چگونه در بازار آتی معامله کنیم؟

قرارداد آتی چیست و چگونه معامله میشود؟- ساعت 15 تاریخ: 20-10-1400

ابزار مالی به‌طور عمده مبتنی بر یا مشتق از یک دارایی پایه هستند و به عبارتی ارزش آن‌ها برخاسته از ارزش دارایی دیگری است و به همین دلیل، ابزار مشتقه نیز نامیده ­می‌شوند. دارایی‌هایی که می‌توانند به‌عنوان دارایی پایه در این ابزار مورداستفاده قرار گیرد، عبارت‌اند از انواع سهام، ابزار بهرهایی و متأثر از نوسان‌های نرخ بهره، ابزار بازار مبادله‌های ارزی، انواع کالا، اعتبارهای مشخص و خاص و وام‌های خرد و کلان. منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم؛ اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم و درواقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم؛ بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری ‌کنیم، اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند. در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند و برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.

آنچه در این وبینار فراخواهید گرفت:

ما در وبینارهای هفتگی کاریزما در روزهای دوشنبه تلاش میکنیم یک بحث آموزشی تحلیلی مورد نیاز سرمایه گذاران را برگزار کنیم.در این وبینار قصد داریم در مورد قراردادهای آتی و نحوه معاملات آن صحبت کنیم. معاملات اتی یکی از جذاب ترین معاملات در دنیا محسوب میشود و در ایران هم بر روی برخی از کالا ها در حال انجام است و نیاز است که این معاملات آموزش داده شود.

این وبینار مناسب چه کسانی است؟

این وبینار مناسب همه فعلان بازار سرمایه و سایر بازارهای مالی، علاقمندان به سرمایه گذاری و همه افرادی که به رشد سطح اقتصادی و مالی خود اهمیت میدهند و از طریق کسب دانش به دنبال کسب بازدهی مناسب از این بازارها هستند.

مدرس وبینار قرارداد آتی چیست و چگونه معامله میشود؟ :

مدرس این هفته وبینار کاریزما، مریم حسینی کارشناس بازار سرمایه و هلدینگ کاریزما میباشد.

نحوه معامله در بازار آتی

امروزه کسب سود تنها از طریق خرید و فروش سهام امکان‌پذیر نیست، بلکه با شناخت ابزارهای مالی می‌توان نسبت به دیگران سود بیشتری کسب کرد. یکی از ابزارهایی که در بازارهای مالی به‌منظور کنترل ریسک مورد استفاده قرار می‌گیرد، قراردادهای آتی و معامله در بازار آتی است که از ابزارهای بازار مشتقه می‌باشد.

قرارداد آتی چیست؟

قرارداد آتی یک قرارداد حقوقی است که زمان و قیمت معامله تعیین شده است. به منظور خرید و فروش یک کالای خاص یا اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده، صورت می‌گیرد. یکی از طرفین موافقت می‌کند که مقدار مشخصی از اوراق بهادار یا یک کالا را خریداری کرده و در تاریخ معینی تحویل دهد. طرف فروش قرارداد در ازای دریافت وجهی به‌عنوان وجه تضمین و سپردن آن به اتاق پایاپای بورس، با ارائه کالا موافقت می‌کند.

عملکرد قرارداد آتی

بازار معاملات آتی کالا یک بازار دو طرفه می‌باشد، یعنی افراد از افت قیمت هم می‌توانند سود کسب کنند.

• اگر قیمت دارایی اصلی افزایش یابد، تحلیلگر از حق خرید سود می‌برد. سپس سرمایه‌گذار از حق خرید دارایی استفاده می‌کند و خرید خود را در قیمت‌های پایین انجام می‌دهد و با قیمت بالاتر دارایی را می‌فروشد.
• اگر قیمت دارایی اصلی کاهش یابد، سرمایه‌گذاران از حق فروش سود می‌برند. سرمایه‌گذار دارایی را با قیمت بالاتر در بازار تضمین شده از طریق قرارداد آتی می‌فروشد و سپس آن را با قیمت پایین بازخرید می‌کند.

نحوه ثبت‌نام در قرارداد آتی

برای معامله‌ در بازار آتی به کد معاملاتی جدا نیاز دارید چرا که سامانه معاملاتی بازار آتی، مجزا از سهام است که در ادامه به‌صورت مختصر مراحل صدور و نحوه دریافت کد معاملاتی قرارداد آتی را توضیح خواهیم داد. اما به‌خاطر داشته باشید که جهت دریافت کد معاملاتی در قرارداد آتی، همانند بازار سهام، ثبت‌نام در سجام و احراز هویت ضروری است.

• ابتدا تکمیل فرمت ثبت‌نام که به دو طریق امکان‌پذیر است. با به همراه شناسنامه و کارت ملی، به‌صورت حضوری به کارگزاری رسمی و دارای مجوز فعالیت مراجعه می‌کنید اما اگر فرصت مراجعه حضوری را ندارید، می‌توانید فرم‌های مربوط به دریافت کد معاملاتی را از سایت کارگزاری دانلود و تکمیل نمایید و به همراه گواهی امضای که مورد تأیید دفاتر اسناد رسمی است، از طریق پست به نشانی پستی کارگزاری ارسال ‌کنید.
• مشتری باید در یکی از بانک‌ها اقدام به افتتاح حساب نماید.
• پس از آنکه مدارک توسط کارگزاری و بورس مورد تأیید قرار گرفت، فرم درخواست کد تأیید جهت مهر و امضا به مشتری تحویل داده می‌شود.
• مشتری موظف است به سؤالات مربوط به احراز صلاحیت در معاملات آتی پاسخ دهد.
• کارگزاری، فرم تکمیل شده توسط مشتری را برای بورس کالا صادر می‌کند.
• در نهایت کد معاملاتی در بورس کالا و قرارداد آتی صادر می‌شود. جهت دسترسی به سامانه معاملات بر خط اوراق بهادار مبتنی بر کالا ، نام کاربری و رمز عبور برای کاربر صادر می‌شود.
• معمولاً کارگزاران جهت اطلاع به مشتریان خود پس از تکمیل مراحل فوق، با مشتری تماس گرفته و او را از فعال‌شدن کد معامله در بازار آتی آگاه می‌سازند.

داشتن کد معاملاتی در بازار آتی دارای شرط، حداقل سن 18 سال می‌باشد:

مراحل انجام معامله در بازار آتی

پس از آنکه کد معاملاتی سامانه بورس کالا را از کارگزاری دریافت کردید، می‌توانید به معامله در بازار آتی اقدام کنید.

شارژ کردن حساب

1. ابتدا باید مانند هر حساب کاربری، اقدام به شارژ حساب خود نمایید. در این حالت چون نیاز نیست به‌ حساب کارگزاری مبلغی واریز کنید، بنابراین برای شارژ حساب هم نیازی به درگاه واریز ندارید. اما باید حسابی را که در اختیار بورس می‌باشد، شارژ کنید که برای این کار می‌توانید از روش‌های آنلاین پرداخت وجه یا مراجعه حضوری به بانک اقدام کنید.
2. سپس به سامانه معاملات آتی وارد شوید و از قسمت "مدیریت مالی"، حساب خود را بروز رسانی نمایید تا از شارژ حساب اطمینان حاصل کنید.

برای معاملات در این بازار به دو حساب نیاز دارید، حساب عملیاتی و حساب پشتیبان.

• حساب عملیاتی: در واقع این حساب یک حساب مشترک با سازمان بورس محسوب می‌شود که در اختیار سازمان بورس می‌باشد، یعنی حق برداشت از این حساب تنها در اختیار سازمان است و شما اجازه برداشت از این حساب را ندارید.
• حساب پشتیبان: حساب پشتیبان همان حساب شخص سهامدار است که می‌تواند برداشت وجه خود را از این حساب انجام دهد. برای افتتاح حساب، در حال حاضر از دو بانک ملت و سامان می‌توانید اقدام کنید.

به‌خاطر داشته باشید که هر دو حساب عملیاتی و پشتیبان باید از یک بانک باشند.

انجام معامله

1. پس از شارژ کردن حساب پشتیبان، برای معامله در بازار آتی باید نماد مورد نظر را جست‌وجو کنید. نمادهای قابل معامله در بازار آتی را از سایت بورس کالا به نشانی cdn.ime.co.ir می توانید مشاهده کنید. همان‌طور که گفته شد، زعفران، پسته، زیره سبز، نقرهو صندوق طلا در بازار آتی ایران قابل معامله هستند که اگر به صفحه معرفی نمادها وارد شوید هم تقسیم بندی آن ها را مشاهده خواهید کرد.
2. پس از انتخاب نماد، از قسمت دیده‌بان در سامانه معاملاتی ، نماد مورد نظر را جست‌وجو کنید. سپس اطلاعاتی مانند اندازه هر قرارداد و تاریخ تحویل و سایر اطلاعات نمایش داده می‌شود. اندازه قرارداد، اندازه هر قرارداد را نشان می‌دهد. مثلاً هر قرارداد زعفران، 100 گرم زعفران را شامل می‌شود.

در بازار آتی، قیمت تسویه معادل قیمت پایانی در بازار سهام است. قیمت تسویه میانگین قیمت معاملات انجام شده در 30 دقیقه پایانی جلسه معاملاتی می‌باشد. با این وجود استثناهایی نیز وجود دارد. برای مثال در صورتی که در 30 دقیقه پایانی جلسه معاملاتی، حجم معاملات انجام شده از 20% حجم کل معاملات کمتر باشد، میانگین قیمت در 1 ساعت پایانی جلسه معاملاتی به‌عنوان قیمت تسویه روزانه در نظر گرفته می‌شود. حتی در 1 ساعت پایانی هم حجم معاملات از 20% حجم کل معاملات کم‌تر باشد، برای محاسبه قیمت تسویه حجم کل معاملات در روز در نظر گرفته می‌شود.

برداشت وجه

در قرارداد آتی امکان برداشت وجه از حساب عملیاتی امکان پذیر نمی‌باشد و در صورتی که تمایل به برداشت وجه دارید، تقاضای خود را برای کارگزاری ارسال کنید و ارسال درخواست، از طریق کارگزار انجام می‌شود. بورس کالا مبلغ درخواستی شما را از حساب عملیاتی به‌حساب پشتیبان منتقل می‌کند و شما می‌توانید وجه مورد تقاضا را از حساب بانکی مورد نظر، دریافت نمایید.

ا گر تا 15 دقیقه بعد از پایان جلسه معاملاتی، درخواست خود را برای کارگزار ارسال نمایید، تا ساعت 10 صبح روز کاری بعد وجه مورد تقاضا به‌حساب شخصیتان منتقل می‌شود.

وضعیت درخواست وجه را می‌توانید از قسمت " وضعیت " در سامانه معاملاتی مشاهده کنید و اگر انتقال وجه به‌ حساب شما انجام نشده باشد، علت آن در قسمت " گزارش درخواست برداشت وجه " قابل مشاهده است.

جمع‌بندی

قراردادهای آتی از جمله ابزارهای مشتقه هستند که در بورس کالا مورد معامله قرار می‌گیرند. این قراردادها یک ابزار مالی و قرارداد حقوقی برای خرید یا فروش یک دارایی خاص یا اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در زمان معین هستند. خریدار قرارداد آتی با اتمام قرارداد آتی، تعهد خرید و دریافت دارایی اصلی را بر عهده می‌گیرد. فروشنده قرارداد آتی تعهد می‌کند که دارایی اصلی را در تاریخ انقضا تهیه و تحویل دهد. کالاهایی چون زیره و پسته و زعفران در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند.

آموزش بازار آتی

در مقاله ی آموزش بازار آتی قصد داریم شما را با انواع معاملات در این بازار آشنا کنیم. با توجه به روند رشد و توسعه بازارهای مالی در جهان و پیچیده شدن فرآیندهای معاملاتی، قراردادهای ویژه ای تحت عنوان معاملات و قراردادهای آتی (futures) در جهان به وجود آمد؛ نکته ی حائز اهمیت این است که معاملات آتی در گذشته نیز وجود داشته است و امروزه فقط به شکل مدرن، استاندارد و کاربردی تر در آمده است.

به چه قراردادهایی، آتی گفته می شود؟

افرادی که قصد انجام معامله در این بازار را دارند، باید شناخت و آشنایی کافی با آموزش بازار آتی کالا داشته باشند. اما در پاسخ به این سوال بایستی گفت که قرارداد آتی، پیمانی است که کاملا قانونی بوده و این قرارداد و تعهد بین خریدار و فروشنده بر مبنای یک قیمت معین در زمان حال انعقاد می‌شود اما تحویل کالا به آینده (در سررسید مقرر) موکول می‌شود.

به عبارت دیگر قرارداد آتی کالا، قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می شود در سررسید تعیین شده ( تاریخی که در قرارداد ذکر می شود)، مقدار و یا تعداد معینی از کالای ذکر شده در قرارداد را به قیمتی که در زمان حال و هم اکنون تعیین می کنند، بفروشد و در مقابل نیز، طرف دیگر قرارداد که همان خریدار است، متعهد می شود که آن کالا را با مشخصات استاندارد شده که در متن قرارداد ذکر شده است، خریداری کند. در مقاله آموزش بازار آتی یاد می گیرید که استفاده و کاربرد قراردادهای آتی چگونه است.

پس می توان نتیجه گرفت که به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و در زمان حال و با قیمت مشخصی خریداری ‌کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده (سررسید در نظر گرفته شده در قرارداد) صورت بگیرد، قرارداد آتی گفته می شود.

تذکر: تسلط بر آموزش بازار آتی کالا به شما نشان می دهد که کالای تحویلی که در قرارداد آتی کالا ذکر شده است، باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت باشد و زمان دقیق تحویل و محل تحویل آن نیز به طور شفاف در قرارداد ذکر شده باشد.

به طور مثال یک کشاورز به عنوان فروشنده گندم، در تاریخ اول مهر ماه 1400 متعهد می شود که 5000 کیلوگرم از گندم خود با مشخصات معین (کیفیت آن باید در قرارداد ذکر شود) را به قیمت 25 میلیون تومان در تاریخ اول دی ماه 1400 (سه ماه بعد)، تحویل خریدار بدهد؛ خریدار نیز در قرارداد متعهد می شود که این 5000 کیلوگرم گندم با مشخصات ذکر شده را به قیمت 25 میلیون تومان در تاریخ اول دی ماه 1400 از کشاورز خریداری کند؛ این مثال، نمونه ای ساده از قرارداد آتی است.

علت به وجود آمدن چنین قراردادهایی، این است که خریداران و فروشندگان کالا، به دنبال کاهش ریسک های معاملاتی خود هستند و صاحبان مشاغل و کسب و کارها همیشه از ریسک های پیش بینی نشده که ممکن است به کسب و کارشان آسیب وارد کند، دوری می کنند. معامله گران بازار آتی کالا چه به عنوان خریدار و چه به عنوان فروشنده باید بر آموزش بازار آتی آگاهی داشته باشند.

به عنوان مثال صاحب یک کارگاه تولیدی تمایل ندارد مواد اولیه مورد استفاده کارگاه خود را هر دفعه به قیمت جدید بخرد؛ یا به عبارت دیگر هنگامیکه یک صادر کننده زعفران (به عنوان خریدار) با تولید کننده زعفران (به عنوان فروشنده)، قرارداد آتی زعفران انعقاد می کند، هر دو طرف این معامله به دنبال کاهش ریسک های موجود در بازار کار خود هستند که این امر اهمیت یادگیری آموزش بازار آتی را دو چندان می کند.

از یک طرف خریدار، با انعقاد قرارداد آتی، نگرانی چگونه در بازار آتی معامله کنیم؟ های خود مبنی بر عدم تامین مواد اولیه با قیمت مناسب در تاریخ معین را رفع می کند و از طرف دیگر، فروشنده نیز با انعقاد قرارداد آتی، فروش محصول خود را در تاریخ سررسید تضمین می کند و نگرانی از بابت عدم فروش محصول خود در بازار ندارد؛ به این صورت است که قرارداد آتی برای هر دو طرف معامله، دارای مزایای مناسبی است اما خریداران و فروشندگان بدون شناخت کافی بر روی آموزش بازار آتی نمی توانند عملکرد خوبی در این بازار داشته باشند.

در ادامه مقاله ی آموزش بازار آتی کالا باید به ابهامات این نوع قرارداد ها اشاره کنیم؛ ابهامی که پیش می آید این است که اگر هر یک از طرفین معامله ( خریدار یا فروشنده)، به تعهدات ذکر شده در متن قرارداد عمل نکند، چه اتفاقی می افتد؟

این سوال برای بسیاری از افرادی که به تازگی با بازار آتی آشنا شده اند، پیش می آید. برای رفع این ابهام، آموزش بازار آتی می تواند گره گشا باشد. باید خاطر نشان کرد که در بازار معاملات آتی به‌منظور اطمینان از انجام تعهدات طرفین (خریدار یا فروشنده)، هر یک از طرفین معامله درصدی از ارزش قرارداد مذکور را را تحت عنوان «وجه تضمین لازم» نزد کارگزار و در حساب در اختیار قرار می‌دهند که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل می‌شود.

به این نکته توجه کنید که وجه تضمین لازم در حقیقت به دو بخش تقسیم می‌شود؛ بخش اول «وجه تضمین اولیه» است و بخش دوم «وجه تضمین اضافی» که این بخش بر مبنای اختیار و میزان ریسک موجود در بازار، متناسب با نوسانات قیمت نقدی دارایی پایه تعیین شده و به وجه تضمین اولیه اضافه می‌شود؛ بنابراین مبلغ وجه تضمین لازم، متغیر و از طریق بورس کالا تعیین و حداقل دو روز معاملاتی قبل به طرفین معامله اعلام می شود.

توجه کنید که بازار قراردادهای آتی یکی از زیر مجموعه های بازار مشتقه است و خود بازار مشتقه نیز یکی از بازار های زیرمجموعه بورس کالا ایران است. پس می توان گفت که تمامی قوانین و دستورالعمل های بورس کالا در آن اجرا خواهد شد؛ بنابراین آموزش بازار آتی زیر مجموعه ای از قوانین و دستورالعمل های بورس کالا است.

جذابیت های بازار آتی برای فعالان:

بازار آتی یکی از بهترین بازارهای سرمایه‌گذاری برای افراد ریسک‌پذیر محسوب می‌شود؛ پس لازم است که علاقه مندان معامله در بازار آتی در ابتدا ریسک های این بازار را در نظر بگیرند و با آموزش بازار آتی نیز آشنا باشند و شخصیت معاملاتی و استراتژی خاص خود را مشخص کنند.

بازار آتی که یکی از زیر مجموعه های بورس کالا است، دارای ریسک هایی نیز هست که افراد فعال در این بازار بایستی با این ریسک ها آشنا باشند؛ باید اشاره کرد که این بازار نکات مثبت و مزیت های فراوان نیز دارد که باعث افزایش علاقه فعالان به این بازار شده و جذابیت هایی را برای این افراد به همراه داشته است.

متقاضیان خرید و فروش در بازار آتی می توانند با آموزش بازار آتی، مزیت های این بازار را درک کنند. بازار آتی به دلیل داشتن 2 مزیت نسبت به سایر بازار های مالی ایران، از جذابیت بیشتری برای فعالان این حوزه برخوردار است. این دو عامل عبارت اند از: وجود اهرم در معاملات و دو طرفه بودن بازار

1) وجود اهرم در معاملات:

استفاده از اهرم به این معناست که فعالان بازار آتی می توانند با چند برابر موجودی پول خود، اقدام به معامله کنند. فلسفه وجودی چنین گزینه ای در معاملات بازار آتی این است که فعالان بازار، با پذیرفتن ریسک ناشی از این اقدام و با وارد کردن سرمایه خود و البته تسلط بر روی آموزش بازار آتی، بتوانند چند برابر سرمایه ای را که وارد این بازار کرده اند را به سود تبدیل کنند.

اما وجود اهرم در معاملات همانطور که ممکن است باعث سودهای بزرگ و چند برابری شود؛ ممکن است که باعث وارد شدن ضرر و زیان های بسیار سنگین و جبران ناپذیر به سرمایه معامله گران شود. معمولا افراد حرفه ای و باهوش که تخصص و تسلط لازم را بر روی بازارهای دارای اهرم دارند، از این گزینه ها استفاده می کنند.

به عنوان مثال؛ اگر شما قصد استفاده از اهرم در بازار آتی را داشته باشید، قادر خواهید بود که با در اختیار داشتن 15 کیلو گرم زعفران و استفاده از اهرم 2، بر روی 30 کیلو گرم زعفران سرمایه گذاری کنید؛ به گونه ای که یا سود 2 برابری به همراه دارد و یا اینکه زیان 2 برابری را برای شما به همراه خواهد داشت.

تذکر: متقاضیان فعالیت در بازار آتی باید توجه داشته باشند که اهرم مالی تابع وجه تضمین چگونه در بازار آتی معامله کنیم؟ اولیه در هر قرارداد است و میزان اهرم مالی نیز به‌مرور زمان تغییر کند.

2) دو طرفه بودن بازار:

یکی دیگر از بازارهای زیر مجموعه بورس کالا، بازار کالای فیزیکی است؛ معامله گران بازار فیزیکی (نقدی) هنگامیکه یک کالا ( پسته، زعفران و. ) را در این بازار خریداری می کنند، فقط زمانی می توانند در این معامله سود کنند که قیمت این کالای خریداری شده ( پسته، زعفران و. ) بالا برود؛ ولی زمانی که قیمت ها رو به کاهش است یا اصطلاحا بازار نزولی است، این معامله گران نمی توانند سودی را شناسایی کنند.

اما بازار آتی تفاوت هایی با بازار نقدی دارد به این صورت که فعالان بازار آتی هم چگونه در بازار آتی معامله کنیم؟ به هنگام نزول قیمت ها و هم به هنگام صعود قیمت ها می توانند سود شناسایی کنند. یعنی اینکه وقتی قیمت کالای مورد نظر در حال بالا رفتن است، فعالان می توانند در قیمت پایین تر خرید خود را انجام بدهند و پس از صعود قیمت ها، کالای خود را در قیمت های بالاتر بفروشند.

در طرف مقابل نیز اگر سرمایه گذاران تحلیل می کنند که قیمت کالای مورد نظر در حال کاهش است، در قیمت های بالاتر اقدام به پیش فروش کالا می کنند و پس از کاهش قیمت ها اقدام به خرید همان مقدار کالا می کنند و از اختلاف بین قیمت خرید و فروش، سود خود را شناسایی می کنند.

ممکن است نوع کالاهای قابل معامله در بازار آتی برای شما ابهام داشته باشد، در ادامه آموزش بازار آتی به این محصولات اشاره خواهیم کرد.

چه محصولات و کالاهایی در بازار آتی معامله می شوند؟

در حال حاضر، چند نوع کالا شامل: پسته، زعفران نگین، زعفران رشته ای درجه یک پوشال معمولی، نقره، زیره سبز و صندوق طلا در بازار آتی بورس کالا معامله می شوند؛

با رشد و پیشرفت بازار سرمایه در ایران به خصوص در سالیان اخیر، مطمئنا زمینه ها و پیش نیازهای لازم برای رشد و توسعه بازار آتی نیز فراهم شده است و کالاهای گوناگون و متنوع تری می تواند در این بازار عرضه شود.

نحوه ورود به بازار آتی

اولین مرحله برای شروع فعالیت در بازار آتی، همانند بورس اوراق بهادار، دریافت کد معاملات آتی است که برای این کار متقاضیان بایستی به یکی از کارگزاری های مجاز که معاملات مربوط به بازار آتی را انجام می دهند، مراجعه کنند؛ توجه داشته باشید که کد معاملات آتی و مدارک مورد نیاز برای افتتاح حساب آتی کمی متفاوت از کد بورسی است و صدور آن نیز نیازمند تایید افراد توسط بورس کالا است.

تابلو معاملات بازار آتی بورس کالای ایران

پس از مطالعه آموزش بازار آتی برای آشنا شدن با این بازار و برای اطلاع از قیمت، حجم و جزییات معاملات انجام شده در بازار آتی به آدرس cdn.ime.co.ir مراجعه کنید.

چگونه در بازار آتی معامله کنیم؟

بازار آتی یک بستر پرسود و مناسب برای سرمایه‌گذاری است و فرصت‌های بسیاری را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. مانند تمامی بازارهای دیگر، در این بازار نیز ریسک‌هایی وجود دارد که باعث اضطراب معامله‌گران تازه‌کار می‌شوند. برای مواجهه با این موقعیت و غلبه بر ترس‌ها، لازم است قبل از ورود به بازار آتی، مراحلی را طی کنید که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

اختصاصی آگاه پرس – در ادامه سلسله یادداشت های «سواد بورسی»، در این یادداشت کوتاه به «بازار آتی» می پردازیم.

آموزش، مهمترین عنصر برای کنترل ریسک و البته کنترل اضطراب محسوب می ‌شود. این مسئله در مورد تمامی بازارها از جمله بازار آتی صادق است. آشنایی با اصول و مفاهیم قراردادهای آتی، نخستین مرحله ‌ای است که هر معامله ‌گر باید طی کند. برای این کار می ‌توانید در کلاس آموزش مقدماتی کارگزاری آگاه شرکت کنید. این کلاس با عنوان «چگونه در بورسِ سکه و زعفران معامله نماییم»، هر سه‌ شنبه از ساعت ۱۵:۰۰ الی ۱۸:۰۰ به صورت رایگان برگزار می ‌شود.

ضمناً شایان ذکر است که مقالات بسیاری در زمینه اصول و مفاهیم قراردادهای آتی مانند وجه تضمین، قیمت تسویه، کال مارجین و… در بلاگ بآشگاه مشتریان منتشر شده است که مطالعه آن‌ ها به معامله‌ گران مبتدی توصیه می ‌شود.

در مرحله بعد، لازم است با بازار دارایی ‌های پایه قراردادهای آتی آشنا شوید. منظور از دارایی‌ های پایه زعفران، پسته و زیره سبز است که هر معامله ‌گر آتی باید از آخرین اخبار مرتبط با آن‌ ها آشنا باشند و عوامل تأثیرگذار بر قیمت آن‌ ها را بشناسد. برای اطلاع از این موارد نیز می ‌توانید از مقالات وبلاگ بآشگاه استفاده بفرمایید.

پس از آشنایی با مفاهیم ابتدایی و جمع ‌آوری داده‌ های ضروری، نوبت به تجزیه و تحلیل قیمت دارایی ‌های پایه می ‌رسد. با تسلّط بر تابلوخوانی می‌ توانید اوضاع بازار و گرایش‌ های فعالان را بررسی کنید. به علاوه، در بازار آتی نیز می‌ توان از هر دو روش تحلیل تکنیکال و بنیادی استفاده کرد. البته در مورد تحلیل تکنیکال در بازار آتی، بازه ‌های زمانی متفاوت است و باید تایم فریم ‌های کوتاه (۱۵ دقیقه، نیم ساعته، ۴۵ دقیقه) در نظر گرفته شود. استفاده از استراتژی ACD نیز در کنار روش ‌های تحلیلی دیگر، برای زمان‌ هایی که بازار هیجانی است می ‌تواند مفید واقع شود.

در نهایت، نوبت به انجام معامله می ‌رسد. این کار بر اساس تحلیل ‌های قبلی صورت می پذیرد. هنگام خرید و فروش در بازار آتی نیازی به پرداخت کل مبلغ نیست. قراردادهای آتی ماهیت تعهدی دارند و در نتیجه، داشتن وجه تضمین در حساب نزد کارگزاری کفایت می‌ کند. این ویژگی انجام معاملات را ساده‌ تر می ‌کند، اما معامله ‌گران مبتدی باید احتیاط کنند و مواردی را در نظر داشته باشند.

بنابراین، بهتر است فعالیت خود را با یک قرارداد آغاز کنید و تنها یک یا دو موقعیت اخذ کنید تا بدون استرس و نگرانی، بتوانید به کسب تجربه بپردازید. در دقایق ابتدایی و انتهایی بازار، هیجان بیشتر است. در آغاز کار بهتر است از معامله در این دقایق بپرهیزید. به عنوان نکته آخر به یاد داشته باشید که حتماً در سامانه آتی آسا حد سود و زیان تعیین کنید تا موقعیت پس از رسیدن به این حدود به صورت خودکار بسته شود؛ حتی اگر شخصاً پای سیستم نباشید. به این ترتیب با خیال راحت ‌تری می ‌توانید به معامله بپردازید و نگرانی‌ های کمتری خواهید داشت.

بازار آتی چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟

بازار آتی بورس به علت ویژگی‌ها و امکانات ویژه خود توانسته در سراسر دنیا افراد بسیاری را به سرمایه گذاری ترغیب کند. این بازار برای اشخاصی که قصد دارند ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند بسیار مناسب است. در این مقاله قصد داریم بازار آتی و مزایا و ویژگی های آن را برای مشتاقان سرمایه‌گذاری در این حوزه معرفی کنیم.

قرار داد آتی چیست؟

به قراردادی که دو طرف قرارداد با یکدیگر توافق می‌کنند که مقدار معینی از کالا را با قیمتی معین و در زمان و مکان معین معامله کنند قرارداد آتی گفته می‌شود.
به تعبیر ساده قرارداد آتی به این معناست که در حال حاضر کالایی را به قیمت مشخصی خریداری کنیم اما تاریخ تحویل آن را زمان دیگری قرار دهیم و هزینه آن را نیز در زمان دیگری بپردازیم. در واقع چند ماه بعد از این که کالایی را خریداری کرده‌ایم، آن را تحویل گرفته و پولش را پرداخت کنیم. به این نوع قرارداد به علت آن که تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت می‌گیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند.
به علت این که پرداخت وجه در این نوع قرارداد، در تاریخ مشخصی در آینده صورت می‌گیرد، باید تضمینی وجود داشته باشد. برای تضمین انجام شدن تعهد، خریدار و فروشنده هر کدام مبلغی را نزد شخص امینی که همان سازمان بورس کالا است قرار می‌دهند.
به طور کلی سه گروه از افراد در بازار آتی بورس فعالیت دارند:
1. خریداران کالا
2. فروشندگان کالا
3. نوسان‌گیرها
همان طور که اشاره کردیم این بازار مناسب کسانی است که قصد دارند ریسک خود را به حداقل برسانند مانند کشاورزانی که می‌خواهند مطمئن باشند در فصل برداشت، نوسان قیمتی را تجربه نمی‌کنند. به همین منظور محصول را با تعیین کردن میزان و زمان و قیمت مشخص به کارخانه‌دار می‌فروشند و در زمان معین مقدار توافق شده را به قیمت مورد توافق تحویل داده و وجه خود را دریافت می‌کنند. به غیر از کشاورزان و تولید کنندگان محصولات غذایی حتی نوسان‌گیران نیز از بازار آتی سود کسب می‌کنند. نوسان‌گیران با پیش‌بینی قیمت محصولات آن‌ها را خرید و فروش می‌کنند. زمانی که پیش بینی کنند کالایی قرار است در آینده افزایش پیدا کند، آن را می‌خرند و در زمان مناسب با قیمت بالاتر می‌فروشند. به این صورت عملا کالایی را ارزان‌تر خریداری و گران‌تر می‌فروشند و از مابه‌التفاوت قیمتی سود کسب می‌کنند.
می‌توان گفت بازار آتی بورس به رونق اقتصادی کمک فراوانی می‌کند و منافع خریدار و فروشنده کالا را تامین می‌کند و فرصت سودسازی برای افرادی را دارد که حتی در گروه اول و دوم یعنی تولید کنندگان و خریداران نیستند.

ویژگی‌های بازار آتی چیست؟

• وجود اهرم در معاملات:
در مواقعی که بخواهیم با وارد آوردن نیرویی اندک، نتیجه‌ایی بزرگ به دست آوریم از اهرم مالی استفاده می‌کنیم. اهرم در معاملات باز آتی یعنی می‌توانیم با چندین برابر پول خود در این بازار کالا معامله کنیم. همواره کسانی که هوش مالی خوبی دارند به دنبال یافتن اهرم در سرمایه‌گذاری‌های خود هستند تا بتوانند با مواد اولیه اندک و با کمک اهرم نتیجه بسیاری بگیرند و سود زیادی ببرند. اما به یاد داشته باشید که با یک اشتباه کوچک در وضعیت‌های اهرمی ممکن است شکست‌های مالی غیر قابل جبرانی را تجربه کنید.
• دو طرفه بودن بازار:
در بازار دوطرفه هم از بالا رفتن قیمت و هم از پایین آمدن آن می‌توان سود کرد. در بازارهای نقدی و فیزیکی خریداران کالا به امید افزایش قیمت، آن کالا را خریداری می‌کنند تا در صورت افزایش قیمت آن‌ را بفروشند و سود کسب کنند. در واقع تنها زمانی‌که قیمت‌ها رشد کنند می‌توان سود به دست آورد و وقتی که قیمت کالاهای مورد نظر در حال کاهش است عملاً نمی‌توان انتظار سود داشت. این درحالی است که برخلاف بازار نقدی در معاملات بازار آتی کالا، معامله‌گر هم می‌تواند در راستای افزایش قیمت و هم در راستای کاهش قیمت سود کسب کند. به این ترتیب که وقتی قیمت افزایش دارد، افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام می‌دهند و در قیمت بالاتر آن را به فروش می‌رسانند و از طرف دیگر زمانی که حدس می‌زنند که قیمت‌ها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیش‌فروش کالا کرده و پس از کاهش قیمت‌ها اقدام به خرید می‌کنند. در این شرایط بدون توجه به شرایط اقتصادی و تنها با تشخیص حرکت قیمت‌ها می‌توان سود کسب کنند.
محصولات مورد معامله در بازار آتی کدامند؟
ابزاری که قیمت و ارزش آن‌ از یک نوع دارایی پایه مشتق می‌شود، ابزار مشتقه نام دارند. در بورس‌های کالایی دنیا، دارایی‌های مختلفی مانند محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انواع فرآورده‌های نفتی و باقی محصولات به ‌عنوان دارایی پایه در قراردادهای آتی تعیین می‌شوند.
هم اکنون نیز در بورس کالای ایران محصولاتی چون زیره سبز، زعفران و پسته در قالب قرارداد آتی معامله می‌شوند و امید است با به وجود آمدن شرایط مطلوب‌تر شاهد محصولات بیشتری در این بازار باشیم. البته چنانچه دارایی مورد نظر، کالا باشد قبل از ورد آن به بازار بایست شرایط قبول کالا توسط سازمان بورس مشخص شود. زیرا کالاهای مختلف با شرایط کمیتی و کیفیتی متفاوت در بازار وجود دارند. به عنوان مثال در بورس کالا اقلام کالایی مختلفی نظیر فلزات، کالاهای کشاورزی، محصولات صنعتی و معدنی قابل معامله و پذیرش در بازار آتی هستند به شرط آن که استانداردها و شرایط مورد نظر بورس را کسب کنند. این استانداردها عبارتند از کیفیت کالا، نحوه تحویل، اندازه قراردادها، کارمزدها، جریمه‌ها و… .

مزیت‌ها و منافع بازار آتی چیست؟

در ابتدای مقاله گفتیم که بازار آتی بورس طرفداران بسیاری دارد زیرا منافع آن بسیار است. به طوری که سودهای کلانی را نصیب فعالان این بازار می‌کند.حضور در بازار آتی به شرح زیر است:
• معافیت‌های مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به وجه موجود درحساب مشتریان
• امکان برداشت یک‌ روزه موجودی از حساب توسط مشتریان
• واریز روزانه سود و زیان به ‌حساب مشتریان
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود روزانه
• و…
علاوه بر منافع ذکر شده، این بازار مزیت‌هایی برای معامله‌گران خود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
1. به کشف قیمت کمک می‌کند.
در روند معاملات در بازار آتی، بر اساس تعریفی که از این بازار ارائه شد، قیمت کالای مورد معامله کاملا شفاف و عادلانه و مشخص است. این از ویژگی‌های بسیار مثبت بازار آتی است که با کشف قیمت در این بازار هیچ شک و شبهه‌ایی، نه برای خریدار و نه برای فروشنده به وجود نمی‌آید و در نهایت این شرایط هم به نفع تولیدکننده و هم مصرف‌کننده است.
2. ریسک معامله را کم می‌کند.
ریسک در بازار آتی کمتر از بازار سهام است زیرا در معاملات بازار آتی سرمایه‌گذار می‌تواند دارایی خود را با خرید و فروش به موقع قراردادهای آتی، از قرار گرفتن در معرض نوسانات قیمت بازار حفظ کند و میزان زیان احتمالی خود را کاهش دهد.
3. معاملات توسط اتاق پایاپای بورس تضمین می‌شود.
اتاق پایاپای بورس، پیشتوانه معاملات بورس است و نقش مهمی در تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده در بورس را بر عهده دارد. در واقع اتاق پایاپای بورس پشتوانه قابل اطمینانی برای هر دو طرف معامله است و به این صورت عمل می‌کند که در مقابل خریدار نقش فروشنده و در مقابل فروشنده نقش خریدار را اجرا می‌کند و با این کار می‌تواند ریسک طرف مقابل را حذف کند. اتاق پایاپای بورس تمامی قراردادهای آتی معامله شده در بورس را تضمین کرده و اطمینان خاطری رابرای سرمایه‌گذاران در قراردادهای بازار آتی فراهم می‌آورد.
4. سرعت نقد شوندگی
هر گاه در بازاری خرید و فروش روال روان‌تری داشته باشد این به آن معناست که آن بازار نقد شونده است. یعنی فروشندگان بدون نگرانی و به سرعت می‌توانند کالای خود را بفروشند و خریداران نیز هرگاه بخواهند می‌توانند کالای مورد نظر خود را یافته و خریداری کنند. با این تعریف می‌توان گفت بازار آتی به روند نقدشوندگی در بازار و افزایش نقدینگی در آن سرعت می‌بخشد زیرا در قراردادهای آتی برای آن که سرمایه‌گذاران قادر به فروش قرارداد آتی باشند نیاز به مالک بودن آن کالای مشخص ندارد و با پیش فروش می‌توانند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشند و در صورت نیاز آن‌ را از بازار فیزیکی تهیه کنند.

5. استاندارد شدن قرارداد‌ها
بازار بورس، بازار قانون‌مندی است یعنی تمامی قراردادهایی که در بورس پذیرفته می‌شوند الزاما استانداردهای لازم را دارند. همچنین در واحد پذیرش و استاندارد کالا، که از ارکان بورس کالاست محصولات از نظر کمیت و کیفیت با استاندارد تعریف شده توسط بورس تایید می‌شوند. بنابراین محصولاتی که وارد بازار آتی می‌شوند به نوعی به قراردادی استاندارد تبدیل خواهند شد.
6. هزینه اندک معاملات
در فرآیند خرید و فروش و برای آن که میزان سوددهی یک سرمایه‌گذاری بیشتر باشد میزان هزینه‌ها نقش حیاتی دارد. هر چه هزینه‌ها کمتر باشد سرمایه‌گذاری دلچسب‌تر است. بر همین اساس و طبق تحقیقات نشان داده شده، هزینه معاملات در بازار آتی معادل یک دهم هزینه معاملات سهام است.

سخن آخر

در این مقاله به زبان ساده بازار آتی بورس را معرفی کردیم و مزایا و منافع آن را توضیح دادیم تا شما بتوانید با مطالعه آن با روند سرمایه‌گذاری در این بازار بیشتر آشنا شوید. اما دقت داشته باشید که بازار آتی ماهیتی رقابتی دارد و به همین منظور داشتن دانش کافی و آگاهی از قوانین و دستورالعمل‌‌های آن و توانایی تدوین استراتژی صحیح معاملاتی مختص به این بازار، برای ورود به آن مهم است. مطلع بودن از خطرات و ریسک‌‌های موجود برای اشخاصی که قصد دارند در بازار آتی سرمایه‌گذاری کنند بسیار ضروری است.