گره معاملاتی در بورس چیست؟روش های رفع گره معاملاتی
همان‌طور که میدانید به منظور شروع فرآیند سرمایه‌گذاری در بازار بورس در گام اول باید با اصطلاحات مهم بورسی و چهارچوب‌های موجود در این بازار آشنا شوید. در این میان برخی اصطلاحات از اهمیت بیشتری برخوردار هستند که به همین منظور در این مقاله به یکی از آنها یعنی گره معاملاتی در بورس خواهیم پرداخت. در گام اول تعریفی از گره معاملاتی خواهیم داشت و در ادامه به این موضوع که گره معاملاتی در اصل در چه زمانی ظهور پیدا می‌کند یا شامل چه شرکت‌هایی میشود، می‌پردازیم. به همین منظور برای آشنایی با گره معاملاتی در بورس با این مقاله با ما همراه باشید.
گره معاملاتی در بورس چیست؟
در بازار بورس و اوراق بهادار تمامی نمادها دارای دامنه نوسان قیمتی هستند که با توجه به عرضه و تقاضا در بازار روند و دامنه معاملاتی چیست؟ ممکن است یک نماد به وضعیت صف خرید یا فروش تبدیل شود. در این میان شرکت‌های کوچک‌تر که دارای پتانسیل نقد شوندگی پایین‌تری هستند روند معاملات آنها به کندی انجام میگیرد. در این وضعیت سهم مدنظر ما دارای حجم مبنا نبوده و به دلیل انجام معاملات کمتر قیمت پایانی سهم نسبت به روز قبل تغییر آن‌چنانی نخواهد داشت. اگر این روند به همین شکل ادامه داشته باشد سهم در حالت صف خرید یا صف فروش قفل شده و معامله‌ای در سهم انجام نخواهد شد که در اصل به این فرآیندی که تعریف شد، گره معاملاتی در بورس گفته میشود و در ادامه این نماد معاملاتی مشمول رفع گره خواهد شد.
باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که گره معاملاتی شامل نمادهای بورسی میشود و نمادهای فرابورسی از این موضوع مستثنا هستند. دلیل این امر این است که گره معاملاتی با توجه به عامل حجم مبنا پدید می‌آید و این فرآیند در نمادهای بورسی وجود دارد اما نمادهای فرابورسی دارای حجم مبنای 1 بوده و پروسه گره معاملاتی برای آن به وجود نخواهد آمد.
در چه شرایطی گره معاملاتی به وجود می آید؟
در بازار بورس برخی شرایط وجود دارد که با بروز آنها، برخی از نمادهای بورسی شامل گره معاملاتی خواهند شد. این موارد عبارت‌اند از:
- اولین شرایط در این زمینه این است که یک نماد معاملاتی با توجه به برخورداری از موقعیت صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی، حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خریدوفروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره ( به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵درصد حجم مبنا باشد.
- تمام معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
- تمام معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
در صورتی که نمادهای بورسی در بازار درگیر این شرایط باشند، در اصل شامل وضعیت گره معاملاتی شده‌اند و برای برطرف کردن این شرایط روند و دامنه معاملاتی چیست؟ دستورات و اقدامات لازم مبذول میشود. در همین راستا در بخش بعدی به شرکت‌های مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهیم پرداخت.
چه شرکت‌هایی مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی هستند؟
فهرست تمامی شرکت‌هایی که شامل دستورالعمل رفع گره معاملاتی هستند از طریق سایت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی TSETMC.com در دسترس عموم است، برای این منظور در این سایت می‌توانید از قسمت پیام ناظر به این اطلاعیه دسترسی داشته باشید. این مشخصات حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی در اختیار معامله‌گران قرار میگیرد. در نظر داشته باشید که تحت برخی شرایط خاص ممکن است این چهارچوب‌ها و مقررات گره معاملاتی در خصوص برخی سهم‌های بازار با توجه به صلاح‌دید مدیرعامل بورس حداکثر تا 5 روز کاری بر روی نماد اعمال نشود. در این خصوص به ماده واحده در گره معاملاتی از جانب سازمان بورس دقت داشته باشید:
در صورت قرار گرفتن شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یک‌صد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت می‌پذیرد.
بررسی عامل دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی
طی تجربه‌هایی که در این زمینه داشتیم معمولاً زمانی که یک نماد شامل گره معاملاتی میشود و از جانب سازمان شامل دستور رفع گره معاملاتی قرار میگیرد، روز بعد با دو برابر دامنه نوسان مجاز بازگشایی میشود و در ادامه تحت معاملات عادی بازار مورد معامله قرار میگیرد. برای درک بهتر از این پروسه به مثال زیر دقت نمایید.
مثال: یک نماد معاملاتی در بازار بورس را در نظر داشته باشید که دامنه نوسان 5 درصدی دارد حال این نماد به اندازه 10 جلسه معاملاتی درگیر فرآیند صف خرید متوالی میشود. در این وضعیت نماد معاملاتی مدنظر مشمول قوانین رفع گره معاملاتی شده و در روز بعد با دو برابر دامنه نوسان یعنی به مقدار 10 درصد بازگشایی انجام خواهد شد. این بازگشایی تحت این شرایط است که در 30 دقیقه اول بر اساس میزان عرضه و تقاضا کشف قیمت صورت میگیرد و بعد از آن معاملات سهم در قالب روال عادی معاملات روزانه بازار قرار خواهد گرفت. به این نکته دقت داشته باشید که حداکثر به مدت ۵ روز معاملاتی متوالی، عامل حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی این نماد که مشمول رفع گره معاملاتی شده است در نظر گرفته نمی‌شود، بنابراین کوچک‌ترین تغییری در قیمت سهم بدون توجه به تعداد معاملات آن، قیمت پایانی را تغییر خواهد داد.
ماده ۲۲ دستورالعمل اجرایی نحوۀ انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران
بازگشایی نماد معاملاتی از طریق حراج ناپیوسته ۳۰ دقیقه‌ای با اعمال یک مرحله پیش‌گشایش، شروع و با اجرای حراج ناپیوسته پایان می‌یابد. پس از این مرحله، معاملات از طریق حراج پیوسته در زمان باقیمانده تا پایان جلسه معاملاتی و در دامنه نوسان مجاز روزانه قیمت انجام میشود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.
- تبصره 1: در صورتی که در دورۀ حراج ناپیوسته معامله‌ای صورت نپذیرد یا، معاملات انجام شده در دوره حراج ناپیوسته توسط بورس تأیید نگردد، به تشخیص بورس و روند و دامنه معاملاتی چیست؟ پس از اطلاع‌رسانی، حراج ناپیوسته موضوع این ماده برای یکبار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد قابل تکرار است. به هر ترتیب در صورت عدم کشف قیمت، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.
- تبصره 2: در خصوص قیمت‌گذاری حق تقدم سهام برای اولین بار پس از افزایش سرمایه و در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده در صورت عدم کشف قیمت پس از دو نوبت حراج ناپیوسته، حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار میشود. در زمان عرضه‌ی حق تقدم استفاده نشده مدت زمان حراج ناپیوسته از شروع عملیات حراج آغاز و تا پایان جلسه‌ی معاملاتی ادامه خواهد داشت.
- تبصره 3: در تمامی مواد این دستورالعمل، حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت میگیرد، مگر اینکه نوع محدودیت به صورت صریح بیان شده باشد.
سخن آخر
همان‌طور که اشاره کردیم در بازار بورس شما در گام اول باید نسبت به برخی اصطلاحات رایج آشنایی داشته باشید که یکی از این اصطلاحات گره معاملاتی است. گره معاملاتی در اصل تحت برخی شرایط پدید می‌آید و به موجب آن سهم یا نماد معاملاتی مدنظر درگیر صف‌های خریدوفروش متوالی بدون انجام هیچ معامله‌ای خواهد بود. در این شرایط بنا به صلاح‌دید مدیرعامل سازمان بورس، نماد مدنظر مشمول قوانین رفع گره معاملاتی خواهد شد و روز بعد با دو برابر دامنه نوسان مجاز در حالت پیش گشایش و کشف قیمت قرار میگیرد و به دنبال آن روال عادی در معاملات سهم قالب خواهد شد. در نظر داشته باشید که گره معاملاتی با توجه به اعمال یا دخالت حجم مبنا، در نمادهای بورسی یا بازار اول بروز می‌دهد و در بازار فرابورس ما شاهد گره معاملاتی نیستیم و این امر به دلیل وجود حجم مبنای 1 در نمادهای فرابورسی است.
سوالات رایج گره معاملاتی
با توجه به وجود دامنه نوسان محدود در سهام شرکت‌های مختلف، ممکن است معاملات بعضی از نمادهای بورسی در بازار به وضعیت صف خرید یا صف فروش تبدیل شود اگر این وضعیت در بازار به صورت چند روز متوالی ادامه داشته باشد، «گره معاملاتی» در نماد مورد نظر به وجود می‌آید که طبق چارچوب‌های تعریف شده سهام این شرکت مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهد شد.
گزارش افشای اطلاعات الف و ب در بورس و تاثیر آن بر قیمت سهام
این اخبار، داده‌ها و جزئیات عملیاتی مثبت و منفی را نشان می‌دهد که بر معاملات آن تأثیر می‌گذارد.
مفهوم مشابه افشاگری در قانون، این است که همه طرفین معامله باید به مجموعه واقعیت‌های مهم دسترسی داشته باشند.
افشای کلیه اطلاعات مالی مربوطه توسط شرکت‌ها از مقررات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس می‌باشد.
علاوه بر داده‌های مالی، شرکت‌ها موظف هستند تجزیه‌وتحلیل خود را در مورد نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات خود ارائه دهند.
تغییرات اساسی در چشم‌اندازهای مالی آنها باید به‌موقع افشا شود.
مفهوم افشاگری
طبق ماده 7 و 45 و بندهای 11 و 18 قانون بازار اوراق بهادار ایران، قانون افشای اطلاعات در سه فصل، 21 ماده و 9 تبصره در تاریخ ۰۳/۰۵/۱۳۸۶ توسط هیئت‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار تهران به تصویب رسید.
عموم مردم و سیاستمداران فقدان شفافیت در عملکرد شرکت‌ها را عامل اصلی تشدید بحران مالی می‌دانند.
ازآنجایی‌که بازار بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای شفاف می‌باشد، افشای اطلاعات دررابطه‌با شرکت‌ها می‌تواند اثبات‌کننده شفافیت اطلاعاتی این بازار باشد.
افشای اطلاعات شامل موارد مرتبط با وضعیت مالی شرکت، اطلاعات با اهمیت مانند عقد قرارداد جدید، تحصیل یا واگذاری سهام، تغییر مدیرعامل شرکت و. است.
در نوع اطلاعات که مثبت یا منفی باشد تفاوتی وجود ندارد بلکه چه اطلاعات مثبت و چه منفی باید به‌سرعت به اطلاع سهامداران برسد.
افشای اطلاعات با اهمیت به‌خصوص گروه الف که از اهمیت بیشتری برخوردار است، در روند سودآوری و قیمت سهم شرکت‌ها نیز تأثیرگذار است. اما اطلاعات گروه "ب" معمولاً به میزان اطلاعات گروه “الف” اهمیت ندارد اما بهتر است سرمایه‌گذار در جریان آنها قرار گیرد.
به همین خاطر سهامداران می‌توانند با بررسی گزارش‌های افشای اطلاعات منتشر شده روی کدال در رابطه معاملات سهم خود تصمیم‌گیری کنند.
اطلاعات با اهمیت شرکت‌ها از لحاظ اهمیت به دو دسته افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب تقسیم میشود.
در واقع بر اساس ضرورت و اهمیت اطلاعات منتشر شده، شرکت‌ها اطلاعات را دسته‌بندی می‌کنند.
شرکت‌ها تنها نهادهایی نیستند که مشمول مقررات دقیق افشای اطلاعات هستند. افشای اطلاعات نه‌تنها در بازار بورس ایران بلکه در سراسر جهان اجرا میشود.
برای مثال در اواسط ماه فوریه، اپل هشدار داد که همه‌گیری بیماری کرونا تعداد کارمندان آنها را تهدید می‌کند، زیرا زنجیره تأمین مواد آنها از چین را به خطر می‌اندازد و فروش خرده‌فروشی را کند می‌کند.
اطلاعات گروه الف و ب:
از جمله موارد که مشمول افشای اطلاعات با اهمیت گروه "الف" هستند:
- تحصیل سهام سایر شرکت‌ها
- انعقاد، فسخ و یا تغییرات اساسی در قراردادهای مهم
- تغییر سهام‌دار عمده
- هر نوع ترکیب، تجزیه، ادغام و اکتساب
- اعلام اعسار یا ورشکستگی شرکت
- اعلام وقوع حوادث غیرمترقبه
- نتایج برگزاری مزایدات یا مناقصات
- کشف منابع و یا ذخایر قابل‌توجه
- نقل‌وانتقال دارایی‌های ثابت شرکت
- تغییر در برآوردهای حسابداری
- بهره‌برداری از طرح‌ها و پروژه‌های جدید
- تغییرات با اهمیت در عملکرد شرکت‌های تحت کنترل
- شروع مجدد فعالیت متوقف یا تعلیق شده
- تعلیق یا توقف تمام یا بخشی از فعالیت شرکت
- تأثیرات ناشی از تغییرات ارزی
- درخواست خروج از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس مربوطه
- کشف منابع و یا ذخایر قابل‌توجه
- تعدیلات سنواتی
- پذیرش یا انتقال اوراق در بازارهای بین‌المللی
- برگشت بیشتر از ۵ درصد از محصولات شرکت بر اساس مبلغ فروش آخرین سال مالی
- افشای اطلاعات با اهمیت مثل دریافت مجوز تغییر بیشتر از ۱۰ درصد در قیمت فروش محصولات یا خرید مواد اولیه
نمونه افشای اطلاعات "الف"
در تصویر زیر اطلاعیه افشای اطلاعات الف نماد خدیزل را مشاهده می‌کنید:
همان‌طور که مشخص شده است شرکت با انتشار اطلاعیه، به سهامداران خود اطلاع داده است که تعدیل سنواتی دارد
از جمله افشای اطلاعات با اهمیت گروه "ب":
- تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولات
- پذیرش تعهدات جدید یا اتمام تعهدات قبلی
- تغییر وضعیت مشتریان یا عرضه‌کنندگان عمده شرکت
- پیشنهاد پرداخت سود یا تغییر سیاست تقسیم سود
- تغییر وضعیت مشتریان یا عرضه‌کنندگان عمده‌ی شرکت
- دعاوی مهم مطروحه علیه شرکت
- تصمیم هیئت‌مدیره برای بازخرید یا فروش سهام خزانه
- دعاوی مهم مطروحه له یا علیه شرکت
- برنامه انتشار اوراق بدهی
- ایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالی
- توثیق یا فک رهن دارایی‌ها
- تغییر حسابرس
- برگزاری مزایدات یا مناقصات
- شرکت در مزایدات یا مناقصات
- افشای اطلاعات با اهمیت مثل تصمیم هیئت‌مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه
- افشای معاملات موضوع ماده‌ی ۱۲۹ اصلاحیه‌ی قانون تجارت یا معاملات با سایر اشخاص وابسته
- توثیق، مسدودکردن، آزادسازی یا فک رهن سهام ناشر متعلق به سهام‌دار عمده که عضو هیئت‌مدیره است.
- سایر موارد
نمونه افشای اطلاعات "ب"
در تصویر زیر اطلاعیه افشای اطلاعات الف نماد آینده را مشاهده می‌کنید:
تأثیر افشای اطلاعات بر دامنه نوسان و قیمت سهم
تأثیر اطلاعات افشا شده بر روند قیمت سهم بیشتر در کوتاه‌مدت تأثیرگذار است اما ممکن است خبر مهم باشد و در این صورت در روند بلندمدت سودآوری شرکت نیز تأثیرگذار خواهد بود.
تأثیری که افشای اطلاعات بر روند قیمت سهم خواهد داشت بستگی به اهمیت آن دارد.
پیش از افشای اطلاعات چه از نوع الف یا ب، نماد سهم شرکت در بورس متوقف خواهد شد و زمان بازگشایی بستگی به نوع اطلاعات قابل افشا دارد.
درصورتی‌که افشای اطلاعات شرکت از نوع الف باشد، معاملات سهم معمولاً به مدت یک روز کاری متوقف میشود.
مدت‌زمان بسته بودن سهم بستگی به نظر ناظر بازار دارد که چه میزان صحت‌وسقم اطلاعات افشا شده را شفاف و مطابق ضوابط و قوانین می‌داند.
سپس بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی سهم صورت میگیرد. البته بازگشایی بدون دامنه نوسان همیشگی نیست اما حتماً تغییر در دامنه نوسان انجام خواهد شد.
هنگام بازگشایی حتماً باید معاملات سهم به تأیید ناظر بازار برسد در غیر این صورت تا دو روز کاری آینده بازگشایی انجام خواهد شد و اگر در روز دوم نیز تأییدیه ناظر صادر نشود (برای مثال حجم معاملات مشکوک باشد)، بر اساس 5 درصد نوسان نسبت به قیمت پایانی روز قبل از توقف نماد، بازگشایی صورت میگیرد.
بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات "ب" با محدودیت دامنه نوسان و با حراج ناپیوسته همراه خواهد بود.
در بازگشایی بعد از افشای اطلاعات "ب" نیز پس از کشف قیمت در حراج ناپیوسته، مجدد سهم به حالت ممنوع تبدیل میشود و در صورت تأیید ناظر بازار، بازگشایی آن با اعمال دامنه 5 درصدی خواهد بود. در غیر این صورت، با دامنه 5 درصد نوسان نسبت به قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی پیش از بسته شدن سهم، نماد باز و قابل معامله خواهد شد.
به طور خلاصه میتوان گفت، بازگشایی نماد معاملاتی پس از افشای اطلاعات گروه "الف" با حراج پیوسته و اغلب بدون دامنه نوسان و بعد از افشای اطلاعات گروه "ب" با محدودیت دامنه نوسان و حراج ناپیوسته همراه خواهند شد.
مدت‌زمان بازگشایی سهم بعد از روند و دامنه معاملاتی چیست؟ افشای اطلاعات (ب) بستگی به زمان ارسال گزارش دارد.
- ارسال اطلاعات با اهمیت نوع "ب" تا 90 دقیقه پیش از پایان جلسه معاملاتی ارسال شود. سهم 60 دقیقه متوقف و در همان روز معاملاتی بازگشایی خواهد شد.
- ارسال اطلاعات با اهمیت نوع "ب" در 90 دقیقه پیش از پایان جلسه معاملاتی ارسال شود. بازگشایی سهم در روز معاملاتی بعد انجام خواهد شد.
- ارسال اطلاعات در زمانی خارج از ساعت معاملاتی بازار باشد، بسته به اینکه سهم بورسی باشد یا فرابورسی زمان بازگشایی آن متفاوت خواهد بود.
سهم فرابورسی پیش از ساعت 11 همان روز معاملاتی و سهم بورسی، 90 دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی روز آینده.
نحوه مشاهده و دریافت اطلاعات با اهمیت شرکت‌ها
گزارش افشای اطلاعات "الف" و "ب" را نیز همانند سایر گزارش‌ها می‌توانید در سایت کدال به نشانی codal.ir دریافت و مشاهده کنید.
- وارد سایت کدال می‌شوید
- نماد موردنظر را جست‌وجو می‌کنید
- از قسمت نوع اطلاعیه، افشای اطلاعات با اهمیت و سپس جست‌وجو را انتخاب می‌کنید.
در تصویر زیر جست‌وجوی افشای اطلاعات نماد خدیزل نمایش داده شده است.
علاوه بر سایت کدال از قسمت اطلاعیه‌های سایتtsetmc.com نیز می‌توانید دلیل توقف سهم و نوع اطلاعیه که "الف" هست یا ب را متوجه شوید.
همان‌طور که در تصویر مشخص شده است، در قسمت پیام ناظر علت توقف سهم در تاریخ 24 خردادماه افشای اطلاعات با اهمیت گروه "ب" بوده است.
خلاصه:
در این مطلب به یکی از گزارش‌های منتشر شده روی سایت کدال که افشای اطلاعات با اهمیت است، پرداختیم.
گفته شد تمام شرکت‌ها موظف هستند جهت شفافیت اطلاعاتی، سهامداران را از وقوع اتفاقاتی که بر قیمت و روند سودآوری سهم تأثیرگذار هستند، مطلع کنند.
دو نوع افشای اطلاعات وجود دارد که نوع "الف" که مستقیماً بر قیمت و روند سودآوری سهم تأثیرگذار است و نوع "ب" که مستقیم بر روند سودآوری سهم تأثیرگذار نمی‌باشد.
زمان بازگشایی سهام نیز بستگی به نوع افشای اطلاعات و زمان ارسال اطلاعات دارد.
افشای اطلاعات گروه ب چیست؟
افشای اطلاعات گروه «ب» در شرایط خاصی باید توسط شرکت انجام شود. شرکت هایی که در بازار بورس فعالیت می کنند، اگر قصد داشته باشند سرمایه اولیه خود را تغییر دهند، یا این که اقدام به انتشار اوراق بدهی نمایند، یا قصد شرکت در مزایده یا مناقصه را داشته باشند، لازم است اطلاعات گروه ب خود را منتشر نمایند.
افشای اطلاعات گروه ب یا الف، فارغ از میزان اهمیت اطلاعات منتشره امری مهم به شمار می‌رود. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران هر روز چشم به پیام‌های ناظر می‌دوزند تا از اخبار و حواشی سهام مختلف مطلع شوند. از همین رو بسته شدن و بازگشایی سهام پس از افشا امری مهم است که می‌تواند حاکی از روند آینده‌ی سهم باشد.
برخی از اطلاعاتی که شرکت ها در بورس ارائه می دهند، در صورتی که افشا شوند می تواند مشکل آفرین باشند. این اطلاعات به دو دسته اطلاعات «الف» و «ب» دسته بندی شده اند. افشای اطلاعات گروه «ب» و «الف» هر یک اطلاعات خاصی هستند که بر روی روند مالی شرکت ها تاثیر می گذارند.
شرکت های بورسی موظف هستند اطلاعات مهمی همچون اطلاعات دریافت مجوز تغییر بیش از ۱۰ درصدی قیمت فروش محصولات، وقوع حوادث غیر مترقبه، برگزاری مزایده یا مناقصه، خرید مواد اولیه، تغییر در میزان سرمایه شرکت، انتشار اوراق بدهی و …. را منتشر نمایند.
اما در صورتی که افشای اطلاعات گروه «ب» رخ دهد، چه اتفاقی در بازار بورس برای شرکت ها خواهد افتاد؟ آیا میدانید در چنین زمانی سهامداران و خریداران سهام باید چه کنند؟ یا این که اصلا افشای اطلاعات گروه «ب» چه اطلاعاتی هستند؟ با ما همراه باشید تا بیشتر با این دسته از اطلاعات اشنا شویم.
اطلاعات گروه «ب» چه اطلاعاتی هستند؟
برای این که بدانیم اطلاعات شرکت ها چه هستند و به چند دسته تقسیم می شوند، لازم است آموزش بورس را پیش از ورود به این بازار سپری کنیم. تنها افرادی که از اطلاعات بالایی در زمینه بورس و فرابورس برخوردار هستند، می توانند در این بازارهای سرمایه گذاری به موفقیت بالایی دست یابند.
اما اجازه دهید در این مطلب برخی از مهمترین اطلاعات گروه «ب» را بیان نماییم. تا بدانیم افشای اطلاعات گروه «ب» تا چه میزان می توان به در بازار بورس تاثیر گذار باشد. از جمله مهمترین این اطلاعات باید به موارد زیر اشاره نماییم:
- تصمیم شرکت به انتشار اوراق بدهی
- فک رهن دارایی های شرکت
- برگزاری مزایده یا مناقصه شرکت
- بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه شرکت با تصمیم هیئت مدیره
- تغییر سیاست تقسیم سود شرکت یا پیشنهاد پرداخت سود با افشای اطلاعات گروه «ب»
- تغییر در وضعیت مشتریان یا عرضه کننده های عمده شرکت
- شرکت در مزایده یا مناقصه شرکت
- و….
هر یک از این موارد، نیاز به افشای اطلاعات گروه «ب» دارند. در صورتی که شرکتی اقدام به افشای اطلاعات گروه «ب» خود نماید، می تواند این فعالیت ها را انجام دهد. در ماده ۱۳ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات برای شرکت های ثبت شده در سازمان بورس و اوراق بهادار، بیان شده است که شرکت ها پیش از اقدام به انجام هر فعالیتی، باید اطلاعات گروه های مختلف خود را منتشر نمایند.
اصولا افشای اطلاعات گروه «ب» در سامانه کدال صورت می پذیرد. از این رو زمانی که شرکت اطلاعات خود را در این سامانه منتشر می کند، روند و دامنه معاملاتی چیست؟ معاملات آن برای مدتی متوقف می گردد. تنها در صورتی می توان معاملات شرکت مورد نظر را بازگرداند، که شرایطی محقق شود.
بازگشایی سهم شرکت پس از افشای اطلاعات گروه «ب» به چه صورت است؟
معمولا اطلاعاتی که در گروه ب منتشر می شوند، جزو اطلاعات کم اهمیت هستند. از این رو تنها منجر به توقف نماد در همان روز یا حداکثر در روز معاملاتی بعد نیز می گردد. البته با کشف قیمت، محدودیت دامنه نوسان و … سهم این شرکت مجددا بازگشایی می شود.
اما در صورتی که اطلاعات افشا شده از گروه الف باشد، بدون نیاز به محدودیت دامنه نوسان، کشف قیمت و .. بازگشایی خواهد گردید. که در واقع در چنین حالتی ممکن است سهم نوسان قیمتی بالاتر از حد را تجربه کند. اما در این حالت این سوال مطرح می شود که دامنه نوسان و دامنه قیمت چه هستند، و چرا پیش از بازگشایی سهم شرکت بعد از افشای اطلاعات گروه «ب» دچار محدودیت می شوند؟
منظور از دامنه قیمت در زمان بازگشایی سهم بعد افشای اطلاعات گروه «ب» چیست؟
منظور از دامنه نوسان قیمت، پس از افشای اطلاعات گروه «ب» به این صورت می باشد که اگر شرکتی اقدام به افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب خود نماید، زمانی که نماد بورسی شرکت قصد بازگشایی دارد، محدودیت در دامنه نوسان قیمت سهم این شرکت به وجود خواهد آمد.
نحوه بازگشایی سهام ها پس از افشای اطلاعات گروه «ب» در ابتدا با مکانیسم حراج آغاز می شود. در دامنه نیز محدوده کشف قیمت، برابر با ۵% خواهد بود. پس از کشف قیمت ممنوع است که سهم حراج اولیه انجام دهد. البته در برخی موارد ممکن است سهم در زمان بازگشایی، توسط ناظر تایید نشود.
در این حالت سهم در دامنه ۵% باقی مانده و نسب به قیمت پایانی پیش از بسته شدن نماد، نوسان قیمت خواهد داشت.
زمان مناسب برای بازگشایی سهم پس از افشای اطلاعات گروه «ب»
مسلما برای همه ما این سوال مطرح است که با این تفاسیر، چه زمان سهم بازگشایی می شود؟ اصولا شرکت ها به محض افشای اطلاعات خود، به صورت اتوماتیک متوقف و بازگشایی می گردند. البته این امر بسته به شرایط خاص ایجاد می شود. از جمله:
- در صورتی که اطلاعات گروه ب تا ۹۰ دقیقه پیش از پایان جلسه معاملاتی ارسال شود، نماد به صورت اتوماتیک به مدت ۶۰ دقیقه متوقف شده و مجددا بازگشایی خواهد شد.
- در صورتی که افشای اطلاعات گروه «ب» در ۹۰ دقیقه پایانی جلسه معاملاتی ارسال شود، نماد شرکت به صورت اتوماتیک متوقف شده و در جلسه معاملاتی بعد مجددا بازگشایی خواهد گردید.
- در حالت سوم اگر افشای اطلاعات در ساعات خارج از بازار منتشر شود، نماد شرکت در طی ۹۰ دقیقه اغازین جلسه معاملاتی بعد مجددا بازگشایی خواهد شد.
آیا در بازار بورس و فرابورس زمان بازگشایی متفاوتی دارند؟
باید بیان نماییم که این دو بازار در اصل یک فعالیت را بر عهده دارند. اما در برخی جزئیات با یکدیگر متفاوت می باشد. یکی از موارد تفاوت آنها در زمان بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات گروه «ب» می باشد. معمولا افشای اطلاعات در نماد شرکت های فرابورسی، قبل از ساعت ۱۱ همان روز بازگشایی خواهد گردید.
در حالی که بازگشایی نماد بورسی پس از افشای اطلاعات گروه «ب»، در فردای روز کاری انجام خواهد شد. این تفاوت جزئی ترین تفاوت بازار بورس و فرابورس به شمار می رود. تنها افرادی که دوره های آموزشی بورس را به طور کامل سپری نموده اند، نسبت به این دسته از جزئیات اطلاعات دارند.
پس برای موفقیت در بازار بورس، لازم است آموزشهای لازم را پیش از آغاز سرمایه گذاری در این بازار سپری نمایید. با این کار می توانید سود مناسب را از این بازار به دست آورید.
مزیت افشای اطلاعات گروه ب
هنگامی که معامله‌گران اقدام به مقایسه‌ی افشای اطلاعات گروه ب و الف می‌کنند به این نتیجه می‌رسند که افشای ب اهمیت چندانی ندارد. چرا که نهایتا دامنه‌ی نوسان محدود است و نمی‌توان رشد زیادی را از سهم انتظار داشت. شاید این دسته از افراد فراموش کرده‌اند که در روزهای نزولی بازار، زمانی که سهمی افشای اطلاعات الف را منتشر می‌کرد، چه اتفاقی می‌افتاد.
اجازه دهید قضیه را از این منظر بررسی کنیم. ممکن است شرکتی طی افشای اطلاعات الف اخبار بسیار مثبتی را منتشر کند. در چنین شرایطی طبیعی است که سهم از سوی معامله‌گران با استقبال مواجه شود و همگان اقدام به خرید آن کنند. اما زمانی که روند کلی بازار نزولی است، با توجه به دامنه‌ی نوسان نامحدود، ممکن است همه‌چیز برعکس شود. یعنی به جای آن‌که سهم در دامنه‌ی مثبت ۳۰ بسته شود، در دامنه‌ی نوسان منفی ۳۰ معامله شود. این امر نشان می‌دهد که روند بازار می‌تواند بر اخبار و اطلاعات پیرامون یک سهم نیز اثر بگذارد.
بر همین اساس بهتر است از زاویه‌ی دید دیگری به افشای اطلاعات گروه ب نگاه کنیم. از آن‌جا که دامنه‌ی نوسان در بازگشایی سهام پس از افشای ب محدود است، حتی در بازار نزولی هم قیمت سهام نهایتا در منفی پنج نوسان می‌کند؛ نه بیشتر. به این ترتیب میتوان مطمئن شد که سهم به یک‌باره با افت شدیدی مواجه نمی‌شود. درست در تابستان سال ۱۳۹۹ بود که شاهد چنین شرایطی بودیم. در دوران نزول شدید بازار سهامداران ترجیح می‌دادند هیچ سهمی خبر افشای اطلاعات گروه الف را منتشر نکند؛ چرا که از افت قیمت پس از بازگشایی به شدت هراس داشتند. پس از این رو افشای اطلاعات گروه ب نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
فارغ از این موارد، آن‌چه که مهم است، اطلاعات و محتویات گزارش است. به این ترتیب میتوان از اخبار مثبت و یا منفی پیرامون یک سهم آگاه شد و در نتیجه تصمیم بهتری در خصوص ماندن در سهم یا فروش آن گرفت.
تشخیص افشای اطلاعات گروه ب یا الف
در هنگام افشای اطلاعات با اهمیت چه از گروه الف و چه از گروه ب همیشه این مسئله در بین سهامداران مبهم است که درجه‌ی اهمیت اطلاعات بر چه اساسی تعیین میشود. درست است که برخی موارد کاملا مشخص هستند اما در این میان گاهی اطلاعاتی نیز وجود دارند که حقیقتا تشخیص گروه آنها کار آسانی نیست. مثلا ممکن است یک شرکت افشای اطلاعات گروه ب را منتشر کند، در حالی‌که به عقیده‌ی بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه این افشا از نوع گروه الف باشد. شرایطی برعکس این قضیه نیز ممکن است اتفاق بیفتد. یعنی احتمال دارد که شرکتی اخبار و وقایع مهم شرکت خود را در قالب اطلاعات گروه الف به سازمان بورس تسلیم کند، اما ناظران سازمان اهمیت اطلاعات افشا شده را در رده ای پایین‌تر بدانند و افشا را نپذیرند.
پس بر همین اساس مشخص است که نهایتا این ناظر است که باید اطلاعات منتشره را تایید یا رد کند. پیش‌تر هم در خصوص افشای اطلاعات گروه الف گفتیم که در مورد تصمیم‌گیری‌های ناظر بورس قوانین شفاف و دقیقی وجود ندارد. نتیجه آن‌که تا پیش از تایید ناظر نمی‌توان بر گروه‌بندی اطلاعات چندان تکیه کرد. هرچند در بیشتر مواقع همان افشای اطلاعات اولیه پذیرفته میشود. با این‌همه وجود مثال‌های نقض باعث میشود که سرمایه‌گذاران کمی با تردید به این امر بنگرند.
چند پرسش و پاسخ در مورد افشای اطلاعات گروه ب
آیا امکان دارد افشای اطلاعات گروه ب به الف تغییر کند؟ برعکس این روند نیز ممکن است؟
بله. گاهی پیش می‌آید که شرکتی افشای اطلاعات گروه ب را اعلام می‌کند؛ اما بعد از مدتی ناظر پیغام می‌دهد که افشای مذکور، از نوع گروه الف بوده نه ب. ممکن است برعکس این موضوع نیز اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی، روند و دامنه معاملاتی چیست؟ با توجه به نوع تغییر، زمان بازگشایی و دامنه‌ی نوسان نیز تغییر خواهد کرد. نمونه‌ی این تغییر را میتوان در نماد معاملاتی ذوب مشاهده کرد که در اواخر آبان‌ماه سال ۱۳۹۹، ابتدا افشای اطلاعات گروه الف را اعلام کرد و پس از عدم تایید ناظر، در اصلاحیه‌ای اطلاعات افشا‌شده را به گروه ب تغییر داد.
با توجه به دامنه‌ی بازگشایی محدود در افشای اطلاعات گروه ب، این بازگشایی نیاز به تایید ناظر خواهد داشت؟
زمانی که سهمی پس از افشای اطلاعات ب بازگشایی میشود، ابتدا با مکانیسم حراج کشف قیمت خواهد شد. پس از پایان این زمان، سهم معمولا با تایید ناظر بازگشایی میشود. اما با این‌همه گاهی پیش می‌آید که ناظر بازگشایی را تایید نمی‌کند. در چنین شرایطی قیمت پایانی آخرین روز قبل از بسته شدن نماد به عنوان ملاک در نظر گرفته میشود و صفر تابلو بر این اساس مشخص میشود. البته این اتفاق کمتر در بازار رخ می‌دهد و معمولا افشای ب از جانب ناظر تایید میشود.
چطور میتوان از افشای اطلاعات گروه ب مطلع شد؟
هنگامی که یک شرکت اقدام به افشای اطلاعات گروه ب یا الف می‌کند، این خبر از طریق پیغام‌های ناظر در پنل کارگزاری و همچنین سامانه اطلاعات ناشران قابل دسترسی است. به این ترتیب میتوان با مراجعه به سایت کدال و درج نام نماد مذکور در قسمت جستجوی اطلاعیه‌ها، تاریخ و جزئیات اطلاعات را به طور کامل بررسی کرد. همچنین تمامی اطلاعات مربوط به سهام و پیغام‌های ناظر نیز در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران نیز قابل دسترسی و مطالعه است.
اگر ناظر افشای اطلاعات گروه ب را نپذیرد چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورتی که ناظر ایراداتی به اطلاعات افشا‌شده وارد کند، صاحبان شرکت مذکور فرصت دارند تا اصلاحیه‌ای را منتشر کنند و طبق اعلام ناظر به شفاف‌سازی موارد خواسته‌شده بپردازند. سپس مجددا مراحل طی میشود تا با نظر نهایی ناظر، اطلاعات تایید شود. در ادامه سهم روال عادی خود را پیش میگیرد و نهایتا در بورس قابل معامله میشود.
آیا امکان دارد با توجه به شرایط بازار، صاحبان شرکت‌ها افشای اطلاعات گروه ب یا الف را دیرتر انجام دهند؟
بعضی مواقع شایعاتی پیرامون یک سهم به گوش می‌رسد و معامله‌گران مدعی می‌شوند که صاحبان شرکت مذکور، به دلیل شرایط نامطلوب بازار دست به افشای اطلاعات نمی‌زنند. بارها دیده‌ایم که به محض سبز شدن بازار، شرکت‌ها یکی یکی شروع به افشای اطلاعات می‌کنند. در این خصوص سازمان بورس و اوراق بهادار موظف است که به تخلف شرکت‌ها رسیدگی کند و مانع از تاخیر در انتشار اطلاعات و اخبار سهام شود.
تغییر دامنه نوسان قیمت سهام
پس از فراز و نشیب‌های زیاد از دهه ۷۰ به مرور زمان دامنه نوسان قیمت سهام به‌منظور حفظ و صیانت از منافع سهامداران و فعالان بازار به منصه ظهور آمد. نیت انجام این محدودیت‌ها بسیار ستودنی و بجاست امابه مرور زمان به‌عنوان یکی از ریسکهای سرمایه گذاری که می‌تواند تحلیل و تحلیل گری را در فضای معاملات مخدوش و کمرنگ نماید تبدیل شد.
به گزارش صدای بورس ، در سال ۷۸ که ناظر معاملات سازمان کارگزاران بودم و جناب دکتر میر مطهری دبیرکل سازمان بودند قابلیت اعمال نوسان قیمت سهام یا دامنه نوسان قیمت و لات معاملاتی را که در سامانه موجود بود به اجرا درآوردیم از یک ریال و چند ریال شروع شد و به درصد نوسان تبدیل شد .
به مرور زمان بعنوان ابزاربازدارنده ای برای تطبیق اطلاعات ارسالی از سوی ناشرین با قیمت سهام و سپس برای کنترل جو عمومی روند معاملات و شاخص تبدیل شد و جایگاه باصطلاح علمی ومتاسفانه جزء تفکیک ناپذیر معاملات بورس شد .
سیر تکاملی ان از محدوده ۱ ، ۲ و ۴ درصد اغاز و بمرور زمان به قانون تبدیل شد.این موضوع شاید در سایر بازارهای مالی کشورها اجرا میشود اما در حال حاضر جزء مبتدی ترین و ناکارآمد ترین روشها را داریم ، هرچند نسبت به گذشته و دوره های پیشین شکل و وجاهت قانونمند تری پیدا کرده است .
حساسیت بی دلیل به شاخص به مرور زمان این انتظار را از سازمان بورس بوجود آورده است که متولی جریان و روند قیمت سهام و شاخص ، سازمان بورس است ! حتی در برخی موارد و رفتارهای هیجانی مسولین اقتصادی سازمان را مجبور به اعمال هرگونه سیاست می نمایند که بتوان روند معاملات و شاخص را مدیریت کرد. مطالعه مقاله "تحلیل رفتارشناسی در بورس" را پیشنهاد می کنیم.
تشابه زیادی با این مساله به نظر بنده شباهت زیادی با فلسفه قیمت گذاری دستوری در حوزه تعیین نرخ فروش برخی محصولات و کالاهای ضروری دارد.
در حال حاضر تصمیمات متخذه در حوزه اقتصاد کشوربه نوعی در همه بخشهای اقتصادی سایه افکنده و بازار سرمایه نیز متاسفانه از این موضوع مستثنی نیست و بعنوان یکی از ابزارهای اعمال سیاست اقتصادی با محوریت حمایت از بازار پول مورد استفاده قرار میگیرد .
تامین مالی دولت تحت عنوان انتشار اوراق که خریداران خاص دارد و علیرغم شکل ظاهر که بمنظور کاهش نرخ بهره و ساماندهی بازار پول مطرح است و مورد استفاده قرار میگیرد ، موجد تخصیص نقدینگی سرشار از سوی نهادهای خاص و هماهنگ با سیاستهای اقتصادی دولت و موجب کمبود نقدینگی برای بازار سازی شرکت های بورسی گردیده است .
بدیهی است با توجه به اعلام میزان بدهی دولت توسط مسولین اقتصادی ، دسترسی به منابع قابل توجه تر و بیشتر از طریق بازار سرمایه موجب انباشت و فزونی بدهی دولت و درنهایت بزرگتر شدن دولت که نقض اصل ۴۴قانون اساسی است خواهد شد . هرگونه محدودیت در نظام معاملات موجب کاهش ضریب نقدشوندگی و حجم معاملات میشود.
ضمن اینکه ریسک خودساخته به جمیع ریسکهای سرمایه گذاری در بورس اضافه خواهد شد و اتکا به تحلیل در خرید و فروشها و جریان معمول معاملات را بشدت کاهش می دهد. حساسیت بی دلیل به شاخص به مرور زمان این انتظار را از سازمان بورس بوجود آورد که متولی جریان وروند قیمت سهام و شاخص است. در مقاله "آموزش نوسان گیری" به آموزش نحوه محاسبه نوسان پرداخته ایم که مطالعه آن می تواند مفید باشد.
در حال حاضر کاهش محدوده نوسان از ۱۰ درصد به ۸ درصد یکی از دلایل افت حجم معاملات است بخصوص نامتقارن بودن آن به سمت مثبت عامل اصلی کاهش انگیزه خریداران بالقوه سهام است چنانچه این دامنه تغییر یابد ومقدمتا ۶+و - لحاظ گردد مطمینا روند ورود نقدینگی و علاقه سرمایه گذاران افزایش خواهد یافت ایده آل ترین دامنه + و- ۱۰ درصد است.
از سیاستهای اقتصادی کنونی و محدود تر نمودن جریان معاملات در بورس را میتوان گامی در جهت رونق بیشتر معاملات اوراق بدهی دانست . اوراقی که صرفا درجهت دستیابی به نقدینگی برای دولت است .
نوسان قیمت سهام به چه معنا است؟
در چند سال اخیر، افراد زیادی وارد بازار بورس شده‌اند و قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارند. به همین دلیل توجه به این حوزه افزایش چشمگیری پیدا کرده است. یکی از تعاریف ابتدایی و بسیار مهم که باید آن را بدانیم، دامنه نوسان یا نحوه نوسان قیمت سهام است. در واقع بازه‌ای وجود دارد که در این دامنه، به‌صورت روزانه، قیمت سهام می‌تواند تغییر پیدا کند و موجب کاهش یا افزایش آن شود.
پس تا به اینجای کار متوجه شدیم که دامنه نوسان چیست و چه تعریفی دارد. در ادامه سعی شده است تا اهمیت وجود دامنه نوسان را برای شما بیان کنیم. از همین رو، توصیه میشود تا ادامه مطالب را در این زمینه از دست ندهید.
اهمیت وجود نوسان قیمت سهام در بازار بورس
در همین ابتدای کار، ممکن است این سؤال برای شما به وجود بیاید که دلیل وجود نوسان قیمت سهام چیست و چه کاربردی دارد؟ در ادامه سعی شده است تا به پاسخ این سؤال کلیدی و مهم بپردازیم.
بهتر است بگوییم که در زمان نوشتار این مطلب، دامنه نوسان بورس تهران در بازار اصلی بورس و فرا بورس بین +- 5 در نوسان است. این یعنی اینکه، در هر روز کاری که بین شنبه تا چهارشنبه است، قیمت سهام می‌تواند 10 درصد نوسان داشته باشد. همچنین وجود دامنه نوسان قیمتی، دلایلی دارد که در ادامه آن را بیشتر بررسی خواهیم کرد.
در واقع به دلیل اینکه بازار بورس تهران در مقایسه با بازار فارکس یا بازار بورس نیویورک و اکثر کشورهای اروپایی، دارای ارزش معاملاتی پایین‌تری است و به اصطلاح عمق کمتری دارد، در صورت نداشتن دامنه نوسان، ممکن است در یک روز نوسانات زیادی را تجربه کند که منجر به از دست رفتن سرمایه بسیاری از افراد شود. مطالعه مقاله "اصطلاحات بورس فارکس" را به منظور آشنایی بیشتر با اصطلاحات بورس توصیه می کنیم.
البته به دلیل اینکه ایران در خاورمیانه بنا شده است و مشکلاتی نظیر جنگ و تحریم همواره کشور را تهدید می‌کنند، نبود دامنه نوسان، ممکن است موجب نوسانات بسیار زیادی شود که تا سال‌ها امکان جبران آن وجود نداشته باشد.
همچنین بازار بورس تهران، یک بازار نوپا است و به دلیل اینکه افراد تازه کار زیادی در سال‌های اخیر وارد آن شده‌اند، ممکن است اشتباهاتی را در زمان خرید یا فروش انجام دهند که دامنه نوسان به آنها کمک می‌کند تا این اتفاق برای آنها نیفتد.
مثال عینی: در این بخش سعی کردیم تا با یک مثال عینی، اهمیت دامنه نوسان را خیلی بهتر برای شما توضیح دهیم. در سال 99، سهام صندوق‌های ETF، بدون دامنه نوسان کار خود را پیش می‌بردند، تا زمانی که صندوق دولتی دارا یکم عرضه شد و قیمت هر سهم آن 30 هزار تومان کشف قیمت شده بود.
در همان روزها افراد زیادی سهام خود را به دلیل یک اشتباه سهوی و وارد کردن یک صفر کمتر، یک دهم قیمت واقعی فروختند. از آن روز، صندوق های سرمایه گزاری نیز دارای دامنه نوسان شدند و اهمیت ویژه دامنه نوسان مشخص گردید.
دامنه نوسان سهام ها در بازار بورس
اگر بیشتر بخواهیم درباره نوسان قیمت سهام صحبت کنیم. باید بگوییم که دامنه نوسان موجب کاهش ریسک سرمایه گذاران و در نتیجه جذب افراد بیشتر در این بازار شده است. علاوه بر بازار بورس، بازار فرا بورس، بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز رنگ نیز وجود دارند که دامنه نوسانات متفاوتی را با توجه به ریسک سهام‌ها دارا هستند و در ادامه آنها را بیان می‌کنیم.
- نوسانات بازار بورس: -+5
- نوسانات بازار فرابورس: -+5
- نوسانات بازار پایه زرد: -+3
- نوسانات بازار پایه نارنجی: -+2
- نوسانات بازار پایه قرمز: -+1
- نوسانات صندوق‌هایETF: -+10
توجه کنید که هرچه ریسک بخشی پایین‌تر باشد، دامنه نوسان بزرگ‌تری نیز دارد. معمولاً سهام‌های بازار پایه، صورت‌های مالی خود را بسیار نامنظم ارائه می‌دهند یا اینکه دارای زیان انباشته بالایی هستند، به همین دلیل شامل دامنه نوسان بسیار محدودتری می‌شوند تا از زیان بزرگ سرمایه گذاران جلوگیری کنند. در صورتی که درباره سود و زیان انباشته به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله "سود انباشته" می تواند مفید باشد.
نکات مهم در ارتباط با نوسان قیمت سهام بدون محدودیت
توجه کنید که در مواردی خاص، دامنه نوسان برای تمامی سهام‌های موجود در بازار بورس دو برابر میشود یا اینکه به‌طورکلی برای یک روز معاملاتی برداشته میشود و سهام ممکن است جهش یا ریزش بالایی را نیز تجربه کند.
باز شدن سهام پس از مجمع عادی سالیانه
شرکت‌ها موظف‌اند تا سالی یکبار مجمع بورس تشکیل دهند و در ارتباط با فعالیت‌های شرکت صحبت کنند. توجه کنید که یکی دو روز پس از مجمع، سهام بدون دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد ولی در روزهای بعد دوباره دامنه متقارن خواهد داشت. اگر درباره تغییر قیمت سهام به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله "قیمت سهام بعد از مجمع چگونه تغییر می کند" را توصیه می کنیم.
افشای اطلاعات با اهمیت الف
در برخی از موارد نیز، اگر اتفاقی در شرکت رخ دهد که تأثیر زیادی در سودآوری شرکت داشته باشد، سهام با افشای اطلاعات الف و بدون دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. به طور مثال: اگر شرکت افزایش نرخ فروش بیش از 20 درصدی را ثبت کند یا اینکه در مزایده بزرگی برنده شود، سهم به این شکل بازگشایی خواهد شد.
رفع گره معاملاتی
در صورتی که سهام یک شرکت، به مدت بیش از 10 روز کاری معامله نشود و قیمت سهام افت یا رشدی را تجربه نکند، مشمول گره معاملاتی خواهد شد. البته در این صورت، سهام شرکت بدون دامنه نوسان باز نخواهد شد، اما دامنه نوسان دو برابر خواهد شد. به طور مثال اگر سهام کسرام نوسان ده درصدی دارد، در روز گره معاملاتی، نوسانات بیست درصدی را تجربه خواهد کرد تا معاملات بهتر انجام شود.
گره معاملاتی در بورس چیست؟
در این مطلب سعی داریم شما را با این مفهوم آشنا سازیم و همچنین توضیحاتی در خصوص اینکه چه زمانی نماد شرکت‌ها در وضعیت گره معاملاتی قرار میگیرد یا اینکه گره معاملاتی شامل چه نمادهایی در بازار بورس تهران میشود، ارائه دهیم.
مفهوم گره معاملاتی در بورس چیست؟
در بازار بورس، با توجه به اینکه برای دامنه مجاز نوسان قیمت، محدودیت وجود دارد، احتمال ایجاد صف خرید یا فروش‌های سنگین برای نمادهای معاملاتی با حجم نقدینگی پایین وجود دارد. این امر موجب کند شدن روند معاملات این نمادها میشود. در این شرایط با توجه به پایین بودن حجم معاملات و حجم مبنا، قیمت پایانی نسبت به روز قبل تغییر محسوسی نخواهد داشت. در صورتی که شرایط توضیح داده‌شده، در چند جلسه معاملاتی ادامه پیدا کند و نماد روی صف‌های خرید یا فروش قفل باشد، گره معاملاتی اتفاق افتاده است. در این صورت این نماد مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهد شد.
دستورالعمل و قوانین گره معاملاتی
با توجه به دستورالعمل سازمان در خصوص ایجاد وضعیت گره معاملاتی، نمادی که شرایط زیر را داشته باشد مشمول گره معاملاتی است. در نظر داشته باشید موارد زیر عیناً دستورالعمل سازمان است.
یک نماد معاملاتی به‌رغم برخورداری از صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به‌استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.
کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
گره معاملاتی در بورس
چه شرکت‌های مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند؟
فهرست شرکت‌های مشمول گره معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی TSETMC.COM (بخش پیام‌های ناظر بازار) به اطلاع عموم می‌رسد. مقررات گره معاملاتی در مورد سهام برخی شرکت‌ها به تشخیص مدیرعامل بورس می‌تواند حداکثر تا ۵ روز کاری اعمال نگردد. در نظر داشته باشید که برخی از شرکت‌ها ممکن است برخلاف قوانین بالا، مشمول رفع گره معاملاتی نشوند. در این شرایط ناظر بازار با توجه به نسبت P/E سهم، در نظر گرفتن معاملات مشکوک و حجم صف ساختگی سهم، ممکن است از مشمول کردن نماد جلوگیری کند.
ماده واحده: در صورت قرار گرفتن شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یک‌صد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت می‌پذیرد.
دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی
نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام سازمان بورس مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد بازگشایی شده و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف‌شده از طریق حراج ناپیوسته است. برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه نمایید:
به‌عنوان‌مثال، فرض کنید یک نماد از بازار اول بورس که دارای نوسان قیمت ۵ درصدی است به مدت ۱۰ جلسه معاملاتی متوالی با صف خرید همراه شود. بر اساس شرایط ایجاد گره معاملاتی که در بخشهای پیشین توضیح داده شد، این نماد مشمول رفع گره معاملاتی بوده و در روز معاملاتی بعدی، در زمان پیش گشایش با نوسان ۱۰ درصدی عرضه میشود. در مدت‌زمان ۳۰ دقیقه از زمان پیش گشایش تا گشایش کشف قیمت صورت میگیرد و پس از آن بر اساس قیمت کشف‌شده، معاملات سهم ادامه پیدا می‌کند. شایان‌ذکر است که حداکثر به مدت ۵ روز معاملاتی متوالی، حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی این نماد که مشمول رفع گره معاملاتی شده است در نظر گرفته نمی‌شود؛ بنابراین کوچک‌ترین تغییری در قیمت سهم بدون توجه به حجم معاملات آن، قیمت پایانی را تغییر می‌دهد.
دیدگاه شما