگونه سود نجومی خود را در می‌آورد و چگونه آن را تضمین می‌کند.

بدون اطلاعات تماس معتبر

طرح‌های پانزی معمولا آدرس و شماره تلفن‌های معتبری از خود اعلام نمی‌کنند یا به آدرس‌های تقلبی و دفترهای کار چند روزه اکتفا می‌کنند.

روش‌های عجیب دریافت پول

طراح سعی می‌کند تا مبالغ را از درگاه‌های غیرقانونی یا این‌ روزها به وسیله ارزهای دیجیتال دریافت کند تا رهگیری آن برای پلیس مشکل باشد.

نداشتن مجوزهای قانونی

طرح‌های پانزی نمی‌توانند مجوزهای قانونی اخذ کنند. البته گاهی اوقات یک طرح بقدری حرفه‌ای است که مقامات قانون‌گذار را هم فریب می‌دهد یا با باندبازی مجوز را دریافت می‌کند.

روش‌های مقابله با کلاهبرداری‌های پانزی و هرمی

برای مقابله با کلاهبرداران این کلاهبرداری در ارز دیجیتال دستورالعمل‌های بسیار کاربردی وجود دارد. شناخت این کلاهبرداران با مشخصاتی که گفته شد کار سختی نیست. مهم‌ترین توصیه این است که پیش از ورود به یک پروژه تازه تمام بخش‌های آن را ببینید. اگر حتی یکی از نشانه‌های بالا در این طرح وجود داشت بهتر است قید سرمایه‌گذاری در آن را بزنید.

این چهار نکته را برای شناسایی طرح‌های پانزی به‌خاطر داشته باشید:

• طرح‌های هرمی و پانزی سود فوق‌العاده بالا ارائه می‌دهند.
• طرح‌های هرمی و پانزی مدعی ریسک صفر و سود تضمینی هستند.
• طرح‌های هرمی و پانزی معمولا (نه همیشه) از طرح‌های عضوگیری بهره می‌برند.
• طرح‌های هرمی و پانزی شفافیت ندارند و همیشه دنبال مخفی بودن هستند.

کلاهبرداری‌های حوزه استخراج

اوج گرفتن قیمت ارزهای دیجیتال و در صدر آن‌ها بیت کوین باعث شده استخراج آن‌ها برای بسیاری افراد جذاب باشد. فعالان حوزه رمز ارز می‌دانند که استخراج بیت کوین امروزه سخت‌افزار و نرم‌افزار قدرتمندی نیاز دارد و برای بیشتر افراد به‌صرفه نیست. این موضوع درباره سایر ارزها صادق نیست و اینجا دقیقا جایی است که کلاهبردارها وارد می‌شوند.

گروهی از افراد سودجو با استفاده از بدافزارها و باج‌افزارها به سیستم‌های قربانیان خود نفوذ می‌کنند. این افراد از قدرت پردازش این سیستم‌ها یا مجموع آن‌ها برای استخراج انواع ارز استفاده می‌کنند. این شکل از کلاهبرداری «کریپتو جکینگ» نامیده می‌شود.

همچنین گروهی از کلاهبرداران با نام «پردازش ابری» از قدرت پردازش کاربران سواستفاده می‌کنند. پردازش ابری روشی به‌نسبت نوین است که در آن شرکت‌ها به کاربران متقاضی انجام استخراج فضای ابری می‌فروشند. کلاهبرداران با نفوذ به این شبکه‌ها از قدرت پردازش کاربران به نفع خود استفاده می‌کنند.

راه‌های مقابله با کلاهبرداری‌های حوزه ماینینگ

این دسته از روش‌های کلاهبرداری نسبت به دسته قبل کمی پیچیده‌تر هستند. ممکن است شما ندانید اما همین حالا قربانی یک کلاهبرداری شده باشید. ممکن است تا مدت‌ها هم متوجه این موضوع نشوید؛ دقیقا مثل زمانی که کامپیوتر شما هک شده و از آن خبر ندارید.

اولین قدم این است که در هر شرایطی از نرم‌افزارهای امنیتی و ضد بدافزار معتبر و به‌روز استفاده کنید. این نرم‌افزارها تمام ابزارهایی که هکرها برای انجام پروژه‌های خود استفاده می‌کنند را از بین خواهند برد. این نرم‌افزارها همچنین به شما کمک می‌کنند لینک‌های خطرناک و نرم‌افزارهایی که بدون اطلاع شما از طرف سایت در سیستم شما بارگزاری می‌شوند را شناسایی و حذف کنید.

نکته بسیار مهم این است که نباید وارد سایت‌هایی که فعالیت‌های ناشناس دارند شوید. همینطور لینک‌ها، نرم‌افزارها و فایل‌هایی که از منابع ناشناس برای شما ارسال می‌شوند را در هیچ شرایطی باز نکنید. نسبت به پنجره‌های مرورگر خود حساس باشید و اجازه ندهید فایل‌هایی که نمی‌شناسید را بارگزاری کنند.

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های اینکه سخت‌افزار شما قربانی حمله استخراجی شده، کاهش چشم‌گیر قدرت پردازش آن است. معمولا افراد کلاهبردار زمانی که شما مشغول کار هستید از سخت‌افزار شما استفاده می‌کنند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که شما نسبت به فعالیت ناگهانی سیستم خود مشکوک نشوید.

توجه داشته باشید که سخت‌افزار شما نباید با صدای زیاد کار کند. فن‌ها باید در حالت عادی کار کنند. رم و پردازنده شما باید به همان میزانی که شما درحال استفاده از آن‌ها هستید درگیر باشند. اگر فعالیت مشکوکی در این بخش‌ها مشاهده کردید حتما نرم‌افزار آنتی ویروس خود را به‌روز و فعال کنید. اگر مشکل حل نشد از یک متخصص بخواهید سیستم شما را بررسی کند.

فیشینگ، مهندسی اجتماعی و کلاهبرداری مدرن

بدافزارها و باج‌افزارها فقط در حوزه استخراج فعال نیستند. این نرم‌افزارها ممکن است برای سرقت اطلاعات و دارایی‌های شما با روش‌های مختلف طراحی شوند. همان‌طور که در بخش قبل گفته شد برای مقابله با این نرم‌افزارها باید همیشه نرم‌افزارهای امنیتی به‌روز و معتبر داشته باشید. همچنین از لینک‌ها و فایل‌های ناشناس دوری کنید.

یکی ار روش‌های متداول برای انجام کلاهبرداری در ارز دیجیتال فیشینگ است. فیشینگ به‌روشی گفته می‌شود که در آن کلاهبردار یا کلاهبرداران با استفاده از یک سایت یا ایمیل جعلی تلاش می‌کنند اطلاعات کاربر را سرقت کنند.

هکر می‌تواند سایتی کاملا مشابه با آدرس یک سایت صرافی یا کیف پول معتبر بسازد و اطلاعات ورود کاربران هدایت شده به آن سایت را دریافت کند. در یکی از مشهوریت پروژه‌های فیشینگ ارز دیجیتال یک کلاهبردار با ساخت سایت bïnance.com که مشابه دامنه سایت صرافی بایننس به آدرس Binance.com بود، مقدار زیادی کلاهبرداری کرد.

نرم‌افزارهای جعلی که به جای کیف پول ارز دیجیتال عرضه می‌شوند هم شکل دیگری از فیشینگ هستند. به‌همین دلیل است که باید ولت‌ها را فقط از سایت رسمی آن‌ها یا بازارهای رسمی و معتبر دانلود کرد.

در سال‌های اخیر روش‌های دیگری نیز وارد بخش تاریک دنیای ارزهای دیجیتال شده است. مهم‌ترین روش تازه، مهندسی اجتماعی نامیده می‌شود. هکر با استفاده از این روش سعی می‌کند با روش‌های گوناگونی قربانی را متقاعد کند که برای او ارز دیجیتال بفرستد یا کلید خصوصی و رمز عبور کیف پولش را در اختیار او قرار دهد.

دقت داشته باشید که افراد حرفه‌ای هرگز از شما مستقیم درخواست رمز عبور یا کلید خصوصی نمی‌کنند. این افراد از روش‌های چند لایه و ایجاد اعتماد استفاده می‌کنند.

چطور با کلاهبرداری در ارز دیجیتال به روش فیشینگ مقابله کنیم؟

همان‌طور که گفته شد این روش‌ها کمی پیچیده‌تر از روش‌های معمول هستند. روش‌های مقابله با آن‌ها هم کمی پیچیده‌تر خواهند بود:

• بررسی دقیق آدرس سایت قبل از ورود اطلاعات کاربری
• بررسی صحت نرم‌افزار کیف پول یا ربات قبل از ورود اطلاعات کاربری
• استفاده از روش‌هایی به‌جز کلید خصوصی برای ورود به کیف پول
• دریافت نکردن نرم‌افزار، افزونه یا فایل‌ از منابع ناشناس
• استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی و ضد بدافزار
• بررسی آدرس گیرنده کیف پول قبل از ارسال ارز دیجیتال
• اعتماد نکردن به افراد متفرقه در دادن اطلاعات کاربری یا کلید خصوصی
• اعتماد نکردن به پروفایل‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی

سیستم‌های درآمد کاذب و فروش سراب به کاربران

سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی امروزه پر از آگهی‌هایی هستند که در آن‌ها به کاربران وعده داده شده که با انجام کارهای بسیار ساده درآمد رمز ارزی به‌دست بیاورند. درصد قابل توجهی از این آگهی‌ها کلاهبرداری هستند.

سایت‌های کلیکی، سایت‌های بیت کوین رایگان و نرم‌افزارهای استخراج با موبایل نمونه‌هایی از این سیستم‌های کسب درآمد کاذب هستند. معمولا عایدی این سیستم‌ها بسیار پایین است و حداقل مبلغ برداشت بسیار بالا است. در نتیجه افراد زیادی نمی‌توانند موجودی خود را به این میزان برسانند. همچنین موارد زیادی از عدم تسویه حساب با کاربران واجد شرایط در این پلتفرم‌ها گزارش شده است.

روش‌های مقابله با کلاهبرداری درآمدزایی کاذب

در نگاه اول این روش کلاهبرداری شبیه کلاهبرداری پانزی و هرمی است. در واقع این شباهت وجود دارد اما سایت‌هایی که به شما وعده درآمد زیاد می‌دهند از شما انجام کار هم می‌خواهند. برای مقابله با این روش سه نکته بسیار مهم را باید در نظر گرفت:

• به سایت‌هایی که وعده درآمد بالا در زمان کم می‌دهند اعتماد نکنید.
• به لینک‌های بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی اعتماد نکنید.
• نام مجموعه مدعی را در گوگل و شبکه‌های اجتماعی سرچ کنید و تجربه کاربران را بخوانید.

کلاهبرداری در ارز دیجیتال قابل پیش‌گیری است

همان‌طور که گفته شد کلاهبردارها معمولا از روش‌های مشخصی استفاده می‌کنند. این روش‌ها با راه‌حل‌هایی که گفته شد قابل تشخیص خواهند بود. بسیار مهم است که روش‌های مقابله با این تکنیک‌ها را بدانیم. نکته بسیار مهم این است که در دنیای کریپتو به‌هیچ‌وجه نباید به کسی اعتماد کنید. حتی کسانی که خود را نماینده برندها، صرافی‌ها و شرکت‌های مهم معرفی می‌کنند.

نکته بسیار مهم دیگر این است که نباید دنبال سودهای بسیار زیاد در مدت کوتاه بود. تمام پروژه‌هایی که مدعی پرداخت چنین سودهایی هستند کلاهبرداری در نظر بگیرید. فراموش نکنید که برای کسب سود باید سرمایه‌گذاری منطقی داشته باشید و صبر کنید تا بازار به شما سود بدهد.

طرح پانزی (Ponzi Scheme) چیست؟

احتمالا نام کلاهبرداری پانزی لا‌به‌لای شنیدن اخبار به گوش‌تان خورده است یا اینکه هنگام گشت و گذار در اینترنت با تبلیغ‌هایی که وعده پرداخت سودهای نجومی را می‌دهند مواجه شده‌اید. شاید هم کسی به شما پیشنهاد سرمایه‌گذاری پول‌هایتان را در قبال کسب درآمدی تضمینی داده باشد. احتمالا همه‌ی این موارد شیوه‌ای از کلاهبرداری است که با نام طرح پانزی شناخته می‌شود. اگر چیزی راجع به این روش یا نحوه تشخیص آن نمی‌دانید تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

طرح پانزی چیست؟

طرح پانزی (Ponzi Scheme) یک ترفند و یکی از روش‌های کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال براساس سرمایه‌گذاری است. در این روش کلاهبرداران با ادعای پرداخت سود‌های کلان، افراد را ترغیب به سرمایه‌گذاری پول‌هایشان در شرکت خود می‌کنند. در طرح پانزی برای تشویق افراد به جذب افراد بیشتر، بخشی از پول اعضای جدید به عنوان سود به اعضای قدیمی‌تر پرداخت می‌شود. این روش کلاهبرداری تا زمان ورود سرمایه‌گذاران جدید ادامه پیدا می‌کند و در نهایت با توقف ورود سرمایه‌گذران جدید از هم گسیخته و کلاهبرداران آن متواری یا دستگیر می‌شوند.

برای فهم بیشتر روش کار پانزی به این مثال دقت کنید:

فرض کنید من یک شرکت سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال تاسیس می‌کنم. در وب‌سایت جعلی شرکت ادعا می‌کنم که به افراد در ازای پرداخت مقدار مشخصی پول (مثلا ۱۰۰ دلار) سود تضمین شده ۳۰ درصدی ماهیانه پرداخت می‌کنم؛ اما در واقعیت من پول‌های افراد را در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری نمی‌کنم. پس از گذشت یک ماه از پول‌های جمع‌شدی خود سرمایه‌گذاران به آنها سود پرداخت می‌کنم تا آنها را ترغیب کنم که شرکت من را به دوستان و آشنایان خود معرفی کنند. این روش تا زمانی که همچنان سرمایه گذار جدید وجود داشته باشد ادامه پیدا می‌کند. حالا من چند صد هزار دلار پول دارم و زمانی که دیگر خبری از سرمایه‌گذار جدید نباشد با پول‌ها فرار می‌کنم.

تاریخچه طرح پانزی

چارلز پانزی (Charles Ponzi‎) در تابستان سال ۱۹۱۹ زمانی که تصمیم گرفت تا دیگر برای خودش کار کند، یک روش کلاهبرداری جدید خلق کرد. او با استفاده کوپن‌های تخفیفی اداره پست آمریکا و عده‌‌ی ۵۰ درصد سود در ۴۵ روز، افراد زیادی را متقاعد به سرمایه‌گذاری کرد. چارلز پانزی در این روش سود سرمایه‌گذاران قبلی را با پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌کرد. او توانست در مدت یک سال بیش از ۲۰ میلیون دلار پول از افراد در سراسر جهان کلاهبرداری کند. روش کلاهبرداری چارلز پانزی بعدها با نام «طرح پانزی» شناخته شد.

روش کلاهبرداری طرح پانزی

با وجود اینکه جزئیات انجام هر طرح پانزی متفاوت است؛ اما به‌طور کلی تمام کلاهبرداری‌هایی که با این روش انجام می‌شوند از یک چارچوب مشخص استفاده می‌کنند.

در اولین مرحله شرکت‌ها شروع به تبلیغات گسترده در فضای مجازی می‌کنند. هدف از این تبلیغات که وعده پرداخت سود‌ تضمینی به افراد را دارند، جذب اولین گروه سرمایه‌گذاران است.

1. واریز سود‌ اولیه با هدف جلب اعتماد

در مرحله دوم برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و جذب افراد بیشتر سودها به طور منظم به حساب‌‌ها واریز می‌شود. این سود‌ها با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید به افراد پرداخت می‌شود.

1. تشویق سرمایه‌گذاران به دعوت از افراد جدید

در مرحله سوم و با گذشت زمان اعتماد افراد به سرمایه‌گذاری در این سیستم بیشتر می‌شود. اکنون سرمایه‌گذران قدیمی‌تر در کنار دعوت از دوستان خود پول بیشتری را نیز سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین برخی افراد نیز با رویای پولدار شدن با فروش سرمایه‌های زندگی خود و یا دریافت وام وارد سرمایه گذاری می‌شوند.

1. پایان چرخه ورود سرمایه‌گذاران جدید

این چرخه تا زمان ورود پول و سرمایه‌گذاران جدید ادامه پیدا می‌کند. پس پایان این روند و توقف چرخه کلاه بردارن که سرمایه بسیاری جمع کرده‌اند دستگیر یا متواری می‌شوند.

نحوه تشخیص Ponzi Scheme

بی‌خطر بودن سرمایه‌گذاری

در تمامی روش‌های سرمایه‌گذاری همیشه اختلافی میان سود مورد نظر و بازده واقعی وجود دارد که به آن ریسک سرمایه گذاری گفته می‌شود. به طور طبیعی هر چه سود حاصل از سرمایه‌گذاری بیشتر باشد خطر عدم موفقیت در آن هم بیشتر خواهد بود. یکی از ویژگی‌های طرح‌های پانزی پایین بودن ریسک سرمایه‌گذاری یا بی‌خطر بودن آن است.

پرداخت منظم سود‌هایی با بازدهی زیاد

وجود نوسان در قیمت‌ها ویژگی مشترک تمامی بازارهای سرمایه‌گذاری است. ارزش سهام یک شرکت یا یک ارز دیجیتال می‌تواند گاهی صعودی و گاهی نزولی باشد. هیچ سرمایه‌گذار باتجربه‌ای وجود منظم بدون ریسک را تضمین نمی‌کند. ادعای پرداخت منظم مقدار مشخصی سود از دیگر ویژگی‌های یک طرح پانزی است.

استراتژی‌های پنهان سرمایه‌گذاری

شرکت‌های معتبر سرمایه‌گذاری به طور شفاف توضیح می‌دهند که پول افراد را با چه استراتژی و چه بازارهایی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها ممکن است در بازار سهام، اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و سایر بازارهای سرمایه گذاری با استراتژی‌های مختلف انجام بپذیرد. در یک طرح پانزی مشخص نیست که شرکت در کجا و چگونه سرمایه‌گذاری کرده و سود‌های تضمین شده به افراد را پرداخت می‌کند.

نداشتن مجوزهای معتبر قانونی

اغلب شرکت‌های پانزی بدون دریافت مجوز‌های قانونی و به شکل غیرمجاز فعالیت می‌کنند. بررسی اعتبار مجوز شرکت‌هایی که ادعای قانونی بود دارند یکی دیگر از روش‌های شناخت طرح‌های پانزی است. البته نمونه‌هایی از طرح‌های پانزی هستند که با فریب مقامات قانونی و یا استفاده از روابط خود موفق به دریافت مجوز شده‌اند.

ناشناس بودن مدیران

به طور معمول هیچ اطلاعات مشخصی از طراحان یا مدیران شرکت‌های پانزی وجود ندارند. در صورت وجود اطلاعات با پیگیری بیشتر خصوصیات اصلی تمام طرح های پانزی مشخص می‌شود که این اسامی و اطلاعات مستعار یا جعلی هستند.

نداشتن وب سایت معتبر

هرچند نداشتن وب ‌سایت معتبر دلیلی بر پانزی بودن یا نبود یک شرکت نیست؛ اما وجود آدرس تقلبی و نبود اطلاعات تماس معتبر از ویژگی‌های یک طرح پانزی است.

بازاریابی دهان به دهان

بیشتر افراد از طریق دوستان نزدیک یا اعضای خانواده به سرمایه‌گذاری در طرح‌های پانزی دعوت می‌شوند؛ چون اعتماد مهم‌ترین اصل در تکنیک بازاریابی دهان به دهان است. بیشتر شرکت‌های پانزی با استفاده از این تکنیک افراد به سرمایه‌گذاری در این طرح دعوت می‌کنند.

تفاوت طرح هرمی و پانزی چیست؟

پانزی و ترفند هرمی ویژگی‌های مشترک و شباهت‌های بسیاری دارند. در هر دو طرح کلاهبرداران با ادعای درآمد‌های نجومی یا پرداخت سود‌های کلان افراد را ترغیب به عضویت و یا سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما یک طرح هرمی ویژگی‌های دارد که آن از یک طرح پانزی متمایز می‌کند.

در یک طرح هرمی افراد با عضویت در یک سیستم و معرفی افراد جدید به آن، سود یا درآمد کسب می‌کنند. در این روش شرکت براساس دریافت حق عضویت، خرید کالا یا خدمات از یک عضو معرفی شده به نفر معرفی‌کننده سود پرداخت می‌کند. یک سیستم هرمی مانند یک سیستم پانزی همواره نیازمند جذب افراد جدید برای توسعه است. با توجه به اینکه جذب افراد برای خرید یک کالا یا خدمت سخت‌تر از جذب سرمایه‌گذار است، طرح‌های هرمی سریع‌تر طراح‌های پانزی دچار فروپاشی می‌شوند.

شباهت‌های طرح Ponzi به هرمی

• وعده پرداخت درآمد‌های نجومی یا سود‌های کلان به افراد
• دائمی بودن سود‌های پرداختی
• جذب اعضای جدید (خصوصا دوستان و افراد خانواده) برای ادامه بقا

تفاوت‌های طرح پانزی و هرمی

• طرح هرمی یک شبکه است که براساس دعوت اعضای قدیمی از افراد جدید شکل می‌گیرد. یک طرح پانزی می‌تواند شبکه‌ای نباشد.
• اساس یک طرح پانزی سرمایه گذاری در یک یا چند بازار است اما طرح‌های هرمی براساس خرید حق اشتراک یا کالا و خدمات شکل می‌گیرند.
• در طرح‌های هرمی اعضا با جذب افراد بیشتر، سود دریافتی یا درآمد خود را افزایش می‌دهند.
• با اینکه هر دو طرح روش‌هایی برای کلاهبرداری از افراد هستند اما طرح‌های هرمی در بعضی موارد می‌توانند قانونی باشند.

طرح‌های پانزی و هرمی در بازار ارزهای دیجیتال

وجود بعضی ویژگی‌ها مانند اطلاعات محدود افراد از ارزهای دیجیتال، ناشناس ماندن و سخت بودن رهگیری تراکنش‌ها، کلاهبرداری پانزی در این بازار را بسیار راحت کرده است. به همین دلایل هنگام سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال باید بیشتر مراقب طرح‌های پانزی و یا هرمی بود.

بیت‌ کانکت (Bitconnect)

بیت ‌کانکنت، بدنام‌ترین پلتفرم سرمایه‌گذاری ارز دیجیتال است که در دسامبر سال ۲۰۱۶ فعالیت خود را آغاز کرد. استفاده از مدل هرمی کلاسیک (سود روزانه ۱ درصدی + کمیسیون معرفی) برای تشویق افراد به سرمایه‌گذاری در این طرح، ارزش ارز دیجیتال آن، BCC را به بیش از ۵۰۰ دلار در سال ۲۰۱۷ رساند. ارزش بیت‌ کانکت پس از مشخص شدن کلاهبرداری آن در اویل سال ۲۰۱۸ به شدت سقوط کرد. توکن BCC در عرض کمتر از چندساعت ۹۰ درصد ارزش خود را از دست داد و قیمت آن به حدود ۷ دلار رسید. در حال حاضر ارزش توکن‌های بیت ‌کانکت تقریبا برابر با صفر است.

دابل وِی اتریوم (Double Way Ethereum)

دابل وِی اتریوم نیز یکی دیگر از طرح‌های هرمی مشهور بازار ارزهای دیجیتال است. حق عضویت برای شروع فعالیت در DWE پس از ثبت‌نام با یک کد معرف، ۰.۰۸ اتریوم می‌باشد. برای رسیدن به اولین درآمد به ارزش ۰.۱۶ اتریوم به حداقل دو زیر مجموعه نیاز دارید. پس از این نیز برای ادامه فعالیت و کسب سود بیشتر باید سطح کاربری خود را با پرداخت مبالغ بالاتر حق عضویت، ارتقا دهید. با این که ساختار هرمی دابل وِی اتریوم مشخص است همچنان عده‌ای فریب کلاهبرداری این طرح را می‌خورند.

ماینینگ (استخراج) ابری

ماینینگ یا استخراج ابری از دیگر روش‌های پانزی رایج در حوزه رمزارزها است. در این روش وب سایت‌های کلود ماینینگ با ادعای استخراج ارز دیجیتال، اقدام به جذب پول از سرمایه‌گذارن می‌کنند. پرداخت سود‌های تضمینی و بعضا نجومی، عدم وجود اطلاعات تماس معتبر، نبود شفافیت در شیوه انجام کار از مهم‌ترین نشانه‌های طراح‌های پانزی استخراج ابری است. مستر دیجی کوین یکی از این نمونه‌ها است. این وب سایت ادعا می‌کند به افرادی که با خرید حق اشتراک در حوزه استخراج دوج کوین سرمایه‌گذاری کنند، سود قطعی پرداخت خواهد کرد.

البته فراموش نکنید که تمامی شرکت‌های ماینینگ ابری، پانزی نیستند. تنها وب‌سایت‌هایی مشکوک به استفاده از طرح‌های پانزی هستند که به جای فروش قدرت هش (HashRate)، ادعای پرداخت سود تضمینی منظم و ثابت را دارند.

آیا بیت کوین یک طرح پانزی است؟

بسیاری از افراد بی‌اطلاع یا بی‌اعتماد نسبت به بیت کوین در اظهار نظرهای خود راجبه آن به پانزی بودن بیت کوین اشاره می‌کنند. شما با کمی مطالعه و درک شبکه بلاک چین و تکنولوژی بیت کوین متوجه خواهید شد این سیستم با یک طرح پانزی اساسا در تضاد است.

در واقع برخلاف یک طرح پانزی، شفافیت اطلاعات مهم‌ترین دستاورد فناوری بلاک چین و بیت کوین است. در واقع هیچ نکته پنهانی درباره بیت کوین وجود ندارد. همه افراد آزادانه به شبکه آن دسترسی دارند و می‌توانند تاریخچه مبادلات بین کوین را بررسی کنند؛ بیت کوین یک سیستم مالی آزاد است و همواره از اصولی برخلاف طرح‌های پانزی یا هرمی پیروی می‌کند. برخلاف تمام طرح‌های کلاهبرداری که در این سال‌ها فروپاشیدند، تا زمانی که افراد ارزش بیت کوین را به خوبی درک کرده باشند این شبکه هیچگاه از بین نخواهد رفت.

ارتباط ساتوشی ناکاموتو با Ponzi

همچنین «ساتوشی ناکاموتو» در مقاله‌ خود که در سال ۲۰۰۸ منتشر کرده است به این نکته اشاره می‌کند که تضمینی برای بازگشت سرمایه با خرید بیت کوین وجود ندارد و قیمت آن براساس اصل عرضه و تقاضا مشخص می‌شود؛ به دلیل مشخص بودن جمعیت جهان یک طرح‌ پانزی یا هرمی نمی‌توانند برای همیشه به بقا خود ادامه دهند. در این طرح‌ها همواره سرمایه به سمت نوک هرم حرکت می‌کند و اولین افراد وارد شده به سیستم درآمد و ثروت بیشتری خواهند داشت.

جالب اینجاست که این نکته در مورد بیت کوین صدق نمی‌کند، بسیاری از سرمایه‌گذاران اولیه بیت کوین به دلیل کم‌ارزش بودنش در آن سال‌ها، سرمایه خود را در سایت‌های شرط بندی یا خرید چیزهایی مانند پیتزا یا بازی‌های کامپیوتری خرج کردند یا آن را به دیگر افراد دادند.

بیت کوین یک سیستم مالی آزاد است و همواره از اصولی برخلاف طرح‌های پانزی یا هرمی پیروی می‌کند. برخلاف تمام طرح‌های کلاهبرداری که در این سال‌ها فروپاشیدند، تا زمانی که افراد ارزش بیت کوین را به خوبی درک کرده باشند این شبکه هیچگاه از بین نخواهد رفت.

جمع‌بندی

با پیشرفت تکنولوژی و گسترش بازار ارزهای دیجیتال هرروز باید شاهد طرح‌های پانزی بیشتر و جدید‌تری در این حوزه باشیم. کلاهبردارانی که با استفاده از نا آگاهی افراد در زمینه رمزارزها و دادن وعده سودهای کلان سعی در تشویق افراد به سرمایه‌گذاری دارند.

البته وجود و گسترش این طرح‌ها به معنای ناامن بودن شبکه بلاک چین و یا سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال نیست. حالا که با فعالیت و طرح‌های پانزی آشنایی پیدا کردید، شناسایی آنها کاری سختی نخواهد بود. پس همیشه با بررسی تمام جوانب یک سرمایه‌گذاری تلاش کنید تا در دام سودجویان و کلاهبرداران پانزی نیفتید.

سوالات متداول

طرح پانزی چیست؟

طرح پانزی یک روش کلاهبرداری است که در آن کلاه برداران به افراد ناآگاه وعده‌ می‌دهند که اگر پولشان را در اختیار آن ها قرار دهند، آنها با آن پول کار می‌کنند و در ازای آن، سرمایه گذاران به صورت ماهانه یا سالانه سودهای تضمینی و نجومی دریافت می‌کنند.

طرح پانزی چگونه کار می‌کند؟

این روش از کلاه برداری را در ساده ترین حالت می‌توان به ۴ مرحله تقسیم کرد: تبلیغات وسوسه انگیز، واریز سودهای اولیه، ورود حجم اولیه سرمایه به طرح از طرف سرمایه گذاران ناآگاه و در نهایت؛ فروپاشی طرح.

چگونه از طرح های پانزی در امان باشیم؟

شکاک باشید، تحقیق کنید، روی احساساتتان کنترل داشته باشید و اجازه ندهید پیشنهادات وسوسه انگیز‌،‌ چشمانتان را ببندد.