الگوهای بازگشتی

الگو های برگشتی از الگو های قابل اعتماد بورس هستند که بعد از مشاهده این الگو ها می توان برای خرید یا فروش سهم اقدام کرد. الگو های بازگشتی زمانی از اعتبار بالاتری برخوردار می شوند که با واگرایی ها ترکیب شوند.

الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال کدام اند؟

تحلیل الگوهای قیمتی گرچه ممکن است فعالیتی بی‌دردسر و راحتی به نظر بیاید اما به هیچ عنوان نمی‌توان آن را کاری راحت به شمار آورد. علم خواندن نمودارها، به آسانی به خاطر سپردن الگوهای قیمتی خاص و تصاویر و به یادآوردن آن‌ها برای یک پیش‌بینی کلی نیست. هر نمودار سهام شامل ترکیبی از الگوهای متفاوت بی‌شمار است و تحلیل دقیق آن‌ها نیازمند مطالعه مستمر، تجربه طولانی، کسب دانش تحلیل تکنیکال و توانایی سنجیدن عوامل مخالف یکدیگر است تا بتوان تصویر کلی و جزییات این الگوها را تشخیص داد.

با این که «شاباکر» به تحلیل تکنیکال به عنوان «علم خواندن نمودارها» اشاره می‌کند، بسیاری اعتقاد دارند که تحلیل تکنیکال بیشتر هنر است تا علم. به علاوه، تحلیل نمودارها برای یافتن الگوها، می‌تواند گاهی منجر به تفسیرهای متفاوتی شود که عامل آن را می‌توان به تعصب فردی نسبت داد. برای بی‌‌اثر کردن برداشت فردی و تفسیر متفاوت از الگوها، باید از سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال در کنار الگوهای قیمتی به کار گرفته شود تا صحیح یا اشتباه بودن تحلیل مشخص شود.

در حالی که به نظر می‌رسد بسیاری از الگوهای قیمتی به هم شبیه هستند، هیچ دو الگویی شبیه به هم نیست. شکست‌های نامعتبر، اشتباه در خواندن الگوها و چنین مواردی همگی جزئی از روند یادگیری است و یک تحلیل خوب و موفق، مستلزم مطالعه دقیق و مستمر است.

انواع الگوهای بازگشتی

درحالی‌که تصور می‌شود الگوهای بازگشتی همگی مشابه هم هستند اما باید گفت این‌گونه نیست و این الگوها دارای انواع بخصوص و مجزایی می‌باشند که در تحلیل تکنیکال به کار می‌روند. در این قسمت به مهم‌ترین الگوهای موجود در مورد الگوهای بازگشتی، می‌پردازیم. این الگوها هرکدام جزو الگوهای قدرتمند هستند که با استفاده از آنها، به درک بهتری از نمودار قیمتی سهام و دارایی‌های مختلف می‌رسیم. این الگوهای بازگشتی، داده‌ها و اطلاعات دقیق و مفیدی به معامله‌گران می‌دهد تا قبل از معامله خود تمامی جوانب نمودار سهام را بسنجند و نسبت به آن تصمیم‌گیری کنند. در مجموع دانستن و آگاهی از این الگوها به شناخت موقعیت سهام و پیداکردن نقاط مهم نمودار برای خرید و یا فروش کمک بسیار زیادی می‌کند.

انواع الگوهای بازگشتی تحلیل تکنیکال

چند مورد از مهم ترین انواع الگوهای بازگشتی که در تحلیل تکنیکال به وجود می‌آیند این‌ها هستند:

• کف و سقف دوقلو
• کف و سقف سه قلو
• سر و شانه در سقف
• سر و شانه معکوس در کف

در ادامه این الگوها را با رسم شکل و ظاهرشان و ارائه‌ی یک مثال توضیح می‌دهیم.

سقف دوقلو

اولین الگویی که قصد بررسی آن را داریم، الگوی سقف دوقلو است. می‌توانید این الگو را در تصویر زیر ببینید.

با نگاه کردن به این تصویر می‌فهمیم که چرا اسم آن را سقف دوقلو گذاشته‌اند. قیمت طی یک حرکت صعودی بالا می‌رود و پس از آن بین دو سطح موازی (حمایت و مقاومت) نوسان می‌کند. این دقیقا همان چیزی است که در الگوی مستطیل هم داشتیم. منتهی در الگوی مستطیل که یک الگوی ادامه دهنده است، قیمت ضلع بالایی را می‌شکند و سهم به روند صعودی‌اش ادامه می‌دهد. اما در الگوی سقف دوقلو شکست از ضلع پایینی اتفاق می‌افتد. با شکست خط حمایتی این الگو ایجاد می‌شود و می‌فهمیم که روند صعودی به انتها رسیده است. برای اینکه شکل ظاهری این الگو را بهتر به خاطر بسپارید، به یاد داشته باشید که سقف دوقلو شبیه حرف M است.

دوباره به تصویر بالا نگاه کنید و ببینید هدف گذاری و تعیین تارگت آن چگونه انجام می‌شود. برای این کار باید ارتفاع میان سقف و کف قیمت را اندازه بگیریم. هر چقدر که این ارتفاع بیشتر باشد به همان اندازه بیشتر انتظار اصلاح قیمتی را در سهم داریم. البته ممکن است اصلاح قیمت کمتر و یا بیشتر از این مقدار باشد.

برای خروج از سهم هم نباید عجله کنید. یعنی ممکن است یک معامله‌گر به خاطر آنکه می‌ترسد ضرر کند، قبل از شکست ناحیه حمایتی سهامش را بفروشد. در حالی که این امکان وجود دارد که اصلا حمایت نشکند و سهم رو به بالا حرکت کند. به بیان دیگر تا وقتی که شکست حمایت اتفاق نیفتد و تثبیت نشود، نمی‌توانیم بگوییم الگوی سقف دوقلو تشکیل شده است. پس همان‌قدر که ورود به سهم مهم است، در خروج از آن نیز باید حواس‌مان را جمع کنیم.

کف دوقلو
تصویر زیر، شکل ظاهری الگوی کف دوقلو را به خوبی نشان می‌دهد. این الگو هم از جمله پرتکرارترین انواع الگوهای بازگشتی کلاسیک در تحلیل تکنیکال است که در بورس ایران هم می‌توانید آن را مشاهده کنید.

می‌بینید که این الگو، برعکس الگوی قبلی است. یعنی اول یک روند نزولی داریم. بعد سهم بین دو سطح حمایت و مقاومت نوسان می‌کند و سرانجام مقاومت را می‌شکند و بالا می‌رود. همان‌طور که در شکل هم مشخص است، قیمت دو بار به سطح حمایتی واکنش نشان داده است.این الگو هم ظاهری شبیه حرف W دارد.

باز هم باید منتظر بمانیم تا سقف شکسته شود. قبل از آن هیچ اقدامی انجام نمی‌دهیم. برای هدف گذاری هم دوباره باید به ارتفاع مستطیل توجه کنیم تا نقاط احتمالی صعود را به دست بیاوریم.

الگوی سقف سه قلو

الگوی سقف سه قلو (Triple Tops) یک الگوی نزولی و بازگشتی است و اگر در پایان یک روند صعودی شکل بگیرد به معنای پایان روند صعودی است.

این الگو کمتر از سایر الگوهای بازگشتی دیده میشود.

این الگو از سه سقف مشابه، متوالی و مجاور به هم و دو کف تشکیل شده است. الزامی ندارد که این سه قله دقیقا در یک سطح قرار داشته باشند. البته باید در نظر داشت که از لحاظ تعداد کندل و زمان تشکیل شدن سه قله نباید تفاوت زیادی با هم داشته باشند. کف های قیمتی نیز توسط یک خط حمایتی به هم متصل می‌شوند که به آن خط گردن الگوهای بازگشتی می‌گویند. بعد از شکسته شدن خط گردن قیمت سهم حداقل میتواند به اندازه فاصله سقف تا خط گردن پایین بیاید. طبق قوانین تحلیل تکنیکال زمانی این الگو تایید میشود که خط گردن شکسته شود. در غیر این صورت ممکن است سهم دوباره از خط گردن حمایت شده و به مسیر صعودی برگردد.

در الگوهای بازگشتی قبل از ایجاد الگو باید روندی وجود داشته باشد. قبل از الگو سقف سه قلو هم باید یک روند صعودی داشته باشیم. بعد از سقف اول یک کف تشکیل شود که بیشتر از ۲۰% آن را اصلاح نکرده باشد. حجم معاملات در قله‌ها کاهشی باشد. هنگام شکسته شدن خط گردن حجم معاملات افزایش یابد.

الگوی کف سه قلو
الگوی کف سه قلو (Triple Bottom) یک الگوی صعودی و بازگشتی می‌باشد. این الگو در انتهای روند نزولی شکل میگیرد و میتواند هشدار برگشت روند نزولی را به ما بدهد. این الگو کمتر از سایر الگوهای بازگشتی دیده میشود.

این الگو از سه دره مشابه، متوالی و مجاور به هم و دو سقف تشکیل شده است. الزامی ندارد که این سه دره دقیقا در یک سطح قرار داشته باشند. البته باید در نظر داشت که از لحاظ تعداد کندل و زمان تشکیل شدن سه دره نباید تفاوت زیادی با هم داشته باشند. سقف‌های قیمتی نیز توسط یک خط مقاومتی به هم متصل می‌شوند که به آن خط گردن می‌گویند. بعد از شکسته شدن خط گردن قیمت سهم حداقل میتواند به اندازه فاصله کف تا سقف بالا بیاید. طبق قوانین تحلیل تکنیکال زمانی این الگو تایید میشود که خط گردن شکسته شود. در غیر این صورت ممکن است سهم نتواند از خط گردن عبور کند و به مسیر نزولی خود ادامه دهد.

سر و شانه سقف

این الگو در پایان یک حرکت صعودی رخ‌داده و باعث تغییر جهت بازار و حرکت به سمت نزول قیمت می‌شود. در الگوی سر و شانه سقف، ما شاهد سه قله خواهیم بود. در بین این قله‌ها، قله وسط ارتفاع بیشتری نسبت به دو قله قبلی خود دارد که درواقع همان قسمت “سر” الگو هست و دو قله مجاور آن‌که ارتفاع کمتری دارند، شانه‌های چپ و راست را تشکیل می‌دهند. به تصاویر زیر دقت نمایید:

به‌منظور انجام معاملات با استفاده از این الگو، زمانی که حالت کلی الگو را در چارت پیدا کردید، باید منتظر شکسته شدن خط گردن بمانید. بهتر است شکست خط گردن پرقدرت انجام شود و سایر شرایط یک شکست مناسب را داشته باشد. درصورتی‌که قیمت با حرکت بسیار سریع و قوی خط گردن را شکست و شما از ورود به پوزیشن جا ماندید، بهتر است منتظر حرکت برگشتی (پولبک) به خط گردن الگو بمانید و سپس وارد پوزیشن شوید. نکته قابل‌توجه این است که در الگوهای سر و شانه، بین شانه چپ و سر باید واگرایی باشد، ایجاد واگرایی تأییدی بر تشکیل الگوی سر و شانه است.

سر و شانه معکوس در کف

این الگو بانام سر و شانه معکوس هم شناخته می‌شود و نکات ذکرشده در مورد حد سود و ضرر در الگوی سر و شانه سقف نیز شامل این الگو می‌شود. این الگو بعد از یک حرکت نزولی شکل‌گرفته و باعث تغییر جهت حرکت بازار به سمت بالا خواهد شد. ساختار این الگو نیز از سه کف تشکیل‌شده است که کف میانی، عمق بیشتری نسبت به دو کف مجاور خود داشته و اصطلاحاً تشکیل‌دهنده بخش “سر” الگو هست. به‌منظور درک بهتر توضیحات ارائه‌شده، به تصویر زیر دقت نمایید:

الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال

روزانه معامله‌گران زیادی به دنبال بررسی داده‌ها و جمع آوری اطلاعات در مورد خرید یا فروش سهام هستند. بسیاری از تحلیلگران بازار سرمایه، برای بررسی سهام و تصمیم گیری برای انجام معامله موفق و منطقی، از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند تا با استفاده از ابزارهای آن و امکاناتی که برای آنها فراهم می‌آورد، بتوانند شناخت بهتری از روند سهام مورد نظر خود داشته باشند. الگوهای بازگشتی یکی از مؤثرترین ابزارهای تحلیل تکنیکال در تشخیص روند می‌باشد که همیشه مورد توجه تحلیلگران بازار است. این الگوها، اصول و ساختاری دارند که کسب آگاهی و شناخت از آنها برای هر معامله‌گری که می‌خواهد در بازار بورس فعالیت کند، لازم و ضروری به شمار می‌رود.

در این مقاله سعی بر آن داریم تا به بررسی الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال بپردازیم و مطالبی که در ادامه شرح می‌دهیم:

الگو بازگشتی چیست؟

انواع الگوهای بازگشتی:

۱ - الگوی سر و شانه کف/ سقف

۲ - الگوی سقف و کف دوقلو

۳ - الگوی سقف و کف سه‌قلو

4-الگوی کنج نزولی (Falling Wedge)

5-الگوی کنج بالارونده (Rising Wedge)

الگو بازگشتی (reversal patterns) چیست؟

در این الگوها، نمودار قیمتی بعد از طی روند مشخصی در طول بازه زمانی، روند آن متوقف و یا خنثی می‌شود و یا در جهتی مخالف روند قبلی خود، روند حرکتی جدیدی را در پیش خواهد گرفت. در الگوی بازگشتی امکان دارد که یک روند نزولی به روند صعودی قبلی بازگردد و یا یک روند صعودی به یک روند نزولی تبدیل شود. به‌واقع در الگوی بازگشتی، نقطه عطفی در نمودار به وجود می‌آید که روند بعدی را تحت تأثیر خود می‌گذارد.

انواع الگوهای بازگشتی

درحالی‌که تصور می‌شود الگوهای بازگشتی همگی مشابه هم هستند اما باید گفت این‌گونه نیست و این الگوها دارای انواع بخصوص و مجزایی می‌باشند که در تحلیل تکنیکال به کار می‌روند. در این قسمت به مهم‌ترین الگوهای موجود در مورد الگوهای بازگشتی، می‌پردازیم. این الگوها هرکدام جزو الگوهای قدرتمند هستند که با استفاده از آنها، به درک بهتری از نمودار قیمتی سهام و دارایی‌های مختلف می‌رسیم. این الگوهای بازگشتی، داده‌ها و اطلاعات دقیق و مفیدی به معامله‌گران می‌دهد تا قبل از معامله خود تمامی جوانب نمودار سهام را بسنجند و نسبت به آن تصمیم‌گیری کنند. در مجموع دانستن و آگاهی از این الگوها به شناخت موقعیت سهام و پیداکردن نقاط مهم نمودار برای خرید و یا فروش کمک بسیار زیادی می‌کند. در ادامه به بررسی پنج الگوی مهم از دسته الگوهای بازگشتی می‌پردازیم.

الگوی سر و شانه کف و سقف

قبل از تشکیل یک الگوی بازگشتی، باید یک روند در مسیر قبلی وجود داشته باشد که بتوان برای بازگشت، الگویی متصور شد. الگوی سر و شانه یکی از معروف‌ترین الگوهای کلاسیک بازگشتی محسوب می‌شود. این الگو در انتهای روند رخ می‌دهد و روند صعودی را به نزولی و برعکس، روند نزولی را به صعودی تبدیل می‌کند. این الگو زمانی تشکیل می‌شود که بعد از روند، الگویی بر مبنای چند سقف قیمتی و یا چند کف قیمتی شکل بگیرد.

این الگو زمانی تشکیل می‌شود که بعد از روند، الگویی بر مبنای چند سقف قیمتی و یا چند کف قیمتی شکل بگیرد.

الگوی سر و شانه سقف

در الگوی سر و شانه سقف، همان طور که در شکل زیر ملاحظه می‌شود، بعد از یک روند صعودی تشکیل می‌شود و با پایان الگو، روند صعودی به اتمام می‌رسد. در این الگو، سه سقف تشکیل می‌شود که سقف میانی از دو سقف دیگر بلندتر است. به‌خاطر شکل ظاهری آن، سقف وسط را سر و دو سقف کناری را شانه می‌نامند. پس از تکمیل الگو، مشاهده می‌شود که روند صعودی پایان میابد و به روند نزولی تبدیل می‌شود. این در زمانی اتفاق می‌افتد که خط گردن با حجم بالا و پرقدرت شکسته شود تا بعد از آن، روند نزولی شکل بگیرد. در این موقع، خط حمایتی قبلی، تبدیل به خط مقاومتی برای روند بعدی می‌شود. اگر این الگو تأیید شود، معمولاً یک روند نزول برای سهام متصور می‌شویم.

الگوی سر و شانه کف

در الگوی سر و شانه کف، درست برعکس بحث بالا اتفاق می‌افتد. در این الگو بعد از یک روند نزولی، چند کف قیمتی به وجود می‌آید که کف وسط، نقش سر و دو کف کناری، نقش شانه را بازی می‌کنند. پس از تشکیل این الگو و اتمام آن، روند نزولی تبدیل به روند صعودی می‌شود. اگر این الگو تأیید شود، معمولاً یک روند صعود برای سهام متصور می‌شویم و می‌تواند فرصت مناسبی برای خرید در این نقاط باشد.

الگوی سقف و کف دوقلو

این الگو به‌واقع یکی از پرتکرارترین الگوهای بازگشتی به شمار می‌رود و باید در استفاده از آن دقت لازم را داشت. کندل‌های بازگشتی در این الگو از اهمیت بالایی برخوردار است.

در الگوی سقف دوقلو، به طور معمول، یک الگوی نزولی بازگشتی تشکیل می‌شود. در این الگو کندل‌های قیمتی، دو قله و یک دره را پدید می‌آورند که در شکل زیر به‌وضوح قابل رویت است. اولین سقف، بالاترین میزان قیمت را ثبت می‌کند و در حکم یک ناحیه مقاومتی عمل می‌نماید. بعد از آن افت قیمت اتفاق می‌افتد تا یک کف جدید ساخته شود و بعد از آن نمودار قیمتی تا سقف قبلی حرکت می‌کند. زمانی الگوهای بازگشتی که الگوی دوقلو ساخته شد، حال می‌توان در انتظار یک روند نزولی در این الگوی بازگشتی باشیم. همان طور که مشخص است، در طی این روند حمایت به مقاومت تبدیل می‌شود. بهترین استراتژی معامله در این مواقع این است که در زمان افت قیمتی اول خریدار باشیم و در سقف دوم فروشنده باشیم تا در ادامه روند به سمت روند نزولی، متضرر نشویم.

الگوی کف دوقلو، برعکس الگوی سقف عمل می‌کند. مطابق این الگو، بعد از یک روند نزولی، نمودار قیمتی، دو کف و یک قله می‌سازد. برای تشکیل این الگو، حتماً باید یک روند نزولی از قبل وجود داشته باشد در غیر این صورت تشخیص آن چندان اعتباری ندارد. به هر حال اولین کف در نمودار، می‌تواند نشان‌دهنده این موضوع باشد که احتمال زیاد کف دوم هم در همین حوالی شکل خواهد گرفت. بین کف اول و کف دوم، یک افزایش قیمتی خواهیم داشت که قله می‌نامیم. پس از تکمیل الگوی کف دوقلو، طبیعتاً شاهد یک روند صعودی در روند سهام خواهیم بود.

بهترین استراتژی معاملاتی در این الگو، الگوهای بازگشتی به این صورت می‌باشد که وقتی، کندل بازگشتی از کف دوم به سمت بالا در حرکت باشد، فرصت مناسب برای خرید خواهد بود چراکه یک روند صعودی قدرتمند در آن نقطه به وجود می‌آید.

الگوی سقف و کف سه‌قلو

این الگو شباهت بسیار زیادی به مبحث بالا در مورد الگوی دوقلو دارد اما با یک تفاوت در تعیین سقف و کف جدید. زمانی که الگوی سقف و کف دوقلو در شکستن سطوح حمایتی و مقاومتی خود ناکام باشند، فعل‌وانفعالات بازار و کشمکش میان خریداران و فروشندگان سهم باعث می‌شود تا یک کف و یک سقف دیگر به الگو اضافه شود و به عبارتی یک نوسان دیگر در نقطه حمایت و نقطه مقاومت، اتفاق می‌افتد و در این حالت ما با یک الگوی سقف و کف سه‌قلو و در واقع با سه سقف قیمتی مواجه خواهیم شد که در شکل زیر قابل‌مشاهده می‌باشد.

در الگوی سقف سه‌قلو، هرگاه نمودار سهام سقف جدید سوم را لمس کرد، به‌احتمال بسیار زیاد در یک الگوی برگشتی، وارد روند نزولی خواهد شد.

به همین ترتیب در الگوی کف سه‌قلو، زمانی که نمودار قیمتی، کف جدید سوم را لمس کرد، به‌احتمال بسیار زیاد در یک الگوی برگشتی، وارد روند صعودی خواهد شود.

الگوی کنج نزولی (Falling Wedge)

الگوی کنج به طور معمول، خبر از یک توقف در روند و بعد در ادامه، تبدیل‌شدن به یک روند بازگشتی، می‌دهد. در الگوی کنج نزولی پایین رونده، یک الگوی مخروطی شکل به سمت پایین شکل می‌گیرد اما برخلاف ظاهر آن، این روند اصلاً نزولی نیست و پس از اتمام الگو و خروج کندل بازگشتی از کنج، یک روند صعودی در این حالت اتفاق می‌افتد.

در این الگو نیز لازم است قبل از تشکیل کامل الگو، یک روند قبلی در نمودار داشته باشیم. بعد از تغییر روند به سمت الگوی کنج نزولی، معاملات سهام در نوسانات قیمتی و شکل مخروطی قرار می‌گیرد تا زمانی که بتواند از کنج این مخروط خارج شود. در این هنگام، ما شاهد یک روند صعودی در کندل‌های قیمتی خواهیم بود که تحلیلگران با پیداکردن این نقطه فرصت مناسبی را برای خرید به دست می‌آورند چراکه هر لحظه نمودار سهام وارد روند صعودی خود خواهد شد.

به همان نحوی که در تحلیل تکنیکال اغلب به دنبال شکست مقاومت هستیم، در الگوی کنج نزولی نیز باید سطح مقاومتی در کنج، شکسته شود تا بتوان برای آن سیگنال خرید و یا روند صعودی متصور شد.

الگوی کنج بالارونده (Rising Wedge)

طبیعتاً خلاف جهت الگوی کنج پایین رونده، الگوی کنج بالارونده تشکیل می‌شود. در این الگو، نمودار کندلی سهام بعد از یک روندی که از قبل وجود داشته است، وارد نوسانات قیمتی و عرضه و تقاضایی می‌شود که تشکیل یک‌شکل مخروطی به سمت بالا می‌دهد. این مخروط به صورتی است که در طی معاملات روزانه، کف‌ها و سقف‌های جدید به سمت بالا می‌سازد. این نوسانات تا جایی ادامه پیدا می‌کند که چندین بار سقف و کف جدید ساخته باشد. طبق الگوی کنج بالارونده، هرگاه سطوح مقاومتی در مخروط، شکسته شود، هر لحظه امکان دارد، الگو تکمیل شود و شاهد روند نزولی در حرکت بعدی سهام باشیم.

به همان ترتیبی که شکسته شدن حمایت در تحلیل تکنیکال، یک هشدار به معامله‌گر تلقی می‌شود، در الگوی کنج بالارونده نیز با شکست حمایت در کنج مخروط به پایین، هر لحظه این احتمال وجود خواهد داشت تا روند نمودار به سمت روند نزولی حرکت کند و این می‌تواند نمودار قیمتی سهم را تا مدت‌ها وارد فاز افت قیمتی نماید.

بنابراین می‌توان گفت در هر دو الگوی کنج نزولی و کنج بالارونده، کندل قیمتی نمودار، مانند فنری در کنج فشرده می‌شود تا زمانی که با شکست مقاومت و یا شکست حمایت، نمودار سهام با قدرت وارد روند بعدی خود شود. این روند در الگوی کنج نزولی قطعاً صعودی و در الگوی کنج بالارونده، نزولی خواهد بود.

جمع‌بندی

الگوهای بازگشتی از مباحث مهم در تحلیل تکنیکال می‌باشد و در کنار سایر ابزارهای تحلیلی، از قدرت بالایی برخوردار می‌باشند. این الگوها برای تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه حائز اهمیت هستند به طوری که بسیاری از معامله‌گران بازار برای تعیین نقاط خرید و فروش خود از الگوهای بازگشتی استفاده می‌کنند تا درک بهتری از روند آتی سهام خود داشته باشند. الگوهای بازگشتی به پنج دسته مهم تقسیم می‌شوند که هرکدام تشکیل الگویی با اشکال مختلف می‌دهند و بسته به نوع آن، تفسیرهای متفاوتی ارائه می‌شود. در این مقاله سعی بر این داشتیم تا به بررسی انواع الگوهای بازگشتی بپردازیم و طراحی استراتژی خرید یا فروش بر اساس آنها را شرح دهیم.

آن چیزی که مسلم است این نکته خواهد بود که تشخیص الگوهای بازگشتی نیاز به کسب مهارت و تجربه‌های بالا دارد تا به‌راحتی بتوان با آنها کار کرد. از همین رو کارگزاری اقتصاد بیدار با همکاری مشاورین و متخصصین خود خدمات تحلیلی و آموزشی خود را به علاقه‌مندان بازار سرمایه ارائه می‌دهد که کافی است با دفاتر آن در تماس باشید.

الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال

برای درک بهتر انواع الگوهای بازگشتی یا به گفته برخی دیگر از تحلیل گران الگوهای برگشتی این مبحث را با یک مثال شروع میکنیم. اتوبوسی را فرض کنید که در یک خیابان در حال حرکت است و میخواهد به سمت چپ بپیچد. برای اینکه چرخش ایمنی به خیابان سمت چپ خود داشته باشد در مرحله اول راهنمای سمت چپ خود را روشن میکند٬سپس قبل از اینکه به تقاطع برسد سرعت خود را کم کرده و بعد از نگاه کردن به آینه با احتیاط وارد خیابان سمت چپ می شود.

زمانی که قیمت سهم نیز در حال اتمام روند صعودی یا نزولی خود است نشانه هایی مانند اتوبوس بالا از خود نشان میدهد. به این نشانه ها الگو های بازگشتی می گویند. الگو های بازگشتی انواع متفاوتی دارند که به اختصار در این مطلب آنها را توضیح خواهیم داد.

با توجه به اینکه الگو های بازگشتی و ادامه دهنده از مطالب مهم تحلیل تکنیکال می باشند و نکات آموزشی زیادی دارند نمی توان در مطلب صرفا متنی تمام این نکات را منتقل کرد از این رو این مبحث به صورت کامل و با تمام نکات و جزیات را می توانید در دوره تحلیل تکنیکال کاریمو آکادمی آموزش ببینید.

انواع الگوهای بازگشتی

الگو های برگشتی زمانی نمایان می شوند که روند حرکت قیمت می خواهد عوض شود. یعنی در انتهای یک روند صعودی (نزولی) با دیدن الگوی برگشتی متوجه خواهیم شد که به روند صعودی(نزولی) دیگر تمام شده و روند نزولی (صعودی) شروع خواهد شد.

الگو های برگشتی در انتهای روند صعودی عبارت اند از الگوی سر و شانه سقف٬ سقف دو قلو٬ سقف سه قلو و الگو های سر و شانه مرکب. برای مثال تصاویر زیر را مشاهده کنید.

در تصویر زیر که مربوط به الگوی بازگشتی سروشانه سقف می باشد همانطور که مشاهده میکنید بعد از مشاهده این الگو قیمت سهم افت کرده و در یک روند نزولی قرار گرفته است.

الگوهای برگشتی نزولی نیز عبارتند از سرو شانه کف٬ کف دوقلو٬ کف سه قلو و سروشانه مرکب کف. در تصاویر زیر می توانید دو مثال از الگو بازگشتی نزولی را مشاهده کنید.

الگو های برگشتی از الگو های قابل اعتماد بورس هستند که بعد از مشاهده این الگو ها می توان برای خرید یا فروش سهم اقدام کرد. الگو های بازگشتی زمانی از اعتبار بالاتری برخوردار می شوند که با واگرایی ها ترکیب شوند.

زمانی که در انتهای یک روند صعودی و یا نزولی در کنار مشاهده الگوی بازگشتی شاهد یک واگرایی باشیم اعتبار آن الگو بسیار بالا رفته و می توان با تکیه بر این دو مورد با رعایت اصول معامله گری و رعایت حد سود و زیان وارد معامله شد.

البته قطعا هرچقدر تحلیل تان منسجم تر باشد و استراتژی معاملاتی تان صرفا با الگو های کلاسیک تدوین نشده باشد می توانید معاملات بهتری را داشته باشید و سود های بهتری را ببرید .اما نمی توان از اعتبار این الگو ها چشم پوشی کرد و آنها را نادیده گرفت.

الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال

بسیاری از تحلیلگران و معامله گران بازارهای مالی، برای بررسی قیمت و تصمیم گیری برای انجام معامله موفق و منطقی، از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند تا با استفاده از ابزارهای آن و امکاناتی که برای آن‌ها فراهم می‌آورد، بتوانند شناخت بهتری از روند قیمتی مورد نظر خود داشته باشند.

الگوهای بازگشتی یکی از مؤثرترین ابزارهای تحلیل تکنیکال در تشخیص روند می‌باشد که همیشه مورد توجه تحلیلگران بازار قرار می‌گیرد. این الگوها، اشکالی هستند که در انتهای روند تشکیل می‌شوند و الگوهایی را می‌سازند که با کمک آن‌ها می‌توان استراتژی معاملاتی بهتری داشت و همچنین اصول و ساختاری دارند که کسب آگاهی و شناخت از آن‌ها برای هر معامله‌گری که می‌خواهد در بازارهای مالی فعالیت کند، لازم و ضروری می‌باشد.

الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال را می‌توان به دو دسته الگوهای بازگشتی و الگوهای ادامه دهنده تقسیم کرد که در این مطلب قصد داریم الگوهای بازگشتی را شرح دهیم.

پیشنهاد مطالعه: فارکس

الگوهای بازگشتی

الگوهای بازگشتی (reversal patterns)، هنگامی تشکیل می‌شوند که نمودار قیمتی بعد از طی کردن روند مشخصی در طول یک بازه زمانی، روند آن متوقف و یا خنثی می‌شود و یا در جهتی مخالف روند قبلی خود، روند حرکتی جدیدی را در پیش می‌گیرد.

در الگوی بازگشتی امکان دارد که یک روند نزولی به روند صعودی قبلی بازگردد و یا یک روند صعودی به یک روند نزولی تبدیل شود، در ‌واقع در الگوی بازگشتی، نقطه عطفی در نمودار به وجود می‌آید که روند بعدی را تحت تأثیر خود می‌گذارد.

این الگوها می‌توانند دارای انواع بخصوص و مجزایی باشند که در تحلیل تکنیکال به کار می‌روند و هرکدام جزو الگوهای قدرتمند هستند که با استفاده از آن‌ها، به درک بهتری از نمودار قیمتی می‌رسیم. این الگوهای بازگشتی، داده‌ها و اطلاعات دقیق و مفیدی به معامله‌گران می‌دهند تا قبل از معامله خود تمامی جوانب نمودار قیمت را بسنجند و نسبت به آن تصمیم‌گیری کنند.

پیشنهاد ویژه: استراتژی فارکس

الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه (Head الگوهای بازگشتی And Shoulders) به عنوان یکی از الگوهای کلاسیک بازگشتی، در انتهای روند شکل می‌گیرد و هشداری از تغییر روند را نشان می‌دهد. وقتی این الگو به صورت کامل تشکیل شود تأیید بسیار خوبی، برای معامله گران می‌باشد.

این الگو از یک خط مبنا به نام (خط گردن) با سه قله (در روند صعودی) یا سه کف ( در روند نزولی) تشکیل شده است.

در این الگو پس از اینکه قیمت خط گردن را شکست، با پولبک به آن ریزش قیمت آغاز می‌شود. توسط این الگوی نموداری، معامله‌گر می‌تواند سطوح حائز اهمیتی همچون نقاط ورود به معامله، حد ضرر و اهداف قیمت را مشخص کند.

الگوی سر و شانه را می‌توان با توجه به محل تشکیل آن به دو نوع صعودی و نزولی تقسیم کرد. الگوی سر و شانه نزولی در ‌انتهای یک روند صعودی پدیدار می‌شود و پس از تشکیل باعث نزولی‌ شدن‌ روند و افت چشم‌ گیر قیمت‌ در نمودار می‌شود.

الگوی سر و شانه صعودی یا سرو شانه معکوس در انتهای یک روند‌ نزولی تشکیل می‌شود و نشانه‌ای برای صعودی شدن‌ روند و رشد قیمت می‌باشد. برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد این الگو می‌توانید به مقاله (الگوی سروشانه در تحلیل تکنیکال) مراجعه کنید.

الگوی سقف و کف دو قلو

این الگوها در ‌واقع یکی از پرتکرارترین الگوهای بازگشتی به شمار می‌رود و باید در استفاده از آن دقت لازم را داشت. الگوی سقف دو قلو به انگلیسی Double Top در انتهای یک روند صعودی پدیدار می‌شود و می‌تواند هشداری برای بازگشت قیمت از صعودی به نزولی می‌باشد.

در این الگو دو قله به یک اندازه و همراستا یک دیگر به وجود می آید، که درست مانند حرف M در حروف انگلیسی می باشد.

این الگو زمانی تشکیل می‌شود که روند صعودی دیگر قادر به ساخت سقف بالاتر از سقف قبلی خود نیست در نتیجه پس از اینکه معامله‌گران می‌بینند برای بار دوم قیمت نتوانسته سقف قبلی را بشکند، از بازار خارج می‌شوند و روند نزولی تشکیل می‌شود، همچنین خطی که از آخرین کف بازار می‌گذرد، خط گردن نام دارد.

معامله‌گران با شکست خط گردن و شروع ریزش قیمت، وارد معامله فروش شده و به اندازه فاصله خط گردن تا سقف الگو از بازار سود کسب می‌کنند.

الگوی کف دو قلو (Double Bottom) برعکس الگوی سقف عمل می‌کند ، این الگو در انتهای حرکت‌ها یا امواج ‌نزولی شکل می‌گیرد و شکل کلی آن به صورت عبارت W انگلیسی می‌باشد.

این الگو زمانی تشکیل می‌شود که قیمت توانایی شکست کف قبلی را ندارد و فروشندگان تسلط خود را در بازار از دست می‌دهند و خریداران جدید وارد بازار می‌شوند.

یک الگوی کف دو قلو، شامل دو کف متوالی هم راستا یک دیگر می‌باشد که به همراه یک خط گردن (neckline) تشکیل می‌شود و نحوه معامله آن هم برعکس الگوی سقف دو قلو می‌باشد.

برای داشتن الگوهای بازگشتی اطلاعات بیشتر در مورد این الگو می‌توانید به مقاله (الگوی سقف و کف دو قلو در تحلیل تکنیکال) مراجعه کنید.

الگوی سقف و کف سه قلو

در الگوی کف یا سقف دوقلو به عنوان یکی از الگوهای کلاسیک بازگشتی، اگر به جای دو کف یا دو سقف، سه کف یا سه سقف تشکیل شود، الگو تغییر نام می‌دهد.

در الگوی سه سقف یا سه کف، اعتبار الگو بیشتر است، زیرا سقف مقاومت و کف حمایت بیش از دو بار آزموده شده و الگوی برای برگشت روند اعتبار بیشتری دارد.

الگوی سقف سه قلو به انگلیسی Triple Top یکی از الگوهای بازگشتی نزولی به شمار می‌رود.

یک الگوی سقف سه ‌قلو، در انتهای یک روند صعودی تشکیل می‌شود و باعث تغییر جهت روند، به یک روند نزولی می‌گردد نحوهٔ شکل‌گیری آن به این صورت می‌باشد که:

توسط سه سقف و دو کف تقریبا برابر و به ‌صورت متوالی تشکیل می‌شود که نشان از تلاش بدون نتیجه خریداران برای شکست مقاومت ایجاد شده است.

الگوی کف سه قلو Triple Bottom، یک الگوی صعودی است که در پایان یک روند نزولی تشکیل می‌شود. در این الگو، شاهد تشکیل سه کف و دو سقف تقریبا مساوی می‌باشیم. با متصل کردن سقف‌های قیمتی به یک دیگر، خط گردن الگو به وجود می‌آید.

برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد این الگو می‌توانید به مقاله (الگوی سقف و کف سه قلو در تحلیل تکنیکال) مراجعه کنید.

الگوی کنج

الگوی دره یا کنج Wedge به عنوان یکی از الگوهای کلاسیک در نظر داشت و می‌توان آن را هم در دسته‌ی الگوهای بازگشتی جای داد و هم در دسته‌ی الگوهای ادامه‌دهنده، بنابراین قاعده‌ی کلی درباره‌ی آن وجود ندارد و همچنین می‌توان آن را از نوع الگوهای مثلث دانست.

اما تفاوتی که در این دو الگو وجود دارد این می‌باشد که در الگوی مثلث دو خط حمایت و مقاومت در خلاف جهت یکدیگر حرکت می‌کنند، اما در الگوی کنج دو خط بالا و پایین الگو هم جهت هستند، این الگو از نوع برگشتی است و در انتهای روند ظاهر می‌شود.

اگر الگوی کنج در روند صعودی ظاهر شود، الگوهای بازگشتی خود الگو به صورت صعودی است و مانند روند صعودی دره و قله‌های بالاتر تشکیل می‌دهد؛ اما روند افزایش قله‌ها از روند افزایش دره‌‌ها کم شیب‌تر است.

اگر الگوی کنج در روند نزولی تشکیل شود، خود الگو به صورت نزولی است و مانند روند نزولی، کف و سقف‌های بالاتری تشکیل می‌دهد؛ اما شیب نزولی دره‌ها کندتر از شیب نزول قله‌ها است.

برای معامله در این الگو، از زمانی که الگو شکسته می‌شود و قیمت نمودار شروع به حرکت صعودی یا نزولی می‌کند، حد سود به اندازه قاعده الگوی کنج است، همچنین حد ضرر بالاتر از آخرین قله یا کف بسته به نوع الگو قرار می‌گیرد.

مشاهده بیشتر: آموزش رایگان فارکس

جمع بندی نهایی

الگوی‌های قیمتی در انواع نمودارها و تایم فریم‌ها تشکیل می‌شوند و هر یک از این الگوها نشان‌دهندهٔ قدرت های خریداران و فروشندگان می‌باشد که نهایتاً با تشکیل کامل آن الگو منجر به ادامهٔ روند و یا ایجاد یک بازگشت روندی در بازار می‌شود.

الگوهای بازگشتی از مباحث مهم در تحلیل تکنیکال می‌باشد و در کنار سایر ابزارهای تحلیلی، از قدرت بالایی برخوردار می‌باشند.

اما نکته قابل توجه اینجاست که شناسایی یک الگو تضمینی برای به وقوع پیوستن پیش بینی ما نمی‌باشد، بنابراین نباید برای انجام معاملات تنها به الگوهای قیمتی (چه الگوهای بازگشتی و چه ادامه‌دهنده) تکیه کرد و حتما باید این الگوی قیمتی با سایر سیگنال‌های تکنیکالی ترکیب شود.

پیشنهاد مطالعه: بروکر فارکس

سوالات متداول

الگوی بازگشتی چیست؟

در الگو بازگشتی (reversal patterns)، نمودار قیمتی بعد از طی کردن روند مشخصی در طول بازه زمانی، روند آن متوقف و یا خنثی می‌شود و یا در جهتی مخالف روند قبلی خود، روند حرکتی جدیدی را در پیش خواهد گرفت.

چند نوع الگوی بازگشتی وجود دارد؟

به صورت کلی الگوهای بازگشتی به چهار نوع الگوی سروشانه، سقف و کف دو قلو، سقف و کف سه قلو و الگوی کنج تقسیم می‌شود.

تفاوت الگوی کنج با مثلث در چیست؟

در الگوی مثلث دو خط حمایت و مقاومت در خلاف جهت یکدیگر حرکت می‌کنند، اما در الگوی کنج دو خط بالا و پایین الگو هم جهت هستند.

تعریف الگوی های بازگشتی و ادامه دهنده

تحلیل تکنیکال یک روش کارآمد جهت تحلیل انواع بازارهای مالی می باشد، به جهت کسب سود مارکت هایی مانند فارکس، ارزدیجیتال، بورس ایران باید از یک سری اصول استفاده کرد. از قواعد کارآمد در تحلیل تکنیکال که بسیار حائز اهمیت هستند، الگوهای قیمتی می باشند، این الگوها نشان دهنده ی تغییر روندهای صعودی به نزولی و بالعکس هستند . به صورت کلی الگوهای قیمتی به دو نوع تقسیم بندی می شوند، بازگشتی و ادامه دهنده. برای مطالعه ی بیشتر همراه یار سرمایه باشید.

الگوهای ادامه دهنده ( Continuation Patterns )

این الگوها اصولا زمانی تشکیل می شوند که در مسیر روند، یک توقفی ایجاد می شود و سپس روند به مسیر قبلی خود ادامه می دهد و الگوهای ادامه دهنده شکل می گیرند. به عبارت بهتر گاهی در میان مسیر یک روند، الگویی شکل می گیرد که باعث نوسان قیمت شده و سپس در ادامه ی مسیر روند به مسیر قبلی خود ادامه می دهد.

نکات مهم در الگوی ادامه دهنده

• معمولا بازیگران سهم، برای ادامه ی روند، در محدوده های ایجاد شده توسط الگوهای ادامه دهنده به اصطلاح استراحت می کنند یا نفس می گیرند.
• در صورتی که الگوی ادامه دهنده در حال شکل گیری است ولی هنوز تکمیل نشده، نمی توان به صورت قطعی گفت که روند ادامه می یابد، یا برگشت قیمت رخ می دهد. برای تشخیص الگوهای بازگشتی روند سهم بعد از الگوی شکل گرفته باید به خطوط روند بسیار توجه نمود، تا بتوان تشخیص صحیحی نسبت به رشد قیمت به بالا یا پایین داد.
• صرف نظر از اینکه روند حاکم بر بازار صعودی یا نزولی است، در صورتی که تحرکات قیمت بزرگتر، زمان شکل گیری و تکمیل الگو بیشتر شود، حرکت بعدی قیمت در خارج از الگوی ادامه دهنده نیز با شدت بیشتری خواهد بود.
• در تحلیل تکنیکال توصیه می شود روند را ادامه دار بدانیم، مگر برگشت قیمت رخ دهد.

نمونه هایی از الگوهای ادامه دهنده:

الگوهای بازگشتی ( Reversal Patterns )

به الگویی که در روند فعلی تغییر ایجاد می کند، الگوی بازگشتی می گویند، با تشکیل این الگو، روند قبلی متوقف شده و در مسیری خلاف جهت روند قبلی حرکت می کند. به عنوان مثال با شکل گیری این دسته از الگوها در یک روند صعودی، روند فوق متوقف شده و در نهایت، روند نزولی را ایجاد می کنند. در صورتی که بازگشت قیمت در کف بازار اتفاق افتاد، با خرید مصرانه و هیجانی خریداران مواجه می شود. اما در صورتی که بازگشت قیمت، در سقف بازار اتفاق افتاد، با فروش سهام داران، مواجه می شود که اصطلاحا به این الگوها، الگوهای توضیعی ( Distribution Patterns ) می گویند.

نکته: مانند الگوهای ادامه دهنده، هرچه زمان تشکیل الگوها زیاد باشد، حرکت بعدی قیمت پس از شکست حمایت یا مقاومت با شدت بیشتری خواهد بود.