صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال در بستر بلاکچین فعالیت میکند و تراکنشها در این پلتفرم بر پایه قراردادهای هوشمند انجام میگیرند. قرارداد هوشمند، نرمافزاری است که در صورت وجود شرایطی خاص، یک یا چند دستور را اجرا میکند و کارکرد آن به صورت قطعی بوده و قابل بازگشت یا توقف نیست
صرافی غیر متمرکز چیست؟ بهترین صرافی ها برای تریدرهای ایرانی
صرافی غیر متمرکز یا صرافی DEX، نوع جدیدی از صرافیها هستند که به کمک تکنولوژی بلاکچین کار میکنند. این صرافیهای جدید، بسیاری از مشکلات صرافیهای متمرکز را برطرف کردهاند. زیرا در این موارد صرافیها دیگر نقش کنترل کننده یا واسطه را ندارند و تریدرها به صورت مستقیم با هم معامله میکنند. این یک خبر خوب برای تریدرهای ایرانی است که به دلیل مشکلات مربوط به تحریمها امکان استفاده از خدمات صرافیهای بزرگ و متمرکز مانند Binance را ندارند.
ما در این مقاله علاوه بر اینکه با نحوه کار، مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز آشنا میشویم، به معرفی بهترین صرافیهای غیر متمرکز خارجی برای ایرانیها نیز میپردازیم. بنابراین تا پایان این مقاله همراه داجکس باشید. اگر مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX در حال حاضر فرصت کافی برای مطالعه مقاله را ندارید پیشنهاد میکنیم ویدیو کوتاه زیر را از بسته آموزش مقدماتی ارزهای دیجیتال را مشاهده کنید:
صرافی DEX؛ صرافی غیر متمرکز و کارآمد برای تریدرها
صرافی غیر متمرکز که با نام صرافی DEX شناخته میشود، یک بازار Peer-to-Peer یا همتا به همتا است که در آن تراکنشها به صورت مستقیم بین تیردرها انجام میگیرد. این نوع از صرافیها امکان انجام تراکنشهایی را فراهم میکنند که بانکها، کارگزاران، صرافیها یا هر نوع واسطه دیگری قادر به فراهم کردن شرایط انجام آنها نیستند. محبوبترین صرافیهای غیرمتمرکز همانند Uniswap و Pancakeswap از بلاک چین اتریوم استفاده میکنند و بخشی از مجموعه رو به روشد ابزارهای مالی غیر متمرکز (DeFi) هستند. با استفاده از این صرافیها طیف وسیعی از خدمات مالی مستقیماً از یک کیف پول کریپتو در دسترس تریدرها قرار میگیرد.
صرافیهای DEX در حال حاضر توانستهاند نقش موثری در بازار ارزهای دیجیتال داشته باشند. در سه ماه اول سال 2021 بیش از 271 میلیارد دلار تراکنش از طریق مبادلات غیر متمرکز در این صرافیها انجام گرفته است. تا ماه آوریل 2021، بیش از 2 میلیون تریدر در سراسر جهان از صرافیهای غیرمتمرکز استفاده کردهاند که این عدد نسبت به یک سال قبل حدود 10 برابر افزایش پیدا کرده است. با توجه به کارایی بالا و عدم نیاز به تایید هویت، این صرافی ها در بین تریدرهای ایرانی نیز محبوب شده اند. به همین دلیل یادگیری نحوه ترید در صرافی غیر متمرکز یکی از بخش های اصلی دوره ارز دیجیتال در داجکس است.
ویژگیهای صرافی غیر متمرکز و تفاوت آن با صرافی متمرکز
برخلاف صرافیهای متمرکز مانند Coinbase، قابلیت مبادله مستقیم ارزهای دیجیتال با ارزهای فیات (مانند دلار و ریال) را ندراند. در عوض شما میتوانید توکن های اختصاصی را در این صرافیها مبادله کنید. در صرافی متمرکز شما میتوانید علاوه بر تبدیل ارزهای دیجیتال به هم، آنها را به فیات نیز تبدیل کنید. همچنین قابلیتهای ویژه مانند مارجین یا لیمیت نیز در صرافی متمرکز وجود دارد. اما نکته مهم اینجاست که تمامی تراکنشهای صرافیهای متمرکز، در Order Book این صرافیها ثبت میشوند و تحت کنترل و نظارت آنها هستند. قیمت ارزهای دیجیتال نیز بر اساس پیشنهادهای خرید و فروش ثبت شده در صرافیها تعیین میشوند. همانند آنچه که در بورس سهام دیده میشود.
در مقابل، صرافی dex در واقع از چند قرارداد هوشمند ساده قدرت میگیرد. آنها قیمت ارزهای دیجیتال مختلف را به صورت الگوریتمی تعیین میکنند. صرافی غیر متمرکز از Liquidity Pool ها – که در آنها سرمایه گذاران در ازای پاداشهایی، داراییهای خود را قفل میکنند – استفاده میکنند تا معاملات را تسهیل کنند.
تفاوت دیگر صرافی متمرکز و غیر متمرکز در نحوه ثبت تراکنشها است. در صرافی متمرکز همه تراکنشها در دیتابیس یا سرور داخلی صرافی ثبت میشوند. در حالی که در صرافی غیر متمرکز این تراکنشها مستقیماً روی بلاکچین ذخیره میشوند.
صرافیهای غیر متمرکز یا DEX، معمولاً متن باز هستند. یعنی هر کسی میتواند نحوه کار دقیق آنها را مشاهده کند. علاوه بر این، توسعه دهندگان میتوانند از کدهای این صرافیها برای ساخت پروژههای جدید استفاده کنند. برای مثال از کدهای اصلی Uniswap برای ساخت صرافیهای DEX جدید مانند Sushiswap و Pancakeswap استفاده شده است. ما در آموزش پیشرفته ارز دیجیتال بیشتر با نحوه استفاده از انواع صرافی های غیر متمرکز آشنا می شویم بنابراین توصیه می کنیم این بسته های آموزشی را از دست ندهید!
معروفترین صرافیهای DEX، صرافیهای خارجی که ایران را تحریم نکردهاند
نام صرافی غیر متمرکز یا DEX در همین یکی دوسال اخیر بر سر زبانها افتاد و به شهرت زیادی رسیدند. خصوصاً بعد از آنکه یونی سواپ در یک جهش قابل توجه به جمع 20 ارز دیجیتال برتر بازار وارد شد. اما جالب است که بدانید اولین صرافیهای غیر متمرکز در سال 2014 کار مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX خود را شروع کردند. البته این صرافیها مشکلات زیادی داشتند که به مرور زمان کمتر شدند و در حال حاضر تعداد زیادی صرافی DEX قابل اعتماد و پرطرفدار در بازار فعالیت میکنند. اگر به دنبال بهترین صرافیهای خارجی که ایران را تحریم نکردهاند هستید، لیست معروفترین صرافیهای DEX را از دست ندهید:
- صرافی غیر متمرکز Uniswap
- صرافی Pancakeswap
- صرافی Sushiswap
- صرافی DYDX
این صرافیها علاوه بر این که قابلیت ترید تعداد زیادی از توکن ها را فراهم کردهاند، دارای قابلیت وام دهی، استخر نقدینگی، رأی دادن و وام دادن هستند. از طرفی به طور میانگین مبادلات بیش از 1 میلیارد دلار در روز را ثبت میکنند. بنابراین کاربردی و قابل اعتماد هستند و ایرانیها نیز هیچ مشکلی برای استفاده از آنها ندارند.
مزایای صرافی DEX، چرا باید از صرافیهای غیر متمرکز استفاده کنیم؟
دلایل زیادی برای محبوبیت صرافیهای غیرمتمرکز وجود دارد که باعث شده این صرافیها در مدت زمان کوتاهی به بخش مهمی از بازار ارزهای دیجیتال تبدیل شوند. تریدرها به دلایل زیر صرافی غیر متمرکز را به صرافیهای متمرکز ترجیح میدهند:
تنوع بسیار زیاد توکن ها، از معروفترینها تا عجیبترینها!
اگر علاقه مند به سرمایه گذاری در یک توکن ارزشمند و جدید هستید، DeFi مکان مناسبی برای پیدا کردن چنین توکن هایی است. صرافیهای غیر متمرکز تعداد بسیار زیادی توکن از توکن های شناخته شده تا موارد جدید و حتی بعضی از توکن های عجیب و غریب را در خود جای دادهاند. در واقع هرکسی میتواند یک توکن جدید مبتنی بر اتریوم ایجاد کند و با راه اندازی استخر نقدینگی آن را به صرافی DEX اضافه کند. به همین دلیل، در مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX این صرافیها مجموعه بسیار بزرگی از توکن های تأیید شده یاتایید نشده پیدا خواهید کرد. البته باید مراقب باشید تا سرمایه خود را در پروژههای تأیید نشده به خطر نیندازید.
کاهش خطر هک؛ امنیت بیشتر نسبت به صرافیهای متمرکز
از آنجایی که تمام تراکنشها و معاملات صرافی DEX در کیف پول مبتنی بر بلاکچین خود معامله گران ذخیره میشود، از نظر تئوری خطر هک کمتری نسبت به صرافیهای متمرکز دارند. برای مثال 146 میلیون دلار از سرمایههای کاربران صرافی BitGrail در سال 2018 هک شد. یا در نمونهای جدیدتر در سال 2020 هکرهای کره شمالی توانستند 281 میلیون از داراییهای موجود در صرافی KuCoin را هک کنند. در حالی که تا به حال هیچ صرافی غیر متمرکز واقعی مورد دستبرد هکرها قرار نگرفته است. در سال 2018 صرافی Bancor مورد حملات هکرها قرار گرفت و 13.5 میلیون دلار از سرمایههای آن به سرقت رفت اما در واقع این صرافی به طور کامل غیر متمرکز نیست.
عدم دخالت و کنترل صرافی در داراییها و کیف پول تریدرها
یکی از مهمترین ویژگیهای صرافی متمرکز که برای تریدرهای ایرانی نیز اهمیت زیادی دارد، عدم دخالت و کنترل صرافی غیرمتمرکز بر کیف پول تریدرها است. همه ما خبرهای زیادی از Freez شدن یا Ban شدن حسابهای کاربران ایرانی در صرافیهای بزرگ خارجی شنیدهایم. اما در صرافیهای غیر متمرکز اصلاً مهم نیست که شما از کدام کشور وارد معامله میشوید. از طرفی صرافی غیر متمرکز هیچ کنترلی روی کیف پول کاربران خود ندارد بنابراین امکان بسته شدن حساب یا مسدود شدن داراییها نیز در این صرافیها دیده نمیشود. بنابراین ایرانیها با خیال راحت میتوانند از صرافیهای غیر متمرکز مانند صرافی Uniswap برای ترید استفاده کنند.
ناشناس بودن تریدرها، هیچ تأیید هویتی نیاز نیست!
یکی دیگر از ویژگیهای مثبت صرافیهای غیر متمرکز برای ایرانیها این است که اکثر صرافیهای DEX محبوب و بزرگ به هیچ اطلاعات شخصی نیاز ندارند. تنها چیزی که شما را به یک تریدر دیگر متصل میکند آدرس کیف پول شما است.
مناسب برای کشورهای در حال توسعه مانند ایران
امکان وام دهی همتا به همتا، تراکنشهای سریع، عدم نظارت دولتها، عدم تأثیر پذیری از قوانین تحریمی و ناشناس بودن تریدرها در صرافیهای غیر متمرکز، آنها را به گزینهای ایده آل برای کشورهای در حال توسعه تبدیل میکند. خصوصاً در کشورهایی که زیرساختهای قوی بانکی برای دریافت وامهای با بهره کم یا بدون بهره کم در آنها دیده نمیشود، سیستم وام دهی همتا به همتا در صرافیهای غیر متمرکز بسیار ایده آل خواهد بود. هرکسی که به تلفن هوشمند و اینترنت دسترسی دارد میتواند از طریق این صرافیها به بازار تجارت جهانی بپیوند.
معایب صرافیهای غیر متمرکز، مواردی که باید در نظر داشته باشید
همچون هر تکنولوژی دیگری، در کنار مزایا و امکانات فراوان، معایبی نیز وجود دارد که استفاده کنندگان از صرافیهای غیر متمرکز باید به آنها توجه کنند. در اینجا با معایب صرافی غیر متمرکز آشنا میشویم:
رابط کاربری پیچیده و سخت برای تازه واردها
برای استفاده از محیط کاربری صرافیهای غیر متمرکز به دانش بیشتری از مبادلات در صرافیهای متمرکز نیاز دارید. از طرفی در این محیطهای کاربری آموزشهای لازم نیز در اختیار کاربران قرار نمیگیرد و باید به دنبال راهنما یا توضیحاتی در خارج از صرافیهای DEX باشید. از طرفی امکانات بسیار محدود است و شما تنها میتوانید تراکنشهای ساده تبدیل توکن ها به یکدیگر را در این صرافیها انجام دهید. برای اینکه با مشکلی رو به رو نشوید بهتر است ابتدا دوره آموزش حرفهایترید ارزهای دیجیتال را پشت سر بگذارید. زیرا اگر یک اشتباه در ارسال ارزهای دیجیتال در این صرافیها انجام دهید دیگر قابل اصلاح یا برگشت نخواهد بود.
آسیب پذیری قراردادهای هوشمند در بعضی از پروژهها
امنیت یک پروتکل DeFi (همچون صرافیهای DEX) به امنیت قراردادهای هوشمند آن بستگی دارد. اگر کدهای این قراردادها دارای اشکالات و نقاط ضعف باشد ممکن است باعث از دست رفتن توکن های شما شود. اینجاست که بررسی توسعه دهندگان یک پروژه و شناخت تواناییهای آنها پیش از سرمایه گذاری در آن پروژه اهمیت پیدا میکند.
توکن های خطرناک، مراقب کلاهبردارها باشید!
با توجه به وجود تعداد زیادی توکن بررسی نشده در صرافیهای غیرمتمرکز، تعداد توکن های اسکم و شت کوینها نیز در این صرافیها نسبت به صرافیهای متمرکز بیشتر است. یک توکن که به سرعت رشد کرده است میتواند در واقع یک دام برای شما باشد تا با ورود به آن سرمایههای شما را به سرقت ببرند. بنابراین خود را برای این خطرات آماده کنید.
چگونه در صرافی غیر متمرکز ثبت نام کنیم؟
ثبت نام و کارکردن با صرافی غیر متمرکز خیلی سادهتر از صرافی متمرکز است زیرا معمولاً هیچ نیازی به تأیید هویت و انجام مراحل پیچیده ندارد. به طور کلی ثبت نام در صرافی DEX شامل مراحل زیر میشود:
- انتخاب یک صرافی غیر متمرکز مانند Uniswap
- وارد شدن به نرم افزار تحت وب صرافیهای DEX
- اتصال کیف پول به صرافی (پیشنهاد ما استفاده از کیف پول مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX MetaMask است)
- واریز مقداری اتریوم به کیف پول (برای انجام تراکنشها باید اتریوم پرداخت کنید)
- تبدیل توکن های مختلف با پرداخت هزینه تراکنش به اتریوم
اگر از قبل کیف پول MetaMask خود را ساخته و مقداری اتریوم نیز در آن ذخیره کرده باشید، اتصال کیف پول و انجام اولین تراکنش در صرافی غیر متمرکز مانند یونی سواپ کمتر از 5 دقیقه زمان خواهد برد. ما در کلاس تدریس خصوصی ارز دیجیتال به طور کامل در مورد نحوه انجام تراکنشها و ترید در صرافیهای غیر متمرکز صحبت میکنیم.
آموزشترید در صرافیهای غیر متمرکز در داجکس
در این مقاله سعی کردیم به سؤال صرافی غیر متمرکز چیست پاسخ دهیم و با ویژگیها و بهترین صرافیهای DEX آشنا شویم. این صرافیها مزایای زیادی خصوصاً برای تریدرهای ایرانی دارند؛ اما استفاده از آنها نیازمند پشت سر گذاشتن آموزشهای حرفهای است. ما در بستههای آموزش ارز دیجیتال داجکس به طور کامل با نحوه کار کردن با صرافیهای غیر متمرکز آشنا میشویم و استراتژیهای مختلفی برای ترید در این صرافیها را در اختیار شما قرار میدهیم. برای شروع کافی است تا همین حالا در سایت داجکس ثبت نام کنید و بسته آموزشی مدنظر خود را از مقدماتی تا پیشرفته تهیه کنید.
معرفی صرافی غیر متمرکز به همراه مزایا و معایب آن
صرافی غیر متمرکز که به آن در اصطلاح DEX هم گفته میشود، بستری برای انجام معاملات به صورت غیرمتمرکز و ناشناس است که از فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند برای حذف واسطههای معاملاتی استفاده میکند. کاربران میتوانند بدون نیاز به واریز ارز دیجیتال به کیفپول صرافیها، از کیفپول خودشان برای انجام معاملات استفاده کنند.
در خصوص معرفی صرافی غیر متمرکز بهتر است به چند جنبه مختلف این بستر مانند نحوه کنترل، امنیت، محبوبیت، میزان کارمزد و سرعت انجام معاملات اشاره کنیم.
کنترل در صرافی DEX
صرافیهای معمولی برخلاف مبنای غیر متمرکز بودن ارزهای دیجیتال، به شدت متمرکز هستند. سیستمهای معاملاتی متمرکز میتوانند به داراییهای کاربران دسترسی کامل داشته باشند، در روند معاملاتی دخالت کرده و حساب هر کاربری که بخواهند را مسدود کنند. این مسأله برای افرادی که قصد انجام تراکنشهای رمزارز را دارند، بسیار مشکلساز است. به همین خاطر کاربران، صرافیهای غیرمتمرکز را برای انجام معاملات انتخاب میکنند که توسط هیچ شخص یا نهادی کنترل نمیشوند. صرافیهای غیرمتمرکز به دلیل نداشتن یک مجموعه کنترلکننده، نیازی به پیروی از قوانین یک کشور یا دولت خاصی ندارند.
اولین مزیت صرافیهای غیرمتمرکز، هزینههای نسبتا پایین آنهاست. این صرافیها بر اساس اصول خودتنظیم کار میکنند و برخلاف صرافیهای متمرکز، هزینههای اضافی راهاندازی و حفظ زیرساختها برای ارائه خدمات را ندارند
امنیت صرافی غیر متمرکز
در صرافیهای غیر متمرکزی که معتبر بوده و کدنویسی بینقصی داشته باشند، خطراتی مثل هک، سرقت و بلوکهشدن داراییها وجود ندارد. در این صرافیها، داراییها مستقیما از کیفپول شخص معاملهکننده برداشت میشود و مدیریت آن در اختیار هیچ شخص دیگری نخواهد بود. صرافیهای غیرمتمرکز بدون انجام ثبتنام و احراز هویت و فقط از طریق اتصال کیفپول دیجیتال، به شما امکان انجام معامله را میدهند و لازم نیست دارایی خودتان را به کیفپول صرافی منتقل کنید.
محبوبیت صرافی غیر متمرکز
با این که پشتیبانی نشدن همه ارزهای دیجیتال و کندی تراکنشها باعث شده است که هنوز هم بیش از %90 حجم معاملات رمزارزها در صرافیهای متمرکز انجام شود، اما قابلیت انجام معاملات به صورت مستقیم و بدون واسطه باعث افزایش محبوبیت صرافیهای غیرمتمرکز در بین کاربران شده است. این موضوع که در صرافیهای غیرمتمرکز هیچ فرد دیگری به دارایی کاربران دسترسی ندارد و معاملات بدون دخالت سازمانهای متمرکز انجام میشوند، میتواند افراد زیادی را به خود جذب کند.
کارمزد و هزینههای صرافی غیر متمرکز
هیچ بستر معاملاتیای پیدا نخواهید کرد که بدون دریافت هزینه یا کارمزد فعالیت کند. صرافیهای ارز دیجیتال برای انواع تراکنشهای کاربر، هزینه دریافت میکنند که وابسته به طرحهای تشویقی موجود و یا شلوغ بودن صفهای فروش ممکن است این مقدار دستخوش تغییراتی شود. در کل، کارمزد تراکنشها در صرافیهای DEX به مراتب پایینتر از صرافیهای متمرکز است و همچنین کاربران در صرافیهای غیرمتمرکز ملزم به پرداخت کارمزد برای انتقال دارایی خود از کیفپول به صرافی نیستند.
سرعت انجام معاملات
در صرافیهای غیرمتمرکز به دلیل مقیاسپذیری پایین آنها، معاملات با سرعت پایینی انجام میشود. همچنین از آنجا که این نوع از صرافیها به اندازه صرافیهای متمرکز رشد نداشتهاند، حجم معاملات در آنها کم است که در نتیجه باعث زمانبر شدن انجام معاملات میشود.
مزایای صرافی غیرمتمرکز
اولین مزیت مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX صرافیهای غیرمتمرکز، هزینههای نسبتا پایین آنهاست. این صرافیها بر اساس اصول خودتنظیم کار میکنند و برخلاف صرافیهای متمرکز، هزینههای اضافی راهاندازی و حفظ زیرساختها برای ارائه خدمات را ندارند.
نکته بعدی مربوط به حریم خصوصی کاربران در چنین صرافیهایی است. از آنجا که صرافیهای غیرمتمرکز بر اساس ناشناس بودن کار میکنند، دیگر نیازی نیست نگران ثبت اطلاعات و جزئیات مربوط به معاملات یا احراز هویت باشید.
و در نهایت، اگر از آن دسته از سرمایهگذارانی هستید که اخبار هک شدن صرافیها شما را بسیار نگران میکند، سعی کنید از صرافیهای غیرمتمرکز استفاده کنید. در چنین صرافیهایی مجبور نیستید داراییهای خود را به شخص ثالث انتقال دهید و تمامی نقل و انتقالات بر روی سیستم بلاکچین انجام میشود که احتمال هک شدن را بسیار کاهش میدهد.
معایب صرافیهای غیرمتمرکز
یکی از عمدهترین مشکلات صرافیهای غیرمتمرکز، مسأله مقیاسپذیری بلاکچین و تأثیر آن روی سرعت و کارمزد انجام معاملات است. به این علت که کاربران مجبور هستند در بیشتر اوقات برای انجام معاملات روی شبکهای مانند اتریوم تراکنش خود را انجام دهند. این موضوع باعث میشود که نه تنها تعداد کارمزدها بالاتر برود، بلکه اگر شبکه شلوغ باشد سرعت معاملات بسیار کاهش خواهد یافت.
حجم معاملات نیز در صرافیهای غیرمتمرکز پایین است. پایین بودن حجم معاملات در مقایسه با صرافیهای متمرکزی مانند بایننس باعث شده تا سرمایهگذاران کمتری جذب صرافیهای غیرمتمرکز شوند.
یکی دیگر از معایب اساسی صرافیهای غیرمتمرکز، پشتیبانی نکردن آنها از تمام ارزهای دیجیتال است. در حالت فعلی بیشتر صرافیهای غیرمتمرکز در شبکه اتریوم فعالیت کرده و از مبادلات تبدیل اتریوم یا توکنهای مبتنی بر آن پشتیبانی میکنند. البته در آینده با پشتیبانی از چندین بلاکچین این موضوع تا حدی بهبود خواهد یافت.
تفاوت صرافی غیر متمرکز و متمرکز چیست؟
در ابتدای مطلب کم و بیش به مقایسه ویژگیهای صرافی غیرمتمرکز با صرافی متمرکز پرداختیم و در این بخش تفاوتهای کلی این دو نوع صرافی را به طور کامل شرح میدهیم:
- اولین نکتهای که باید به آن اشاره کرد این است که در صرافیهای غیرمتمرکز نیازی به انتقال دارایی به کیفپول صرافی نیست و در نتیجه رمزارزهای شما در صرافی نگهداری نمیشود. بنابراین امکان هک شدن و سرقت داراییها به شدت کاهش مییابد که این موضوع امنیت بالاتر صرافیهای غیرمتمرکز را در مقایسه با صرافیهای متمرکز نشان میدهد.
- امکان فعالیت کاربرانی که در کشورهای تحت تحریم زندگی میکنند در صرافیهای متمرکز بسیار محدود است و امکان مسدودسازی داراییهای این افراد وجود دارد. در مقابل صرافیهای غیرمتمرکز هیچ محدودیت یا مسدودیتی برای هیچکس تعیین نمیکنند.
- برای شروع کار در صرافیهای متمرکز باید ابتدا با ارائه مدارک لازم مراحل احراز هویت را بگذرانید. ولی در صرافیهای غیرمتمرکز وضعیت اینگونه نیست و در واقع معاملهکنندگان برای همیشه ناشناس باقی میمانند؛ زیرا کاربران فقط باید کیفپول ارز دیجیتال خود را به صرافی غیرمتمرکز وصل کنند.
- در صرافیهای متمرکز یک سازمان یا گروه خاصی مسئول کنترل دارایی کاربران است تا در صورت بروز مشکل بتواند به آن رسیدگی کند. اما صرافیهای غیرمتمرکز توسط کامپیوترهای زیادی در سراسر دنیا اداره میشوند که فرد یا سازمان خاصی مسئول آن نیست. اساس کار صرافیهای غیرمتمرکز قراردادهای هوشمندی هستند که امکان توقف معاملات یا خطا در آن وجود ندارد.
- کارمزد انجام تراکنش در صرافیهای غیرمتمرکز پایین است ولی به دلیل حجم پایین معاملات و تعداد اندک رمزارزهای پشتیبانی شده، سرعت انجام معاملات در صرافیهای غیرمتمرکز بسیار کمتر از صرافیهای متمرکز است.
صرافی غیرمتمرکز چگونه کار میکند؟
صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال در بستر بلاکچین فعالیت میکند و تراکنشها در این پلتفرم بر پایه قراردادهای هوشمند انجام میگیرند. قرارداد هوشمند، نرمافزاری است که در صورت وجود شرایطی خاص، یک یا چند دستور را اجرا میکند و کارکرد آن به صورت قطعی بوده و قابل بازگشت یا توقف نیست.
این سیستم دارای ویژگیهای مشابه بلاکچین است و به صورت غیرمتمرکز و بدون کنترلکننده مرکزی از طریق تراکنشهای کاربر به کاربر یا همتا به همتا (Peer To Peer) کار میکند. در صرافیهای غیرمتمرکز پس از اتصال کیفپول دیجیتال کاربر به صرافی، سفارش خرید یا فروش در سیستم ثبت میشود و در صورتی که کاربر دیگری سفارشی مطابق با سفارش اصلی ثبت کند، تراکنش موردنظر از طریق یک قرارداد هوشمند و بدون نیاز به واسطه انجام میشود و در آخر مبلغ به کیفپول خریدار و فروشنده واریز میگردد.
انواع صرافی غیر متمرکز
صرافیهای غیرمتمرکز ممکن است برای انجام معاملات از شیوههای جدید و خاصی استفاده کنند که در صورت پیادهسازی مناسب میتواند به رشد این نوع از بسترهای معاملاتی بسیار کمک کند. در ادامه شما را با سه نوع از صرافیهای غیرمتمرکز و ویژگیهای آنها آشنا خواهیم کرد:
صرافی غیر متمرکز دفتر سفارش (Order Book)
مفهوم دفتر سفارش به لیستبندی سفارشات خریداران و فروشندگان انواع رمزارز گفته میشود. بنابراین در صرافی مبتنی بر دفتر سفارش وقتی خریداران سفارشات خود را ثبت میکنند، دفتر سفارش آن دسته از فروشندگانی که سفارشاتی با قیمت مشابه ثبت کردهاند را دستهبندی میکند. از این جهت، کاربران صرافیهای غیرمتمرکز میتوانند هنگام انطباق سفارشات با یکدیگر معامله کنند.
صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال در بستر بلاکچین فعالیت میکند و تراکنشها در این پلتفرم بر پایه قراردادهای هوشمند انجام میگیرند. قرارداد هوشمند، نرمافزاری است که در صورت وجود شرایطی خاص، یک یا چند دستور را اجرا میکند و کارکرد آن به صورت قطعی بوده و قابل بازگشت یا توقف نیست
صرافی غیر متمرکز استخر نقدینگی (Liquidity Pool) یا صرافی سواپ (Swap)
استخر نقدینگی مکانیزمی است که به وسیله آن کاربران میتوانند داراییهای خود را در قالب مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX قراردادهای هوشمند موجود در صرافی غیرمتمرکز در یکجا جمع کنند تا دارایی نقدی لازم برای تبدیل رمزارزها (Swap) توسط معاملهکنندگان فراهم شود. استخرهای نقدینگی باعث فراهم شدن نقدینگی و در نتیجه سرعت و راحتی بیشتر در انجام معاملات میشوند. تا قبل از انجام این کار، تعداد خریداران و فروشندگان در صرافیهای غیرمتمرکز کم بود و به همین خاطر معاملات بسیار کمی در چنین بسترهایی انجام میگرفت.
صرافی غیر متمرکز تجمیعکننده نقدینگی (Aggregator)
تجمیعکننده یا Aggregator در صرافی با هدف پیشنهاد نرخهای تبدیل و تعویض بهتر رمزارز برای کاربران طراحی شده است. با استفاده از تجمیعکنندهها، نقدینگی موجود در چندین صرافی غیرمتمرکز در یکجا جمع میشود تا کاربران به جای این که مجبور شوند تا از نرخ تبدیل یک صرافی استفاده کنند، بتوانند نرخ تبدیل چندین صرافی را به صورت همزمان مشاهده کرده و بهترین گزینه را انتخاب کنند.
آیا نگهداشتن دارایی در صرافی کار درستی است؟
قطعا خیر! با این که خود رمزارزها قابل هک شدن نیستند، اما به دلیل متمرکز بودن بیشتر صرافیهای ارز دیجیتال، احتمال هک شدن صرافیها و سرقت داراییها وجود دارد. بهترین راه برای نگهداری بلندمدت ارزهای دیجیتال ذخیره آنها در یک کیف پول معتبر است. بهزبان ساده، شما باید از کیف پولی استفاده کنید که شناختهشده باشد و به شما کلید خصوصی یا 12 کلمه بازیابی ارائه دهد.
کیف پولهای نرمافزاری معتبری که روی تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی نصب میشوند، کاملا رایگان هستند و در صورت رعایت نکات ایمنی و ذخیره کلمات بازیابی از طرف خودتان، میتوانند امنیت داراییهای شما را تضمین کنند. در صورتی که امنیت کیف پول خیلی برایتان اهمیت دارد، میتوانید از کیف پولهای سختافزاری یا سایر روشهای ذخیرهسازی آفلاین (سرد) استفاده کنید.
تا زمانی که ارزهای دیجیتال شما روی کیف پول شخصی قرار داشته باشند و نکات ایمنی لازم رعایت شوند، هیچ خطری آنها را تهدید نخواهد کرد.
جمعبندی
صرافیها نقش حیاتی در بازار ارزهای دیجیتال دارند و مشهورترین صرافیهایی که میشناسید، برخلاف ذات غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال، به شدت متمرکز هستند. سیستمهای متمرکز به خاطر قابلیت دسترسی آنها به داراییهای کاربران و دخالت در روند معاملاتی با مشکلاتی روبهرو هستند که این موضوع بسیاری از کاربران را به استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز سوق میدهد.در این مطلب علاوه بر تعریف صرافیهای غیرمتمرکز، به جنبههای مختلف آن از قبیل نحوه کنترل، میزان امنیت و محبوبیت، کارمزد و سرعت معاملات اشاره کردیم. این نوع از صرافیها که در اصطلاح به آن DEX هم گفته میشود، دارای مزایا و معایبی است که به طور کامل آنها را توضیح داده و با سیستمهای متمرکز مقایسه کردیم. در پایان نیز شما را با نحوه کار صرافی غیرمتمرکز و سه نوع مختلف آن آشنا کردیم که میتواند به شما در تصمیمگیری برای انجام معاملات در صرافیهای متمرکز یا غیرمتمرکز کمک کند. نظر شما راجع به صرافیهای غیرمتمرکز چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟
صرافیهای غیرمتمرکز یا DEX ،صرافیهای ارز دیجیتال هستند که اصول اصلی فضای کریپتو را کاملاً رعایت میکنند.
عملکرد آنها متکی به قراردادهای هوشمند و مدلهای مبتنی بر بلاکچین است که به کاربران امکان میدهد از ناشناس بودن، فراگیری مالی و طیف گستردهای از پروژههای کریپتو بهره ببرند.
اما کاربرانی که میخواهند این ابزارهای سیستم مالی توزیعشده را کشف کنند، باید از خطرات احتمالی آگاه باشند. در این مقاله، ویژگیهای اصلی مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX صرافیهای غیرمتمرکز، نحوه عملکرد آنها و تفاوتهای اصلی آن با پلتفرمهای متمرکز را پوشش میدهیم.
ویژگیهای DEX
صرافیهای غیرمتمرکز کریپتو، پلتفرمهایی هستند که راهی را برای معاملهگران فراهم میکنند تا ارزهای دیجیتال را بهصورت همتا به همتا مبادله کنند و دیگر نیازی بهواسطه برای مبادله ارزهای دیجیتال ندارند.
استفاده از قراردادهای هوشمند امکان انجام معاملات مستقیم را فراهم میکند. این صرافیها مبتنی بر بلاکچین هستند و شامل الزامات از پیش تعیین شدهای میباشند که برای انجام صحیح تراکنش باید برآورده شوند.
برای استفاده از DEX، نیازی به ثبتنام یا ایمیل نیست. در عوض شما به یک کیف پول سازگار با قراردادهای هوشمند روی شبکه صرافی نیاز دارید. هرکسی که یک گوشی هوشمند متصل به اینترنت دارد میتواند از خدمات مالی ارائه شده توسط DEX استفاده کند. این ابزارها به شما امکان میدهند از بسیاری از خدمات ارائه شده توسط فضای DeFi، همراه با قابلیت مدیریت معاملات خود در حریم خصوصی کامل بهرهمند شوید.
حفظ حریم خصوصی در واقع یکی از تفاوتهای اصلی بین DEXها و صرافیهای متمرکز (CEX) میباشد.
تفاوت بین صرافیهای غیرمتمرکز و صرافیهای متمرکز چیست؟
حریم خصوصی که یکی از ارزشهای اصلی بازار ارز دیجیتال میباشد، در صرافیهای غیرمتمرکز رعایت میشود. کاربران میتوانند از یک سیستم مالی که به جزئیات شخصی آنها نیاز ندارد، استفاده کنند و بهخاطر حذف واسطه، هزینههای کمتری را بابت تراکنش پرداخت کنند.
بااینحال، بسیاری از کاربران CEX را که شبیه به مؤسسات مالی سنتی است، ترجیح میدهند.
برای درک بهتر هر دو پروتکل، در اینجا تفاوتهای اصلی بین DEX و CEX بیان شده است:
- ارزهای دیجیتال و فیات: CEXها به کاربران اجازه میدهند که هم از ارزهای دیجیتال و هم از فیات استفاده کنند، درحالیکه DEXها فقط اجازه معامله ارزهای دیجیتال را میدهند. این میتواند نقطهضعف DEXها برای آن دسته از معامله گران و سرمایهگذارانی باشد که میخواهند از ارزهای سنتی استفاده کنند یا دانش کافی برای کار با جفت ارزهای دیجیتال را ندارند.
- پایگاهداده مرکزی: CEXها مسئولیت معاملات و سپردههای کاربران را بر عهده میگیرند، درحالیکه هر معامله DeFi مستقیماً در بلاکچین ثبت میشود. همانطور که اشاره کردیم، صرافیهای DeFi با فراهمکردن تراکنشهای همتا به همتا، هیچ پایگاهداده متمرکزی برای مدیریت تراکنشها ندارد.
- نقدینگی: CEXها از دفتر سفارش استفاده میکنند تا این امکان را برای خریداران و فروشندگان فراهم کنند که همتای خود را هنگام معامله پیدا کنند. صرافیهای متمرکز میتوانند سطوح بالایی از نقدینگی را حفظ کنند، زیرا میتوانند هر عملیاتی را که برای حفظ چنین نقدینگی لازم است متمرکز کنند. علاوه بر این، آنها از کمک معامله گران نهادی برخوردار هستند و به آنها اجازه میدهد در مقایسه با صرافیهای غیرمتمرکز سطوح لغزش کمتری را داشته باشند. لغزش یکی از ریسکهای اصلی استفاده از DEX است و زمانی اتفاق میافتد که قیمت یک دارایی در زمان تکمیل معامله با قیمتی که در زمان شروع معامله داشت متفاوت باشد که نتیجه مستقیم نوسانات زیاد است.
- اعتماد: وقتی از CEX استفاده میکنید، کلیدهای خصوصی خود را به صرافی میسپارید. کلیدهای خصوصی مانند گذرواژههای حسابهای مالی شما هستند که برای اثبات مالکیت داراییهای خود، امضای تراکنشها، اجازه نقلوانتقال و مدیریت وجوه به آنها نیاز دارید.
- تأیید حساب: CEXها مانند مؤسسات مالی سنتی کار میکنند و به اطلاعات شخصی شما نیاز دارند و باید حساب خود را مطابق رویههای KYC (مشتری خود را بشناسید) که توسط پلتفرمهای CeFi در نظر گرفته شده است تأیید کنید. ساختار DEX ریسک طرف مقابل را کاهش میدهد، یعنی این خطر که یکی از طرفهای درگیر در تجارت یا هر قرارداد دیگری به تعهدات خود عمل نکند. به همین دلیل، آنها نیازی به ثبتنام یا تأیید حساب شما ندارند، زیرا مجبور نیستند هرگونه اختلاف احتمالی را مدیریت کنند.
- مقررات: اقدامات نظارتی CEX ، سرمایهگذاران نهادی بیشتری را جذب میکند و این یکی از دلایلی است که CEXها عموماً نقدینگی بیشتری دارند.
بنابراین، هر دو DEX و CEX دارای مزایا و معایب هستند. DEXها فراگیر هستند، اما میتوانند مشکلات نقدینگی را تجربه کنند. CEXها متمرکز هستند، اما به افراد اجازه میدهند فیات را به ارز دیجیتال تبدیل کنند.
چگونه از DEX استفاده کنیم؟
همانطور که اشاره کردیم، صرافیهای ارز دیجیتال در DeFi بهصورت همتا به همتا کار میکنند، یعنی هیچ مرجع مرکزی تراکنشها را مدیریت نمیکند و به خریداران و فروشندگان اجازه میدهد معاملات و حسابهای خود را به طور مستقل و ناشناس مدیریت کنند.
برای استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز، فقط کافی است که کیف پول DeFi خود را متصل کنید. به دلایلی که قبلاً ذکر کردیم، صرافیهای DeFi موفق شدند ریسک طرف مقابل را کاهش دهند، بنابراین برای شناسایی نیازی به ثبتنام و اشتراکگذاری اطلاعات شخصی خود در پلتفرم نخواهید داشت .
کیف پولهای دیفای
استفاده از کیف پولهای DeFi به این معنی است که شما تنها مسئول کلیدهای خصوصی خود هستید و آنها را به پلتفرم نمیسپارید. این به شما امکان میدهد تا به طور کامل داراییهای خود را کنترل کنید. اما این یک جنبه منفی دارد و آن این است که اگر کلیدهای خصوصی خود را گم کنید، هیچکس نمیتواند به شما کمک کند تا دوباره به وجوه خود دسترسی پیدا کنید، بنابراین همیشه باید آنها را به روشی امن ذخیره کنید.
بازارسازان خودکار (AMM)
اگر صرافیهای DeFi تنها با اتصال خریداران و فروشندگان کار میکرد، قیمت داراییها در پلتفرمهای معاملاتی غیرمتمرکز کریپتو تا حد زیادی با قیمتی که در سایر صرافیها یافت میشود متفاوت بود؛ بنابراین، نمیتواند کاربران را جذب کند و تمام مزایای ارائه شده توسط صرافیهای غیرمتمرکز بیفایده خواهد بود. DEXها سیستمی را توسعه دادند تا قیمتها را منصفانه نگه دارد و سطح نقدینگی خوبی داشته باشد.
این سیستم از بازارسازان خودکار (AMMs) تشکیل شده است: آنها برای جمعآوری اطلاعات در مورد قیمتها در صرافیهای مختلف به اوراکلهای بلاکچین متکی هستند و استخرهای نقدینگی را کنترل میکنند. این سیستم نقدینگی ارائه شده توسط کاربران را جمعآوری میکند و بازارهایی را نشان میدهد که مردم میتوانند از آنها برای تجارت استفاده کنند.مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX
نقدینگی بیشتر به ثبات بیشتر مربوط میشود، بنابراین DEXها سیستمهایی را برای پاداش دادن به ارائهدهندگان نقدینگی توسعه دادند. اما معمولاً این پاداشها شامل هزینههای ثابت LP است. این ممکن است منعکسکننده نوسانات بازار نباشد، زیرا LPهایی که نقدینگی را برای بازارهای بیثبات فراهم میکنند، میتوانند زیان بیشتری را تجربه کنند و با مشکلاتی مانند زیان دائمی مواجه شوند.
برای یافتن راهحلهای جدید برای معایب اصلی DEX، برخی از صرافیهای غیرمتمرکز از سیستمهای مختلفی برای پاداش دادن به LP استفاده میکنند.
بهعنوانمثال، KyberSwap از پروتکل Dynamic Market Maker (DMM) برای انعکاس بهتر نوسانات بازار و به حداکثر رساندن پاداش برای ارائهدهندگان نقدینگی خود استفاده میکند. در این مدل، کارمزد LP ثابت نیست، بلکه باتوجهبه نوسانات تنظیم میشود: اگر بازاری نوسان داشته باشد، هزینههای LP بالاتری دریافت میشود. اگر بازار ثبات بیشتری داشته باشد، هزینهها کاهش مییابد.
Uniswap از سیستم متفاوتی استفاده میکند: به ارائهدهندگان نقدینگی بر اساس سطوح مختلف پاداش میدهد، تا ریسکهای موجود در مجموعه را بهتر منعکس کند. لایه ۰.۰۵٪ با توکنهای پایدار بهتر عمل میکند، درحالیکه ردیفهای ۰.۳٪ و ۱٪ مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX برای استخرهای پرخطرتر مناسب هستند.
مثال دیگر Bancor است که به ارائهدهندگان نقدینگی اجازه میدهد تا بر روی داراییهای منفرد، تمرکز کنند تا بدون نیاز به تأمین نقدینگی برای جفتهای کریپتو، بازدهی کسب کنند.
مزایای استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز
با یک صرافی غیرمتمرکز، تجارت کریپتو را میتوان به طور مستقل و بدون نیاز به هیچ مرجع مرکزی مدیریت کرد و این امکان را برای کاربران فراهم میکند تا داراییها و کلیدهای خصوصی خود را به همراه تعدادی مزیت دیگر داشته باشند:
- طیف گستردهای از پروژههای کریپتو: در DEXها میتوانید هم پروژههای محبوب ارز دیجیتال و هم پروژههایی را که در مراحل ابتدایی خود هستند پیدا کنید.
•DEXبه طورکلی ایمنتر از CEX است: یک صرافی DeFi از قراردادهای هوشمند استفاده میکند تا بهدرستی کار کند و امکان تراکنشهای همتا به همتا را فراهم کند؛ بنابراین، اگر شرایط تعیین شده در قرارداد برآورده نشود، آن قرارداد اجرا نمیشود. علاوه بر این، هر کاربر یک کیف پول متفاوت برای مدیریت وجوه دارد و تنها یک مرجع همه تراکنشها را مدیریت نمیکند که این امر حمله هکرها به کاربران را دشوارتر میکند.
- میتوانید بدون به اشتراک گذاشتن اطلاعات شخصی خود از DEX استفاده کنید: این یک مزیت بزرگ برای همه کسانی است که در کشورهای درحالتوسعه زندگی میکنند و همچنین برای کسانی که میخواهند کنترل کاملی بر امور مالی خود در اقتصادهای توسعهیافته داشته باشند.
نتیجه نهایی
صرافی غیرمتمرکز امکان انجام تراکنشهای همتا به همتا را مهیا میکند که بر اساس قراردادهای هوشمند، مستقیماً روی بلاکچینها ثبت میشوند.
برخی از مزایای آنها شامل فراگیری مالی، کارایی سرمایه و کاهش هزینه است، زیرا یک مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX کیف پول DeFi تمام چیزی است که برای حضور در بازار نیاز دارید و مجبور نیستید برای خدمات ارائه شده توسط پلتفرمهای متمرکز هزینه بیشتری بپردازید. اما درعینحال، آنها دارای معایبی هستند که به طور عمده مربوط به سطوح پایینتر نقدینگی در مقایسه با مبادلات متمرکز است.
صرافی غیر متمرکز چیست؟
در صرافی غیر متمرکز ارزهای دیجیتال، افراد میتوانند بدون نیاز به باز کردن حساب در صرافی، معامله ارز دیجیتال خود را به صورت همتا به همتا (کاربر به کاربر) و بدون واسطه انجام دهند. در واقع، شیوه عملکرد این صرافی به صورت غیرمتمرکز است و هیچ مرجع کنترلکنندهای وجود ندارد. در صرافی غیر متمرکز ضرورت اعتماد به شخص ثالث از بین رفته و هیچ شخص واسطی وجود ندارد و معاملات از طریق قراردادهای هوشمند انجام میشود. یکی از مهمترین مزایای اکسچنج غیرمتمرکز نسبت به نسخههای متمرکز، امنیت بالا و عدم امکان هک میباشد. پلتفرمهای DEX به دلیل اجرا شدن در بستر بلاکچین، عملاً غیرقابل هک هستند و به کاربران خود این امکان را میدهند که داراییهای خود را در محیطی کاملاً امن نگهداری کرده و در زمان لزوم به سایر ارزهای دیجیتال تبدیل نمایند.
صرافی غیر متمرکز چگونه کار میکند؟
صرافیهای غیرمتمرکز روی بلاک چینهای آزاد که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را دارند ساخته میشوند. اتریوم درحالحاضر بزرگترین میزبان صرافیهای غیرمتمرکز است.
برای درک نحوه کار صرافی غیرمتمرکز، قبل از هر چیز باید با مفهوم قرارداد هوشمند آشنا شوید. یک قرارداد هوشمند نرمافزاری است که در صورت وقوع شرایطی خاص، یک یا چند دستور خاص را اجرا میکند. این قرارداد روی بلاک چین پیادهسازی میشود و جلوگیری از اجرای آن غیرممکن است.
ویژگی اصلی یک قرارداد هوشمند، اجرای قطعی آن است. در حقیقت آنچه که باعث تفاوت قرارداد معمولی و قرارداد هوشمند میشود این است که در قرارداد هوشمند، هیچکس (حتی خود سازنده) نمیتواند مانع از اجرای قرارداد شود و بنابراین برای اجرای آن نیاز نیست که به واسطههای متمرکز اعتماد کنیم.
بنابراین، زمانیکه یک قرارداد هوشمند بر روی یک بلاک چینِ آزاد مثل اتریوم اجرا شود، دیگر قابلتوقف نیست و هیچکس نمیتواند جلوی اجرای آن را بگیرد. با قراردادهای هوشمند میتوان برنامهها و پروژههایی را ساخت که بدون هیچگونه واسطه و از کارافتادگی تا ابد به کار خود ادامه دهند. به این برنامهها برنامههای غیرمتمرکز (Dapp) هم میگویند.
در صرافی غیرمتمرکز برای انجام یک تراکنش چه فرایندی طی میشود؟
۱. معاملهگر کیف پول خود را به صرافی متصل میکند.
۲. سفارش خرید/فروش خود را ثبت میکند.
۳. خریدار/فروشندهای دیگر سفارشی مطابق با سفارش معاملهگر اول ثبت میکند.
۴. داراییها داخل قرارداد هوشمند وارد میشوند، در قرارداد هوشمند مبادله انجام شده و مبلغ به کیف پول خریدار و فروشنده واریز میشود.
ویژگیهای DEX چیست؟
عدم تغییر مالکیت
در صرافی غیر متمرکز، مالکیت داراییها تا پیش از انجام کامل معامله، هرگز تغییر نمیکند و نیازی به انتقال دارایی به حساب شخص ثالث یا صرافی نیست.
خودکار
معاملات در DEX تا زمانی که نقدینگی کافی وجود داشته باشد، بدون داشتن واسطه، به صورت آنی انجام میشود.
مقرون به صرفه
بسیاری از DEX ها امکان حداقل میزان معاملات رمزارزها را دارند و به کاربران خود این امکان را میدهند که دارایی خود را به هر میزان که میخواهند، مبادله کنند.
دسترسی جهانی
اکثر DEX ها به هیچ گونه ثبتنامی احتیاج ندارند. بنابراین، هر کاربر از هر نقطه از جهان که به شبکه اینترنت دسترسی داشته باشد، قادر خواهد بود معاملات خود را در صرافی غیر متمرکز انجام دهد.
معاملات شفاف
روندهای جدید مبادلات DEX به صورت شفاف انجام میشوند، تمام کاربران به سابقۀ این معاملات دسترسی دارند و همه چیز بر بستر بلاک چین ثبت شده است.
ناشناس بودن
در صرافی های غیر متمرکز، کاربران به راحتی کیف پول مورد نظر خود را برای شروع مبادلات به سیستم متصل میکنند. برای مبادلات، به اطلاعات پروفایل یا اطلاعات تکمیلی نیازی نیست.
معایب و خطرات صرافی غیرمتمرکز چیست؟
در ابتدا باید گفت که این صرافیها از خدمات امانتداری استفاده نمیکنند و مالکیت داراییها بر عهده کاربر است. از همین رو هرگونه اشتباه در معاملات و انتقال ارزها، جبرانناپذیر و غیرقابل بازگشت است.
از جمله دیگر معایبی که میتوان برای صرافیهای غیرمتمرکز نام برد، حجم پایین معاملات آنها نسبت به صرافیهای متمرکز است. پایینبودن حجم معاملات در مقایسه با صرافیهایی مانند بایننس و گاهی اوقات افزایش هزینه تمامشده، باعث شده است تا سرمایهگذاران کمتری با این صرافیها کار کنند.
صرافیهای غیرمتمرکز کاملاً متنباز و شفاف هستند، اما در مورد صرافیهای جدید گاهی اوقات ممکن است کدهای صرافی دچار مشکل فنی یا امنیتی باشد. همچنین، اگرچه صرافیهای غیرمتمرکز نباید به داراییها دسترسی داشته باشند، ممکن است در کد برخی از آنها راهی برای مسدودسازی ارزهای دیجیتال تعبیه شده باشد تا در صورت وجود موارد مشکوک به تخلف، بتوان جلوی برداشت پول را گرفت.
یکی از اساسیترین مشکلات صرافیهای غیرمتمرکز مسئله مقیاسپذیری (سرعت و کارمزد تراکنشهای) بلاک چین است. در بیشتر این صرافیها کاربر مجبور است برای هر معامله روی شبکهای مانند اتریوم تراکنش بزند که این خود مستلزم پرداخت کارمزد است. بنابراین، اگر شبکه شلوغ باشد حس خوبی از کار با صرافی غیرمتمرکز تجربه نخواهید کرد.
یکی دیگر از مشکلات اساسی صرافیهای غیرمتمرکز درحالحاضر این است که از همه ارزهای دیجیتال پشتیبانی نمیکنند. مثلاً در مقطع فعلی بیشتر صرافیهای غیرمتمرکزی روی اتریوم فعال هستند و فقط از تبدیل اتریوم و توکنهای مبتنی بر اتریوم (ERC-20) پشتیبانی میکنند. در این صرافیها بهعنوان مثال نمیتوانید ارزی مانند تزوس را معامله کنید. البته برخی از صرافیهای غیرمتمرکز در تلاش هستند تا با پشتیبانی از چندین بلاک چین این مشکل را برطرف کنند.
امکانات معاملاتی کم از دیگر معایب صرافیهای غیرمتمرکز است. بهعلاوه، روند تطبیق معاملات هم نسبت به نمونههای متمرکز کندتر است و همین مسئله میتواند تجربه کاربری نهچندان مناسبی را برای کاربر به همراه داشته باشد.
صرافی غیرمتمرکز چیست و نحوه کار آن چگونه است؟
در دنیایی که یکی از ویژگیهای اصلی آن تمرکز زدایی است، استفاده از صرافیهای متمرکز کمی غیر منطقی به نظر میرسد. یکی از ویژگیهای مهم دنیای ارز دیجیتال، غیرمتمرکز بودن آن است و اکثر کاربران به این دلیل به رمزارزها علاقهمند شدهاند. در ابتدای راه، اکثر صرافیها به صورت متمرکز فعالیت میکردند که با این ویژگی ارزهای دیجیتال مغایرت داشت و اکثر فعالان این حوزه به متمرکز بودن صرافیها اعتراض داشتند. امروزه صرافیهای زیادی به صورت غیرمتمرکز و همگام با دنیای ارزهای دیجیتال به وجود آمدهاند و قدم تازهای در گسترش دنیای ارزهای دیجیتال برداشتهاند. در این مقاله از کریپتوباز قصد داریم تا صرافی غیرمتمرکز را مورد بررسی قرار داده و نحوه کار آن را توضیح دهیم.
صرافی ارز دیجیتال چیست؟
همه افرادی که در دنیای ارزهای دیجیتال فعالیت میکنند، با صرافی رمزارز آشنا هستند و اکثر کاربران از این پلتفرمها برای معامله و کسب درآمد استفاده میکنند؛ اما صرافی ارز دیجیتال، دقیقا چه کاری انجام میدهد؟ صرافی ارز دیجیتال مشابه صرافیهای بازار بورس است و کار مشابهی را انجام میدهد. در صرافیها و پلتفرمهای بورسی کاربران میتوانند سهامها را مشاهده و خریداری کنند و در صورت لزوم سهامهای خود را به فروش برسانند. صرافی ارز دیجیتال نیز همین کار را برای ارزهای دیجیتال انجام میدهد.
در صرافی ارز دیجیتال کاربران با ساخت یک حساب کاربری میتوانند ارزهایی که بر پایه بلاک چین ساخته شدهاند را مشاهده کنند و در صورت داشتن دانش مورد نیاز، نمودار ارزهای مختلف را تحلیل کرده و از این طریق معامله انجام دهند. معامله ارزهای دیجیتال مانند هر نوع دارایی دیگری میتواند سود زیادی برای کاربران داشته باشد. نحوه عملکرد و ارتباط خریدار و فروشنده، به نوع صرافی ارز دیجیتال بستگی دارد.
در حالت کلی، دو نوع صرافی ارز دیجیتال وجود دارد. نوع اول، متمرکز یا CEX بوده و نوع دوم DEX یا غیرمتمرکز است که در این مطلب قصد داریم بیشتر به صرافیهای غیرمتمرکز بپردازیم.
صرافی متمرکز و مزایای آن
صرافی متمرکز یا CEX (Centralized Exchanges) به صرافیهایی گفته میشود که یک گروه خاص آن را اداره میکنند. این صرافی توسط گروه خاصی ساخته شده و مالک این صرافی همان گروه خاص است. در اصل، کنترل صرافی متمرکز به طور کامل دست گروه سازنده آن خواهد بود و افراد دیگر تنها میتوانند از امکانات این صرافیها استفاده کنند. اکثر صرافیهای ارز دیجیتال دنیا به صورت متمرکز عمل میکنند مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX و تعدادی از این پلتفرمها جزو معتبرترین و بهترین صرافیهای ارز دیجیتال دنیا هستند. از بین صرافیهای متمرکز میتوان به کوین بیس، بایننس، کراکن و جمینای اشاره کرد.
از اولین ویژگیهای صرافی متمرکز میتوان به تحت حضانت بودن کیف پول کاربران اشاره کرد؛ یعنی داراییهای شما در صرافی، به جای این که درون کیف پول شخصی شما ذخیره شود، در کیف پولی وابسته به صرافی متمرکز ذخیره خواهد شد. در این صورت، صرافی متمرکز از کلید خصوصی کیف پول محافظت میکند و این کلید را در اختیار کاربران قرار نمیدهد. در عوض کاربران نیز میتوانند اکثر کارهایی که میتوان با یک کیف پول انجام داد را با این کیف پول وابسته نیز انجام دهند.
توسعه و پیشرفت دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال، باعث نشده تا این نوع از صرافیها از بین بروند. یکی از دلایل مهم این امر، سهولت استفاده از چنین صرافیهایی است. اکثر کاربرانی که برای اولین بار قدم در دنیای ارزهای دیجیتال میگذارند، از چنین صرافیهای متمرکزی برای خرید و فروش استفاده میکنند. به دلیل سهولت استفاده از چنین پلتفرمهایی، کاربران هنوز به استفاده از این پلتفرمها تمایل دارند. از طرف دیگر، صرافیهای متمرکز در ابتدای ثبت نام، به کاربران قابلیتهای محدودی میدهد. تنها پس از تایید کاربر و دریافت برخی اطلاعات شخصی است که این صرافیها امکان معامله و فعالیت کامل را به کاربرن میدهند. این عامل میتواند از پول شویی و کلاه برداری در دنیای ارز دیجیتال نیز جلوگیری کند.
صرافی غیرمتمرکز یا DEX چیست؟
دنیای غیرمتمرکز، به صرافی غیرمتمرکز نیاز دارد تا همه اجزا به طور کامل در کنار هم برای متمرکز زدایی حرکت کنند. بر خلاف صرافی متمرکز، چنین صرافیهایی توسط هیچ فرد، گروه یا سازمانی مدیریت و اداره نمیشوند. در این صورت هیچ فردی روی معاملات کاربران کنترل ندارد و هیچ تیمی به عنوان واسطه در معاملات ارز دیجیتال شریک نخواهد بود. البته مانند صرافی متمرکز، صرافیهای غیرمتمرکز نیز توسط یک فرد یا تیم کدنویسی میشوند. امنیت حرف اول را در دنیای ارز دیجیتال میزند. کیفیت و امنیت صرافیهای غیرمتمرکز به مهارت و نحوه کدنویسی مبتنی بر بلاک چین تیم توسعه دهنده بستگی دارد.
یک صرافی از سه بخش اصلی بخش مزایای صرافی های غیر متمرکز DEX مدیریت سرمایه، دفتر سفارشات و معامله ارزهای دیجیتال تشکیل میشود. برای این که یک صرافی غیرمتمرکز شود، باید هر سه بخش اصلی آن به صورت غیرمتمرکز عمل کند. در صرافی غیرمتمرکز، کاربران از کیف پول خود به جای کیف پول صرافی برای مدیریت سرمایه استفاده میکنند. از طرف دیگر، دفتر سفارشات توسط یک الگوریتم خاص مدیریت میشود. معاملات نیز به صورت همتا به همتا انجام میشوند و هیچ واسطهای در معاملات کاربران شرکت ندارد.
در صرافی متمرکز نیاز بود تا کاربران ارز دیجیتال یا فیات را به حساب یا کیف پول صرافی انتقال دهند و سپس به خرید و فروش بپردازند، اما در صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز کاربران از کیف پول خود برای معامله استفاده میکنند و هیچ واسط مشترکی بین خریدار و فروشنده قرار ندارد. صرافی متمرکز میتواند با کنترل حساب کاربران، برخی از حسابها را بن یا بلوکه کند. به دلیل این که هیچ ناظری در صرافی غیرمتمرکز وجود ندارد، امکان بلوکه شدن حساب در این پلتفرمها نیز به صفر میرسد. کاربران برای ثبت نام و استفاده از پلتفرمهای غیرمتمرکز، به تایید حساب و احراز هویت نیاز ندارند و تنها با ثبت نام و وارد کردن برخی اطلاعات اولیه میتوانند به فعالیت در دنیای ارزهای دیجیتال بپردازند.
قابل ذکر است که خود صرافی غیرمتمرکز نیز به دو نوع مختلف تقسیم میشود. اولین نوع این گونه صرافیها، صرافیهای دفتر سفارش (اوردر بوک) یا Order Book Dex نام دارد. این صرافیها با استفاده از یک اوردر بوک غیر متمرکز فعالیت میکنند. این اوردر بوک غیرمتمرکز، رکن اساسی صرافی غیرمتمرکز است و از صرافیهایی که از این فناوری استفاده میکنند، میتوان به لوپ رینگ و IDEX اشاره کرد. همه صرافیهای غیرمتمرکز از نوع اوردر بوک از الگوریتم به جای سیستم متمرکز برای پیدا کردن و مسیردهی به معاملات کاربران و قراردادهای هوشمند استفاده میکنند. در حقیقت، Order Book Dex پلتفرمی است که هیچ فرد و سازمانی وظیفه خرید و فروشهای انجام شده کاربران را بر عهده نمیگیرد و تمامی خرید و فروشها توسط یک الگوریتم مدیریت میشود.
نوع دیگر صرافی غیرمتمرکز، بازارساز خودکار یا Automated Market Makers (به اختصار AMM) نام دارد. این نوع از مدیریت صرافی، نسبت به Order Book جدیدتر بوده و در سال 2018 عرضه شده است. اولین بار، صرافی یونی سواپ این مفهوم را به وجود آورده و از آن استفاده کرد. صرافی غیرمتمرکز AMM نوعی پروتکل در دنیای صرافی غیرمتمرکز است که از فرمولهای ریاضی برای قیمت گذاری روی ارزهای دیجیتال استفاده میکند. همان طور که در صرافی غیرمتمرکز نوع اولیه از دفتر سفارش برای قیمت گذاری استفاده میشود، در صرافی نوع بازارساز خودکار، از فرمول و الگوریتم ریاضی برای قیمت گذاری ارزهای دیجیتال استفاده میگردد. در حقیقت، در بازارسازهای خودکار، وظیفه اعلام قیمت ارزهای دیجیتال را یک ربات بر عهده دارد.
در صرافی نوع AMM کاربران برای خرید و فروش، با فرد دیگری مواجه نیستند. در اکثر صرافیهای ارز دیجیتال، ارزی که به فروش میرسد، به یک فرد دیگر انتقال داده میشود. در صرافیهای AMM کاربران با یک استخر نقدینگی، در حال خرید و فروش هستند. استخر نقدینگی به نقدینگی قفل شده در قراردادهای هوشمند گفته میشود. وظیفه تامین نقدینگی این استخر نیز به عهده کاربران است. بر خلاف دیگر بازارهای قدیمی که افراد ثروتمند وظیفه ایجاد نقدینگی را بر عهده میگرفتند، در صرافیهای AMM همه کاربران میتوانند با داشتن شرایط خاص، در ایجاد استخر نقدینگی شرکت کنند.
نحوه کار صرافی غیرمتمرکز
سازندگان و توسعه دهندگان، صرافی غیرمتمرکز را بر پایه بلاک چین کد نویسی میکنند. صرافی غیرمتمرکز نیز برای کنترل و انجام تراکنشها از قراردادهای هوشمند استفاده میکند. این عامل باعث شده تا چنین صرافیهایی بتوانند به صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به بستری خاص، به فعالیت خود ادامه دهند. برای آشنایی با نحوه کار صرافی غیرمتمرکز بهتر است بدانید قرارداد هوشمند چیست و با آن نیز آشنا باشید. قرارداد هوشمند یک قرارداد در دنیای بلاک چین است که کد نویسی شده و به صورت خودکار اجرا میشود. اجرا شدن قرارداد هوشمند تنها زمانی انجام میشود که تمامی شرایط ذکر شده در این قرارداد رعایت شده باشد. به دلیل این که این نوع از قراردادها به صورت هوشمند و خودکار عمل میکنند، نمیتوان چنین قراردادهایی را بازگشت داد یا متوقف کرد.
حال فرایند معامله در دنیای صرافی غیرمتمرکز چگونه انجام میشود؟ در یک طرف، کاربر پس از اتصال کیف پول خود به صرافی، سفارشی را مبنی بر خرید یا فروش ارز دیجیتال ثبت میکند. اگر صرافی از نوع AMM باشد، کاربر با استخر نقدینگی طرف خواهد بود. در صورتی که صرافی غیرمتمرکز از نوع دفتر سفارش باشد، دو طرف معامله کاربران واقعی هستند. اگر کاربر دیگری سفارشی منطبق بر سفارش کاربر ذکر شده را ثبت کند، قرارداد هوشمند فعال شده و معامله انجام خواهد شد.
مزایای صرافیهای غیرمتمرکز
صرافیهای غیرمتمرکز نیز در جهت متمرکز زدایی به وجود آمدهاند تا محیط مناسبی برای فعالان دنیای ارزهای دیجیتال ایجاد کنند. صرافیهای غیرمتمرکز دارای مزایای مختلفی هستند که در ادامه به آنها میپردازیم.
کنترل سرمایه در اختیار شماست!
همان طور که گفتیم، در صرافی متمرکز کاربران از کیف پول صرافی ارز دیجیتال برای انجام معاملات استفاده میکنند. در چنین صرافیهایی کاربران از کلید خصوصی کیف پول اطلاع ندارند و تمامی معاملات توسط واسطی انجام میشود که صرافی ارز دیجیتال است. در صرافی غیر متمرکز، کاربران از کیف پول خود برای انجام معاملات استفاده میکنند و تنها دو کیف پول در معامله حضور دارد. بدین ترتیب امکان هک شدن حساب و از دست دادن سرمایه و دارایی نیز کاهش مییابد؛ در صورتی که از دست رفتن سرمایه در صرافیهای متمرکز همیشه یک احتمال قوی برای کاربران است.
عدم وجود محدودیت در صرافی غیرمتمرکز
صرافیهای متمرکز برای منافع خود یا برخی دلایل دیگر، اجازه معامله برخی توکنها و کوینها را به کاربران نمیدهند. در چنین صرافیهایی کاربران تنها قادرند از طریق برخی توکنها و کوینهای لیست شده در صرافی به معامله بپردازند. این محدودیت در صرافیهای غیرمتمرکز وجود ندارد و کاربران میتوانند به دلخواه خود در معامله توکنها و کوینهای مختلف شرکت کنند.
حفظ حریم شخصی کاربران
تقریبا تمامی صرافیهای ارز دیجیتال متمرکز، برای این که به کاربران اجازه ورود به بازارهای معاملاتی را بدهند، نیاز به تایید حساب کاربری دارند. تایید حساب کاربری در صرافیها، از طریق ارسال مدارک شخصی و قانونی انجام میشود. به دلیل این که هیچ نهادی روی صرافی غیرمتمرکز نظارت ندارد، تایید هویت نیز در این صرافیها انجام نمیشود؛ بدین ترتیب اطلاعات شخصی و قانونی شما حفظ میشود. از طرف دیگر، اطلاعات و تراکنشهای انجام شده در چنین صرافیهایی ذخیره میگردد. امکان نشر اطلاعات و هک شدن یکی از معایب صرافیهای متمرکز مسحوب میشود که در صرافی غیرمتمرکز این عامل از بین رفته است.
حاکمیت توزیع شده بین کاربران
همان عاملی که در پلتفرمهای متاورسی وجود دارد، در صرافی ارز دیجیتال نیز خود را نشان میدهد. در چنین پلتفرمهایی کاربران میتوانند مدیریت و کنترل صرافی را بر عهده بگیرند. این امر در صرافیهای AMM بیشتر از دیگر صرافیها وجود دارد. کاربران میتوانند با خرید توکنهای حکومتی در استخر نقدینگی و کنترل صرافی نقش داشته باشند. بدین صورت کاربران در آینده آن صرافی شرکت دارند و میتوانند برای آن صرافی تصمیم بگیرند.
امنیت بالا؛ نیاز اساسی صرافیها
یکی از ویژگیهای مهمی که کاربران از صرافیهای ارز دیجیتال انتظار دارند، امنیت بالاست. به دلیل این که هیچ نهاد و سازمانی روی اطلاعات شخصی و تراکنشهای کاربران نظارت ندارد، هیچ فردی نمیتواند چنین اطلاعاتی را به دست آورد. این عامل میتواند امنیت یک صرافی را تا حد زیادی افزایش دهد. تا به حال بارها شاهد هک شدن صرافیهای بزرگ و معتبر دنیا بودهایم که منجر به از دست دادن سرمایه و اطلاعات شخصی کاربران شده است. با پخش شدن اطلاعات روی کامپیوتر کاربران شبکه، دست پیدا کردن به چنین اطلاعاتی برای هکرها بسیار سخت خواهد بود.
متن باز بودن کد صرافیها
متن باز بودن به این اشاره دارد که همه کاربران میتوانند کدها و نحوه عملکرد صرافی را مشاهده کنند. بدین وسیله همه میتوانند با نحوه کارکرد صرافیها آشنا شده و ایرادات آن را شناسایی کنند؛ به همین دلیل ارتقا و توسعه صرافیهای غیرمتمرکز نیز تسهیل مییابد. متن باز بودن، ویژگی شفافیت را به یک صرافی میبخشد و کاربران به راحتی میتوانند به آن صرافی اعتماد کنند. صرافیهایی که به صورت شفاف و متن باز عمل نمیکنند، همیشه مورد نقد کاربران قرار میگیرند.
معایب صرافیهای غیرمتمرکز
نباید به اشتباه تصور کنید که صرافیهای غیرمتمرکز بدون ایراد هستند. با توجه به نوین بودن این نوع از صرافیها، چنین پلتفرمهایی نیز دارای ایرادات اساسی و مشکل آفرین هستند. چنین ایراداتی بعضا باعث شده تا کاربران به صرافیهای متمرکز معتبر روی آورند.
رابط کاربری سخت و پیچیده
اکثر صرافیهای غیرمتمرکز برخلاف صرافیهای متمرکز دارای رابط کاربری پیچیدهای هستند. همین عامل باعث شده تا انتخاب اول کاربران تازه وارد، صرافیهای متمرکز باشد. کسانی که قبلا تجربه کار با صرافی را نداشته باشند، نمیتوانند از صرافی غیرمتمرکز استفاده کنند.
عدم پشتیبانی از ارزهای فیات
اولین قدم برای ورود به دنیای ارز دیجیتال چیست؟ اولین قدم تبدیل دارایی و ارز فیات به یک ارز دیجیتال است. هرچند میتوانید با فعالیت در برخی برنامهها و بازیها نیز بدون انجام پرداخت خاصی ارز دیجیتال به دست آورید، اما خرید ارز دیجیتال به صورت مستقیم راه سریعتری برای پیوستن به دنیای ارز دیجیتال است. صرافیهای غیرمتمرکز از هیچ پول فیاتی پشتیبانی نمیکنند. به دلیل این که تمامی این صرافیها به بلاک چین وابسته است و هیچ سازمانی روی آنها مدیریت ندارد، کاربران نمیتوانند ارزهای فیات خود را به ارز دیجیتال تبدیل کنند. برای معامله در چنین صرافیهایی باید از قبل ارز دیجیتال خریداری کرده باشید.
نقدینگی و تعداد کاربران کم
به این فکر کنید که هیچ سازمانی مدیریت چنین صرافیهایی را بر عهده ندارد و نمیتواند از آن سود کسب کند. در این حالت هیچ فردی وظیفه تبلیغ و جذب کاربر را بر عهده نمیگیرد. با این که صرافیهای غیرمتمرکز یکی از بهترین پلتفرمها برای معامله هستنند، اما همچنان کاربران کمی دارند. تعداد کاربران کم باعث شده تا نقدینگی در صرافیهای غیرمتمرکز نیز کم باشد. در این شرایط برای انجام تراکنش باید زمان نسبتا زیادی صرف کنید.
کارمزد تراکنشها در صرافی غیرمتمرکز
معاملاتی که در صرافی متمرکز انجام میشود، توسط همان صرافی مدیریت میشود و انتقال داراییها به عهده صرافی است. در این شرایط، کارمزد کمتر مزیت رقابتی صرافی خواهد بود. در صرافی غیرمتمرکز، این عامل بر علیه کاربران است. به دلیل این که تراکنشها توسط قراردادهای هوشمند موجود رو بلاک چین انجام میگیرد، تمامی معاملات شامل یک کارمزد و گس فی خواهند بود. در اکثر مواقع، کارمزد انجام تراکنش زیاد است و به همین دلیل کاربران تمایلی به استفاده از چنین پلتفرمهایی ندارند.
البته این کارمزد به نوع شبکه نیز بستگی دارد. اگر از بلاک چینهایی مانند اتریوم برای ساخت صرافی غیرمتمرکز استفاده شود، هزینه انجام تراکنش بسیار زیاد خواهد بود. این مبلغ میتواند تا 100 دلار نیز افزایش یابد. برای حل این مشکل میتوان از بلاک چینهای دیگر و جایگزین استفاده کرد.
دیدگاه شما