نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه

هیئت سازش

چالش‌های نهادهای مالی

فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه بازار سرمایه به‌طور قابل‌توجهی نسبت به دهه گذشته متحول شده و عدم‌تطبیق قانون و مقررات با شرایط موجود کاملا آشکار شده است، به‌طور نمونه براساس بند‌۵ ماده یک قانون بازار اوراق‌بهادار، کانون‌‌‌‌‌‌‌های کارگزاران، معامله‌گران، بازارگردانان، مشاوران، ناشران، سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران و سایر مجامع مشابه، تشکل‌های خود‌انتظامی هستند که به‌‌‌‌‌‌‌منظور تنظیم روابط بین اشخاصی که طبق قانون به فعالیت در بازار اوراق‌بهادار اشتغال دارند، طبق دستورالعمل‌‌‌‌‌‌‌های مصوب «سازمان» به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌صورت موسسه غیردولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی به‌ثبت می‌‌‌‌‌‌‌رسند، همچنین براساس ماده ۳۳ قانون بازار اوراق‌بهادار، شروع به فعالیت «کارگزاری»، «کارگزاری/ معامله‌‌‌‌‌‌‌گری» و «بازارگردانی» به هر شکل و تحت هر‌عنوان، منوط به عضویت در «کانون» مربوط و رعایت مقررات این قانون و آیین‌‌‌‌‌‌‌نامه‌‌‌‌‌‌‌ها و دستورالعمل‌‌‌‌‌‌‌های اجرایی آن است. براساس تبصره‌ همان ماده، تا زمانی که «کانون» «کارگزاران/ معامله‌گران» و «بازارگردانان» تشکیل نشده است، وظایف مربوط به آن «کانون» را «سازمان» انجام می‌‌‌‌‌‌‌دهد. هنگامی‌‌‌‌‌‌‌که تعداد اعضای«کانون» در سطح کشور به یازده نفر رسید، تشکیل «کانون»«کارگزاران/ معامله‌گران» و «بازارگردانان» الزامی است. درخصوص کاستی‌های عنوان‌شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

تعیین سقف کارمزد برای نهادهای مالی

چندگانگی در برخورد قانونی با نهادهای مالی تحت‌نظارت، یکی از عوامل مهم در بررسی موضوع کنونی است؛ بعضا یک مقررات مشمول برخی نهادها نمی‌شود و سایر نهادها بالعکس به‌شدت مورد اعمال جرائم و تنبیهات انضباطی هستند.

زمینه فعالیت تخصصی در نهادهای مالی محدود به نهادهای تخصصی نیست. سبدگردانی، بازارگردانی، مشاور سرمایه‌گذاری هریک فضای تخصصی خاص خود را دارد اما در حال‌حاضر شاهد هستیم که یک نهاد مالی به تنهایی ارائه‌دهنده کلیه خدمات مالی در حوزه‌های مختلف است که تعارض منافع در این‌خصوص به‌طور محسوس نادیده گرفته می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعیین برخی محدودیت‌هایی که بعضا بازدارنده است با موضوع فعالیت و هدف اصلی نهاد مالی مغایر است.

از این جمله می‌توان به مواردی نظیر الزام به خرید ملک اداری، تعیین حداقل میزان سرمایه و عدم‌اعطای مجوز به تشکل‌های خودانتظام که برخلاف قانون بازار اوراق‌بهادار هستند، اشاره کرد.

عدم‌تناسب معقول میزان سرمایه و دامنه فعالیت‌های هریک از نهاد‌های مالی

عدم‌حمایت از سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و جا‌گذاردن نهادهایی که در این زمینه فعالیت تخصصی انجام می‌دهند؛ مانند غیر‌حرفه‌ای قلمداد کردن کدهای سبداختصاصی سبدگردان‌ها که مغایرت اساسی با سرمایه‌گذاری غیرمستقیم دارد.

رقابت ناسالم بین نهادهای دارای مجوز و فاقد‌مجوز و باز‌بودن حیطه مانور فعالان غیر‌مجاز به ترتیبی که نهادهای غیر‌مجاز بدون هیچگونه معذوریتی به‌راحتی به‌کار غیرحرفه‌ای خود ادامه می‌دهند و سازمان نیز از پیگیری تخلفات آنها گذشت کرده است.

کانون نهادهای سرمایه‌گذاری که در حال‌حاضر به تنهایی تولیت تعداد زیادی از نهادها، ناشران و سایر فعالان اقتصادی را دارد که نه‌تنها صلاحیت حرفه‌ای لازم برای حل مشکلات صنایع فعال در حوزه بازار سرمایه را ندارد، بلکه متشکل از تعدادی از ناشران و نهادهای مالی است که تعارض منافع آشکار با یکدیگر دارند.

رفتارهای تفسیری و تبعیض‌آمیز با نهادهای مالی در اعمال دستورالعمل‌های صادره به‌خصوص در مورد بازارگردانان که تعدادی با حداکثر تمهیدات حمایت شده و برخی دیگر به‌شدت تحت‌فشار و سختگیری هستند.

نداشتن تعریف خاص از زمان منظور شده برای انجام تکالیف سازمان در قبال نهادهای مالی و ناشران

ضعف شدید در زمان انجام فرآیندهای بررسی درخواست ناشران و نهادهای مالی و هدر دادن زمان لازم برای انجام امور جاری در این ارتباط

تبعیض در ارتباط با اعطای مجوزها به نهادهای مالی هم از حیث زمان اعلام نتیجه بررسی‌ها و هم از حیث اصل مجوز مربوطه

عدم‌رسیدگی به تخلف برخی نهادهای مالی نسبت به مقررات وضع شده از جمله احراز شرایط حداقل سرمایه

طولانی بودن مراحل رسیدگی و اعطای مجوزهای داخلی اعم از افزایش سرمایه یا اخذ مجوزهای مرتبط

دخالت در نظام بازار و کنترل شاخص و قیمت به‌خصوص در توقف و بازگشایی نمادها

اعمال نظر شخصی در ارتباط با تعیین حجم لازم برای کشف قیمت نمادهایی که بازگشایی می‌شوند

عدم‌تساوی در نحوه اعمال محدوده نوسان قیمت هنگام بازگشایی نمادها

دخالت‌ها و اشارات شفاهی ناظران به هنگام جریان عادی معاملات

عدم‌شفافیت در اعطای انواع مجوز به نهادهای مالی

رسیدگی سلیقه‌ای و شخصی در برخی موارد در کمیته رسیدگی به نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه تخلفات و تبرئه برخی متخلفان و متخلف دانستن برخی در شرایط یکسان

دستکاری سامانه معاملات به ترتیبی که برخی از مشتریان نسبت به سایرین دارای اولویت می‌گردند یا محروم می‌شوند

شناسایی استنباطی ناظر در حجم معاملات هنگام بازگشایی و ابطال موردی به‌دلیل اثر ناخوشایند در شاخص که می‌تواند نهادمالی را با بدهکاری مشتری مواجه کند

اظهارنظرهای مستقیم مسوولان سازمان بورس و شرکت‌های بورس و فرابورس درخصوص وضعیت بورس و ترغیب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در بورس

تغییر غیرقابل‌توجیه و بدون اطلاع‌رسانی در روند انتشار اطلاعات و آمارهای بورس به‌منظور ارائه تصویر مناسب‌تر از عملکرد شاخص‌ها و قیمت که می‌تواند ظاهری گمراه‌کننده داشته باشد

دستکاری شاخص‌های قیمت و کل و تغییر بی‌دلیل آن در برخی مقاطع به‌منظور تغییر روند تحلیل بازار به‌سوی دلخواه

سایت سناگاه اطلاعات هدفمند و تحریف شده و بعضا ساختگی ارائه می‌کند

در‌برابر این مسایل هیچ مرجعی برای رسیدگی به‌جز شورای‌عالی بورس وجود ندارد که دبیر آن شورا رئیس سازمان بورس است‌!

وظایف نهادهای مالی بازار سرمایه را بشناسید + ویدیو

بازار سرمایه شامل ۴ نهاد اصلی یعنی بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی است. البته با گسترش بازارمالی نهادهای زیر مجموعه دیگری همچون شرکت سپرده‌گذاری و تسویه وجوه، کارگزاران، شرکت‌های تأمین سرمایه، بازارگردانان، مشاوران سرمایه‌گذاری، مؤسسات رتبه‌بندی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های سبدگردان و شرکت‌های پردازش‌ اطلاعات مالی به عنوان نهادهای مالی فعال نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار نیز وجود دارد.

با تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار در یکم آذر ماه سال ۱۳۸۴، ساختار قانونی بازار به صورت زیر تعیین شد. که بر این اساس نهاد جدیدی تحت عنوان «سازمان بورس و اوراق بهادار» ایجاد شد تا زیر نظر شورای عالی بورس به نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات بپردازد.

بازار سرمایه شامل ۴ نهاد اصلی یعنی بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی است. البته با گسترش بازارمالی نهادهای زیر مجموعه دیگری همچون شرکت سپرده‌گذاری و تسویه وجوه، کارگزاران، شرکت‌های تأمین سرمایه، بازارگردانان، مشاوران سرمایه‌گذاری، مؤسسات رتبه‌بندی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های سبدگردان و شرکت‌های پردازش‌ اطلاعات مالی به عنوان نهادهای مالی فعال تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار نیز وجود دارد. در ویدیوی پیشین به شناسایی زیرمجموعه‌ها و ارکان بازار مالی پرداختیم که با این لینک می‌توانید به مرور آن بپردازید و در ادامه نیز شما مخاطبان گرامی می‌توانید با مشاهده ویدیو زیر آشنایی کاملی با وظایف هر یک از زیرمجموعه‌های اصلی بازار سرمایه پیدا کنید.

نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه

• اعضای کانون

• قوانین و آیین نامه های سازمان بورس و اوراق بهادار
• مصوبات سازمان بورس و اوراق بهادار

یک دقیقه با کانون

تحلیل برتر

برنامه های کانون

هیئت سازش

شنبه بازار سرمایه

دوشنبه بازار سرمایه

ارتباط باما

دستورالعمل نحوۀ دریافت مجوز تأسیس بورسها، کانونها، نهادهای مالی

از سازمان بورس و اوراق بهادار

در اجرای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ و به منظور تعیین نحوۀ دریافت مجوز ثبت بورسها، کانونها و نهادهای مالی موضوع همان قانون و ارائۀ آنها به مرجع ثبت شرکتها این دستورالعمل در بیست‌وهشتمین جلسۀ هیئت مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار در تاریخ ۳۰/۷/۱۳۸۵ به تصویب رسید.

مادۀ ۱٫ تأسیس بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، کانون‌ها و نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ از جمله شرکت‌های کارگزاری، کارگزاری/ معامله‌گری، بازارگردانی و سبدگردانی اوراق بهادار، شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری، مؤسسات رتبه‌بندی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی، شرکت‌های تأمین سرمایه، صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و هرگونه شخصیت حقوقی تحت هر عنوان که براساس مقررات مصوب ارکان بازار اوراق بهادار به‌عنوان نهاد مالی شناخته می‌شوند، منوط به دریافت مجوز و ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد. موافقت سازمان بورس و اوراق بهادار با ثبت هریک از اشخاص حقوقی مذکور طی تأییدیه‌ای به مرجع ثبت شرکت‌ها اعلام خواهد گردید. بدیهی است تأییدیه مذکور یکی از مدارکی خواهد بود که مرجع ثبت شرکت‌ها جهت ثبت و تأسیس هریک از آن‌ها از متقاضی دریافت خواهد نمود.

ماده ۲٫ هر شخص حقوقی برای درج هر یک از امور مرتبط با اوراق بهادار از جمله معامله، بازارگردانی، رتبه‌بندی، مشاوره، ارزشیابی، تصفیه و پایاپای معاملات اوراق بهادار، تحلیل اطلاعات، دریافت دستورهای خرید و فروش، واسطه‌گری در خرید و فروش، جمع‌آوری، پردازش و انتشار عمومی اطلاعات مربوط به سفارش‌های خرید و فروش و معاملات اوراق بهادار، فراهم آوردن تسهیلات لازم برای معاملات، تعهد پذیره‌نویسی و فروش، سپرده‌گذاری و توثیق، تنظیم روابط بین اشخاصی که در بازار اوراق بهادار فعالیت دارند، صدور گواهینامه‌های حرفه‌ای مرتبط و انجام تبلیغات، در موضوعات اساسنامه خود باید مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را دریافت داشته و نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه به مرجع ثبت شرکت‌ها جهت ثبت اساسنامه خود ارائه دهد.

ماده ۳٫ با عنایت به بند (۵) مادۀ (۱) قانون بازار اوراق بهادار، ثبت و تأسیس کانون‌ها در قالب مؤسسه غیر دولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی، طبق دستورالعمل مربوط و پس از ارائه تأیید نامۀ سازمان بورس و اوراق بهادار به مرجع ثبت شرکتها صورت خواهد گرفت.

تبصره: تأسیس و ثبت هر شخص حقوقی با هر عنوان از قبیل انجمن، مرکز، گروه، مجمع، خانه، مؤسسه و نظایر آن که موضوع فعالیت آن‌ تنظیم روابط بین اشخاص فعال در بازار اوراق بهادار باشد، مشمول حکم همین ماده خواهند بود.

مادۀ ۴٫ ثبت هرگونه تغییرات در اساسنامه، سرمایه، مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره، درخصوص اشخاص موضوع ماده یک در مرجع ثبت شرکتها پس از ارائۀ تأئیدیۀ سازمان بورس و اوراق بهادار امکان‌پذیر خواهد بود.

تبصره: علاوه بر موارد مذکور در این ماده، مواردی که نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه در اساسنامه اشخاص موضوع ماده یک و ماده دو ثبت آن­ها در مرجع ثبت شرکت­ها منوط به تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار شده است نیز مشمول حکم این ماده خواهد بود.

مادۀ ۵٫ تبدیل هر یک از اشخاص حقوقی موجود به نهادهای موضوع مادۀ یک یا درج موضوعات فعالیت مذکور در ماده ۲ در موضوعات فعالیت آن­ها و همچنین تغییر و تبدیل هر یک از اشخاص حقوقی مذکور در مادۀ یک به یکدیگر یا ادغام آنها، منوط به موافقت سازمان است. ثبت تغییرات یاد شده در مرجع ثبت شرکتها پس از اخذ مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار امکان پذیر است.

مادۀ ۶٫ لغو و تعلیق مجوز فعالیت هر یک از اشخاص موضوع مواد یک و دو حسب مورد با رعایت مقررات مربوط به هر یک از آنها و براساس اعلام سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود. رعایت مقررات مادۀ ۴ در دورۀ تعلیق مجوز، ضروری است.

مادۀ ۷٫ در صورت انحلال هر یک از اشخاص موضوع مواد یک و دو، پس از رعایت کلیۀ قوانین و مقررات مربوطه و انجام مراحل انحلال و تصفیه، ثبت خاتمۀ تصفیه منوط به ارائۀ مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار است.

کلیات بازار پول و سرمایه

در این مقاله سرفصل های ذیل خدمت شما عزیزان توضیح داده می شود.

۱-ابزار های متداول بازار پول

2-نهاد های بازار پول

4-انواع بورس ها در بازار سرمایه

5-نهاد های بازار سرمایه

ابزار های متداول بازار پول

۱-اوراق خزانه Treasury : اوراق بهادار کوتاه مدتی است که توسط دولت منتشر می شود و سر رسید آن سه ماه، شش ماه، یکسال است.

این اسناد کوپن بهره ندارند و به صورت تنزیل شده به فروش می رسند.

۲-گواهی سپرده Certificates : سندی است که توسط یه موسسه سپرده پذیر، عموما بانک ها درقبال دریافت مبلغ مشخصی پول که نزد آنها سپرده شده، منتشر می شود. این گواهی دارای سر رسید و نرخ بهره معین هستند.

3-اوراق تجاری Commercial Paper : نوعی اوراق قرضه کوتاه مدت بدون تضمین هستند که معمولا توسط شرکت های معتبری که نیاز به وام کوتاه مدت دارند، تحصیل می گردند. انتشار این اوراق گاهی به صورت تنزیلی و گاهی با پرداخت سود است.

4-پذیرش بانکی Bank Acceptance : دستور پرداخت مبلغ معین در تاریخ معین به حامل آن است که موسسات تجاری برای تامین معاملات مالی با شرکت های خارجی یا داخلی به کار می گیرند.

در ادامه کارشناس سرمایه گذاری شرکت آینده سازان فراز کام نهاد های بازار پول را شرح می دهد.

1-بانک مرکزی : به عنوان یکی از نهاد های اصلی بازار پول، نقش مهمی در تنظیم جریان پول و اعتبار در اقتصاد و تکمیل سیاست های اقتصادی دولت ها بر عهده دارد. بانکداری دولت و بانک های تجاری، اعطای وام به بانک های تجاری، کنترل و تنظیم عرضه پول و انجام مبادلات مالی بین المللی از جمله مهم ترین وظایف بانک مرکزی است.

2-بانک های تجاری : بزرگترین گروه نهادهای فعال در بازار پول هستند که منابع خود را از سپرده های دیداری، پس انداز و مدت دار، گردآوری و با استفاده از آن وام ارايه می کنند.

3-موسسات اعتباری غیر بانکی : این موسسات از طریق جذب سپرده های غیر دیداری، اخذ تسهیلات و استفاده از سایر ابزار های مالی به تجهیز منابع مبادرت می کنند و منابع مزبور را به اعطای تسهیلات اعتباری اختصاص می دهند. توجه داشته باشید این موسسات قدرت خلق پول ندارند.

بازار سرمایه : بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یکسال و دارایی های بدون سر رسید.

نهاد های بازار سرمایه به شرح زیر است:

انواع بورس ها در بازار سرمایه

بورس اوراق بهادار : نهاد فعال در بازار دست دوم اوراق بهادار است که وظیفه اصلی آن فراهم آوردن بازاری شفاف برای داد و ستد اوراق بهادار است.

بورس کالا : نهاد نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه سازمان یافته ای است که به منظور داد و ستد کالا در چارچوب قرارداد آتی، اختیار معامله تشکیل می شود.

بورس ابزار مشتقه : برای معاملات قرارداد آتی و اختیار معامله

توجه داشته باشید بورس اوراق بهادار از مهم ترین نهاد های فعال در بازار دست دوم اوراق بهادار به شمار می آید.

وظیفه اصلی بورس اوراق بهادار، فراهم کردن بازاری شفاف برای داد و ستد اوراق بهادار پذیرفته شده و سیستمی مناسب برای نظارت بر جریان داد و ستد، عملیات بازار و فعالیت اعضاست.

ابزار های مالی مورد معامله در بازار سرمایه ایران

قرارداد آتی کالا

اوراق اجاره ( صکوک اجاره )

با توجه به اهمیت تنوع اوراق بهادار برای جلب نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه سرمایه گذاران با سلیقه های مختلف، سرمایه گذاری از جنبه ریسک و افق سرمایه گذاری، ابزار های جدیدی طراحی شده اند که برای به کار گیری در حال آماده سازی هستند.

ضمنا با توجه به قوانین جمهوری اسلامی ایران معاملات باید مبتنی بر اصول شرعی باشند که کلیه ابزار های طراحی شده در کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار مورد بررسی و تایید قرار گرفته اند.

ابزار های مالی طراحی شده برای معامله در بازار سرمایه ایران

اوراق رهنی مشارکت (برای تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار)

اوراق سفارش ساخت (صکوک استصناع )

قرارداد اختیار معامله سهام

مزایای پذیرفته شدگان در بورس اوراق بهادار

تسهیل تامین منابع نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه مالی مورد نیاز شرکت به صورت بلند مدت

امکان معاملات سهام برای سرمایه گذاران

ارزیابی عملکرد شرکت توسط بازار

ارتقای جایگاه شرکت نزد مشتریان، پیمانکاران و تامین کنندگان منابع مالی، افزایش سطح اعتماد گروه های ذی نفع بر شرکت به دلیل شرایط پذیرش اولیه ، پذیرش و سیاست افشای اطلاعات

برای مشاوره مالی در خصوص آگاهی از شرایط اولیه پذیرش با کارشناس مالی ما در ارتباط باشید.

نهاد های بازار سرمایه

شرکت تامین سرمایه ( بانک سرمایه گذاری ) : در بازار دست اول (اولیه) فعالیت می کند. قیمت گذاری، بازار یابی و فروش اوراق بهادار شرکتها را در انتشار اولیه از طریق عرضه عمومی یا خصوصی بر عهده دارد.

شرکت پردازشگر اطلاعات : فعالیت عمده این موسسات، گرد آوری و پردازش اطلاعات به منظور اتخاذ تصمیم در زمینه سرمایه گذاری در اوراق بهادار است.

موسسات رتبه بندی : کارکرد اصلی این موسسات، رتبه بندی اوراق بدهی شرکتها با توجه به ریسک عدم باز پرداخت یا ورشکستگی است.

شرکت سرمایه گذاری : مدیریت تخصصی سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار

صندوق سرمایه گذاری : کارکرد اصلی آن، مدیریت تخصصی سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار است.

توجه داشته باشید این صندوق ها دارای سرمایه باز هستند.

مشاور سرمایه گذاری :‌مشاوره تخصصی به اشخاص یا نهاد های دیگر در زمینه ارزش گذاری سرمایه گذاری در اوراق بهادار خرید و فروش

بازار گردان : این نهاد با داشتن توان نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه مالی و تخصص لازم، عهده دار مسئولیت حفظ بازاری منظم است.

معرفی و دانلود PDF کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی: 400 ابزار مالی با تاکید بر مدل‌‌های عملیاتی

برای دانلود قانونی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

برای دانلود قانونی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

دانلود کتاب از اپلیکیشن کتابراه

معرفی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی: 400 ابزار مالی با تاکید بر مدل‌‌های عملیاتی

کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی نوشته‌ی امیررضا سوری، طیبه رهنمون پیروج، باقر ادبی و مهدی محرمی، اشکال گوناگون نهادهای ارائه دهنده‌ی خدمات مالی را معرفی می‌کند و مدل‌های عملیاتی انواع ابزارهای مالی در جهان را پایش، طبقه‌بندی و طراحی می‌کند.

درباره‌ی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی:

ابزارهای مالی در عصر جدید به شکل طیف‌های متنوعی در بازارهای پول و سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ به همین جهت برای نیازهای پیچیده و روزافزون انسان‌ها به شکلی پیوسته، ابزارهای مالی نوینی طراحی می‌شوند. این ابزارها امکان تامین منابع مالی مختلفی را فراهم می‌سازند. ابزارهای مالی گستردگی، پیچیدگی و کاربردهای متعددی دارند از همین رو شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها اهمیت دارد و کتاب حاضر نیز با همین هدف تالیف شده است.

ساختار کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی در هفت فصل ساماندهی شده است: فصل نخست به معرفی اجزای نظام مالی مشتمل بر بازارهای مالی، ابزارهای مالی، تنظیم کنندگان مالی، نهادهای مالی و خدمات مالی می‌پردازد. ضمن اینکه با طبقه‌بندی از انواع روش‌های تامین مالی برحسب سررسید تعهدات، مالکیت و منبع تأمین مالی، چارچوب نظام‌مندی از ویژگی‌های ابزارها ارائه شده است. بخش پایانی فصل نیز انواع روش‌های تامین مالی نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه درونی و بیرونی معرفی می‌شود.

فصل دوم به شناسایی انواع ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم تنظیم‌گری بانک مرکزی می‌پردازد. سپس انواع نهادهای مالی و اعتباری در جهان و تفاوت‌های ساختاری آن با ایران تبیین شده است. ادامه این فصل نیز به شناسایی، طبقه‌بندی و معرفی انواع ابزارهای بازار پول اختصاص دارد. در فصل سوم به ارائه انواع طبقه‌بندی از بازار سرمایه بر اساس مرحله انتشار، ساختار و زمان انجام و تحقق معامله پرداخته شده است. سپس انواع نهادهای بازار سرمایه اعم از نهادهای خودتنظیم‌‌گر، واسطه‌های بازار و سایر فعالان بازار معرفی می‌شود.

در ادامه انواع ابزارهای بازار سرمایه مشتمل بر اوراق سهام، اوراق بدهی، اوراق ترکیبی، اوراق مشتقه و همچنین ابزارهای مالی اسلامی به تفصیل و به تفکیک زیر اجزاء مورد بررسی قرار گرفته است. پایان‌بخش این فصل نیز معرفی انواع صندوق‌های سرمایه گذاری و کارکرد آن‌ها در نظام تامین مالی می‌باشد.

فصل چهارم به بررسی انواع روش‌های تامین مالی از خارج اعم از قرضی و غیرقرضی اختصاص دارد. در بخش روش‌های قرضی، انواع روش‌های تامین مالی شرکتی و پروژه‌ای تشریح شده و در بخش روش‌های غیر قرضی به بررسی سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری خارجی در سبد دارایی‌های مالی و تجارت متقابل پرداخته شده است. ضمن اینکه در این فصل انواع روش‌های حمل و پرداخت بین المللی تشریح شده است.

کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی (Encyclopedia of financial instruments and institutions) در فصل پنجم گستره مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های توسعه‌ای و زیرساختی و همچنین انواع مدل‌های تأمین مالی و تحویل پروژه طرح‌های تولیدی، زیربنایی، صنعتی و خدماتی را ارائه می‌دهد. بخش پایانی این فصل به تشریح و مقایسه قراردادهای پیمانکاری و سرمایه گذاری اعم از قراردادهای پیمان مدیریت، مدیریت اجرایی، با قیمت کلی، با قیمت واحده با حق الزحمه مقطوع و. اختصاص یافته است.

فصل ششم به تشریح انواع روش‌های نوین تامین مالی و همچنین روش‌های تامین مالی ساختار یافته اختصاص دارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به وارانت، استقراض با پشتوانه اوراق بهادار، اوراق بهادار بسته‌بندی شده مجدد، اوراق بهادارسازی به پشتوانه دارایی یا جریان‌های نقدی ناشی از دارایی در صنعت بانکداری، بیمه و لیزینگ و. اشاره کرد.

در فصل آخر نیز به تشریح انواع ریسک‌های مالی و رابطه ریسک و بازدهی ابزارهای مالی پرداخته شده و در انتهای فصل در قالب جدولی ویژگی‌های ابزارهای مالی، اهم ریسک‌های وارده به ابزارها و ابزارهای کاربردی شده در ایران ارائه شده است.

کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی مناسب چه کسانی است؟

این کتاب برای همه‌ی افرادی که در زمینه‌های مختلف مالی و اقتصادی فعال هستند، مفید خواهد بود.

در بخشی از کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی می‌خوانیم:

- اعتبار تجاری (Trade Credit)

اعتبار تجاری، خرید اقساطی کالاها یا خدمات از اعتباردهندگان در ازای نرخ بهره مشخص است. این شیوه بیشتر برای خرید مواد اولیه، کالاهای واسطه‌ای و در برخی موارد، کالاهای سرمایه‌ای به کار می‌رود.

- وام‌های عملیاتی (Operating Loans)

از این نوع وام، برای سرمایه در گردش و یا تأمین مخارج عملیاتی روزمره استفاده می‌شود.

- وام عندالمطالبه (Call Money)

به وامی اطلاق می‌شود که بانک‌های تجاری در اختیار کارگزاری‌ها قرار داده و ساختار آن عندالمطالبه است. برخلاف وام‌های مرسوم که دارای نرخ بهره و سررسید مشخص هستند، این نوع وام‌ها، رویه بازپرداخت ثابتی ندارند. کارگزاران برای تأمین منابع مالی کوتاه مدت و اعطای قرض به مشتریان خود جهت خرید اوراق بهادار یا سهام، اقدام به اخذ این نوع وامها می‌کنند. از آن جا که ماهیت این نوع وام، عندالمطالبه است، در صورت مطالبه بانک، باید بازپرداخت گردد. به این نوع وام Call Money و به نرخ بهره آن نیز Call Rate گفته می‌شود.

- تأمین مالی در شرایط ورشکستگی (Debtor-in-Possession Financing)

به نوعی از تأمین مالی گفته می‌شود که تنها برای شرکت‌های در آستانه ورشکستگی موضوعیت دارد. به واسطه این نوع وام، شرکت در آستانه ورشکستگی فرصت می‌یابد در حین سپری کردن فرآیند تشکیل پرونده برای ورشکستگی، منابع لازم برای سرمایه در گردش خود را تأمین نماید.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: دسته‌بندی انواع روش‌های تأمین مالی Financing Schemes Typology
فصل دوم: روش‌های تامین مالی از بازار پول Money Market Financing
فصل سوم: روش‌های تامین مالی بازار سرمایه Captial Market Financing
فصل چهارم: روش‌های تامین مالی از خارج Forein Financing Methods
فصل پنجم: انواع مدل‌های تحویل پروژه با توجه به مشارکت بخش خصوصی
فصل ششم: ابزارهای نوین مالی Modern Financing Instrument
فصل هفتم: انواع ریسک‌های مالی Type of Financing Risks
منابع و مراجع