چگونه با خرید حق تقدم سهام سود کنیم؟
گاهی در حقتقدم سهام فرصتهای بسیار مناسبی برای کسب سود به وجود میآید که در این گزارش به بررسی نحوه کسب سود از این نوع سهام خواهیم پرداخت.
به گزارش شهر بورس، گاهی در خرید حق تقدم سهام فرصتهای بسیار مناسبی برای خرید سهام به وجود میآید که به بررسی نحوه کسب سود از این نوع سهام خواهیم پرداخت.
حقتقدم از کجا به وجود میآید؟
شرکتها برای تأمین مالی پروژههای خود اقدام به افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده میکنند. برای این کار اقدام به انتشار سهام جدید میکنند.
برای اینکه درصد مالکیت سهامداران حفظ شود، شرکت تعدادی حقتقدم در اختیار سهامدار قرار میدهد. سهامداران این اختیار را دارند که با واریز مبلغ اسمی 100 تومان بهحساب شرکت، از حقتقدم خود استفاده کرده و صاحب سهم جدید شود. البته درصد مالکیت او در شرکت تغییری نخواهد کرد و همچنین سهامدار میتواند حق تقدم خود را در بازار سرمایه به فروش برساند.
حق تقدم استفاده نشده از کجا به وجود میآید؟
درصورتیکه سهامدار مبلغ اسمی را واریز نکند و اقدام به فروش حق خود زمان معین شده نکند، شرکت کلیه حقتقدمهای استفاده نشده را به حراج میگذارد.
حقتقدمها در دو بازه زمانی قابل خرید هستند؛ اول زمانی که سهامدار اقدام به فروش حقتقدم خود میکند و دوم زمانی که شرکت حقتقدمهای استفاده نشده را به حراج میگذارد.
نکتهای که وجود دارد، این است که در زمان خرید حقتقدم استفاده نشده نیازی به واریز جداگانه مبلغ اسمی ۱۰۰ تومان وجود ندارد و مبلغ اسمی به همراه مبلغ حقتقدم از حساب کارگزاری شما برداشت خواهد شد.
با حقتقدم تعلقگرفتهام چیکار کنم؟
حقتقدم سهام باید حداقل ۱۰۰ تومان ارزانتر از خود سهم باشد، مگر در شرایط خاصی که خود سهام به دلیل صف خرید قابلخرید نباشد.
کارشناسان توصیه میکنند درصورتیکه حقتقدم با قیمت پایین نسبت به خود سهم با درنظرگرفتن مبلغ اسمی باز شود اقدام به نگهداری کنید تا از آن بهره ببرید یا در موقعیت مناسب سهام خود را بفروشید.
فرض کنید سهمی مانند «ومعادن» با قیمت ۸۰۰ تومان در حال معامله است و پس از افزایش سرمایه حق تقدم آن با قیمت ۵۰۰ تومان باز میشود. در این حالت قیمت تمام شده هر سهم برای شما در صورت خرید حقتقدم و استفاده از آن برای شما ۶۰۰ تومان خواهد بود که فروش آن چندان بهصرفه به نظر نمیرسد.
البته این را در نظر بگیرید که در صورت استفاده از حقتقدم چندین ماه طول میکشد تا به سهام تبدیل شده و بتوانید آن را بفروشید. پس اگر نسبت به آینده چند ماهه سهم خوشبین نیستید، استفاده از حقتقدم با وجود قیمت پایین آن استراتژی مناسبی نخواهد بود.
چطور میتوانم از حقتقدم استفاده کنم؟
1- برای این کار به سایت کدال مراجعه و گزارش مربوط به مهلت استفاده از حقتقدم سهام شرکت موردنظر را مطالعه کنید. در این گزارش مهلت استفاده از حقتقدم و حساب بانکی موردنظر برای واریز وجوه تعیین شده است.
2- به سایت خود شرکت مراجعه کنیدتا گواهی حقتقدم خود را دریافت کنید.
3- به بانک تعیین شده مراجعه کرده و اقدام به واریز مبلغ اسمی کنید.
4-فیش واریز را به همراه گواهی حق تقدم باید به دفتر مرکزی شرکت بفرستید. در صورتی که در شهر دفتر شرکت ساکن نیستید می تواند آن ها را پست کنید.
البته اخیراً برخی از شرکتها برای راحتی بیشتر سهامداران خود، روش الکترونیکی دیگری مانند پرداخت آنلاین در نظر میگیرند. که دیگر نیازی به مراجعه به بانک و پست کردن نیست.
کدام حقتقدم ها را بخریم که سود کنیم؟
به چگونه با خرید حق تقدم سهام سود کنیم؟ دلیل ناآگاهی بسیاری از فعالین بازار از نحوه استفاده از حقتقدمها، آنها حقتقدم خود را در قیمتهای بسیار پایین به فروش میرسانند. در این شرایط، میتوان در قیمتهای مناسب دست به خرید این حق تقدمها زد.
حق تقدمهای خودم رو استفاده نکردم حالا حقتقدم هام چی میشن؟ پولش رو چطور بگیرم؟
درصورتیکه از حق تقدم خود استفاده نکنید و آن را نفروشید، شرکت آن را به حراج میگذارد و پس از کسر هزینههای خود برای فروش حقتقدم ها، مبلغ شما را در حسابی نگه میدارد تا آن را از طریق سجام به حساب شما واریز کند. البته خیلی از شرکتها این کار را نمیکنند و شما باید با امور سهام شرکت تماس گرفته و نحوه دریافت وجوه خود را از آنها جویا شوید.
در جدول زیر، وضعیت کنونی حق تقدمهای در حال معامله در بازار و اختلاف قیمت آنها با خود سهم قابلمشاهده است:
حق تقدم خرید سهام چیست و چگونه آن را به سهام عادی تبدیل کنیم؟
شرکتها برای اصلاح ساختار مالی، تامین مالی و… نسبت به افزایش سرمایه اقدام میکنند. افزایش سرمایه از محلهای مختلفی مانند سود انباشته، تجدید ارزیابی داراییها، مطالبات حال شده و آورده نقدی سهامداران صورت میگیرد. در ادامه درباره افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران توضیح داده شده است. در این روش تعدادی حق تقدم متناسب با درصد افزایش سرمایه به سهامداران تعلق میگیرد. دارندگان حق تقدم میتوانند در بازه زمانی مشخصی با پرداخت 100 تومان نسبت به خرید حق تقدم خود اقدام کنند. سهامداران با واریز این مبلغ به ازای هر سهم از حق تقدم خود استفاده کرده و در بازه زمانی 6 تا 9 ماه این حق تقدمها به سهم تبدیل میشوند. در این مقاله علاوه بر توضیح حق تقدم به نحوه و مهلت استفاده از حق تقدم، حق تقدم استفاده نشده و تحلیل ریسک و سود آن پرداخته شده است.
انیگما بزرگترین مرجع تحلیل بنیادی بورس ايران
شما میتوانید با ثبتنام در سایت انیگما و خرید چگونه با خرید حق تقدم سهام سود کنیم؟ محصول بنیادی به بروزترین تحلیل بنیادی شرکتهای تولیدی و سرمایهگذاری دسترسی داشته باشید.
حق تقدم خرید سهام چیست؟
شرکتها در بورس، با هدفهای مالی و اقتصادی سهام خود را عرضه میکنند. گاهی هیئتمدیره یک شرکت در مجمع عمومی فوقالعاده با هدف تأمین منابع موردنیاز طرحهای توسعهای یا اصلاح ساختار مالی، تصمیم به افزایش سرمایه میگیرد؛ سپس گزارش توجیهی افزایش سرمایه را به حسابرس، سازمان بورس و سایر سهامداران ارائه میکند و تمامی سهامداران را به مجمع عمومی فوقالعاده جهت تصویب افزایش سرمایه دعوت میکند. در صورتی که رای اکثریت سهامداران در مجمع موافق باشد، افزایش سرمایه انجام میشود.
افزایش سرمایه شرکتها از محل آوردهی نقدی و مطالبات حال شده سهامداران با انتشار حق تقدم، یکی از روشهای اصلی افزایش سرمایه شرکتها در بازار سرمایه است. شرکتها برای افزایش سرمایه موظفاند تعداد سهام خود را افزایش دهند. برای حفظ درصد مالکیت سهامداران پس از افزایش سرمایه طبق ماده 166 قانون تجارت، سهامداران فعلی شرکت در خرید سهام جدید نسبت به سهامداران آتی اولویت دارند. به این حق که برای سهامداران شرکتها درنظر گرفته شده است، «حق تقدم خرید سهام» گفته میشود.
بهطور مثال اگر شرکتی سرمایهاش را 50درصد افزایش دهد تعداد سهام آن شرکت نیز به همین نسبت افزایش پیدا میکند. در این شرایط اگر پس از افزایش سرمایه شرکت تعداد سهام شما تغییر نکند، میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به قبل، کاهش پیدا میکند. به همین دلیل، برای اینکه درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت این حق را به شما میدهد که متناسب با درصد سهام خود، در خرید سهام جدید منتشرشده حق تقدم داشته باشید. در نتیجه شما به اندازه 50 درصد از تعداد سهامی که داشتهاید، حق تقدم سهام خواهید داشت.
نحوه و مهلت استفاده از حق تقدم
پس از تصویب افزایش سرمایه شرکت در مجمع، فرمهایی برای سهامداران ارسال میشود که به آن «گواهی حق تقدم سهام» گفته میشود. در این فرم اطلاعات افزایش سرمایه شرکت بیان شده است تا افراد در صورت تمایل بتوانند از حق تقدم خود استفاده کنند. برای استفاده از این حق تقدم سهامداران باید بعد از واریز 100 تومان به ازای هر حق تقدم، رسید پرداخت وجه را به همراه فرم پر شده برای شرکت ارسال کنند. شمارهحساب، مهلت و نحوه ارسال فرم در اطلاعیهای از طرف شرکت منتشر میشود. همچنین شرکت موظف است اطلاعات موردنیاز را در سایت کدال https://www.codal.ir/ بارگذاری کند. بر اساس قانون تجارت حداقل مهلت استفاده از حق تقدم 60 روز است که این مهلت قابل تمدید است.
تبدیل حق تقدم به سهم
برای تبدیل حق تقدم به سهم باید پس از واریز مبلغ معادل ارزش اسمی سهام (که ۱۰۰۰ ریال به ازای هر حق تقدم است) به حساب شرکت در موعد مقرر، فرم گواهی حق تقدم توسط سهامداران تکمیل و به همراه فیش واریزی برای شرکت ارسال شود. پس از ثبت افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس، حق تقدمهای سهامداران بهصورت اتوماتیک به سهام عادی تبدیل میشود. این روند معمولا بین 3 تا 6 ماه زمان میبرد.
گاهی ممکن است سهامدار از شرکت مطالباتی داشته باشد، مثلاً سود سهام خود را دریافت نکرده باشد و این پول در حساب شرکت مانده باشد؛ در این صورت سهامدار میتواند مبلغ اسمی حق تقدمها را از محل این مطالبات پرداخت کند. در این صورت در فرم افزایش سرمایه، مطالبات سهامدار مشخص شده است و سهامدار هنگام پر کردن فرم، میتواند موافقت کند که مبلغ حق تقدمهایش از محل مطالباتش از شرکت برداشت شود. در صورتی که مطالبات سهامدار کفایت کند، دیگر لازم نیست مبلغی به حساب شرکت واریز کند.
نحوه فروش حق تقدم
ممکن است برخی از سهامداران تمایلی به استفاده از حق تقدم خود نداشته باشند. به همین دلیل در بازار سرمایه «نماد حق تقدم» تعریف شده است. این نماد که بهصورت نماد بورسی+ح است (مانند شبریزح برای نماد شبریز)، برای شرکتهایی که افزایش سرمایه داشتهاند، تعریف میشود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حقهای خود را به فروش برسانند. سهامداران میتوانند حق تقدم خود را مانند سهام عادی از طریق کارگزاری و یا سیستم معاملاتی آنلاین بفروشند. حق تقدم سهام در بازه زمانی60 روزه در بازار قابل معامله هستند.
معمولاً قیمت حق تقدم به اندازه قیمت اسمی هر سهم (1000 ریال) از قیمت عادی سهم کمتر است که این اختلاف میتواند به دلایل متعددی کمتر یا بیشتر نیز باشد.
حق تقدم استفادهنشده چیست؟
گاهی ممکن است سهامداران در مهلت مقرر شده سهامداران دارای حق تقدم، مبلغ اسمی را برای شرکت واریز نکرده باشند و این مهلت به پایان برسد؛ در این حالت به این حق تقدمها اصطلاحاً «حق تقدم استفاده نشده» گفته میشود. شرکت این حق تقدمها را از طریق آگهی و به روش حراج به فروش میرساند. سپس شرکتها پول حاصل از فروش این حقنقدمها را پس از کسر هزینههای مربوطه در بازه زمانی معمولاً یکماهه بهحساب سهامداران واریز میکند. باید توجه داشت که مالکان حقتقدم در قیمت فروش دارایی خود نقشی ندارند، ولی عموما شرکتها سعی میکنند که در تعیین قیمت فروش این حقتقدمها منصفانه عمل کنند. قیمت حق تقدمهای استفاده نشده معمولاً متناسب با قیمت سهم در روز حراج است؛ اما گاهی ممکن است از این مبلغ کمتر یا بیشتر باشد.
افرادی که حق تقدمهای استفاده نشده را خریداری میکنند باید بدانند که تا تبدیل حق تقدمهای خریداری شده به سهم برای هر معاملهای باید صبر کنند و امکان فروش برای آنها وجود ندارد. همچنین مبلغ 100 تومان همان روز توسط کارگزاری برای شرکت واریز میشود.
دامنه نوسان حق تقدم
دامنه نوسان برای خریدوفروش نماد حق تقدم شرکتهای بورسی، دو برابر سهام عادی (%10 ±) است، یعنی یک نماد حق تقدم در طول روز میتواند 10 درصد حول قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد. پس افراد باید بدانند که خریدوفروش نماد حق تقدم دارای ریسک بیشتری نسبت به خریدوفروش سهام عادی است، چراکه در این حالت در طول روز در بیشترین حالت میتواند حدود 20درصد نوسان داشته باشد. در صورتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به 10درصد است.
آیا باید از حق تقدم استفاده کرد؟
گاهی ممکن است بین قیمت سهام و حق تقدم آن اختلاف قابلتوجهی وجود داشته باشد. مثلاً قیمت سهم 1000 تومان و قیمت حق تقدم آن 700 تومان باشد. در این حالت قیمت سهم خریداری شده با پرداخت 100 تومان، حق تقدم 800 تومان میشود، درحالیکه قیمت روز آن سهم 1000 تومان است.
در بازههای زمانی رکودی یا نزولی بازار که امید چندانی به رشدهای شارپ در کوتاهمدت نیست، استفاده از این اختلاف قیمتهای جذاب میتواند در میانمدت و بلندمدت در کنار ریسک کم سود مناسبی را برای سهامداران به همراه داشته باشد. البته صرف توجه به اختلاف قیمت دیدگاه کاملی نیست و در مواردی ممکن است که قیمت سهم بیش از حد رشد کرده باشد و با اصلاح آن، این فاصله کاهش یابد. همچنین فرایند پذیرهنویسی عرضه حق تقدم زمانبر است. اگر این احتمال رخ دهد که جهت قیمت در بازار تغییر کند و از صعودی به نزولی تبدیل شود زیان سنگینی را به سهامداران خود تحمیل خواهد کرد؛ بنابراین توجه به پارامترهای بنیادی سهمها از اهمیت ویژهای برخوردار است.
حق تقدم سهام چیست؟ و چگونه می توان آن را خرید و فروش کرد
حق تقدم چیست؟ حق تقدم سهام یکی از نتایجی است که افزایش سرمایه برای سهامداران دارد. در کلام ساده تر در افزایش سرمایه به روش آورده نقدی برای این که مالکیت و دارایی سهامدار نسبت به سهم حفظ شود به او حق خرید سهام با قیمت اسمی به میزان درصد افزایش سرمایه داده می شود. او می تواند با استفاده از این حق تقدم بورس درصد مالکیت خود را حفظ کند یا این که آن را به دیگران واگذار کند. البته حالت سومی نیز در مورد این حق تقدم سهام نیز وجود دارد که در ادامه آن را بررسی می کنیم.
به طور کلی برای ان که درک کنیم دقیقا حق تقدم سهام چیست؟ باید کمی با مفهوم افزایش سرمایه ، به خصوص افزایش سرمایه از نوع آورده نقدی آشنا شویم.
یک شرکت درست شبیه به یک کیک است. زمانی که این شرکت تصمیم می گیرد وارد بورس یا فرابورس شود در واقع می خواهد این کیک را بین افراد بیشتری با درصد مشخصی تقسیم کند. تعداد برگه سهم هر فرد نشان می دهد که او تا چه اندازه حق استفاده از این کیک را دارد.
اما زمانی که افزایش سرمایه رخ می دهد، در واقع این کیک بزرگ تر می شود. با بزرگ شدن کیک عملا اگر تعداد برگه سهم سهامداران تغییر نکند درصد مالکیت آن ها کم تر می شود و به نوعی آن ها نمی توانند از این بزرگ شدن حجم کیک استفاده کنند. بنابراین با بزرگ شدن سهم کیک، تعداد برگه سهم و اجازه افراد از کیک نیز افزایش پیدا می کند.
در افزایش سرمایه از طریق سود انباشته این برگه سهم های اضافی تحت عنوان سهام جایزه خود به خود به پرتفوی افراد اضافه می شود اما در افزایش سرمایه آورده نقدی سهامداران حق انتخاب دارند. آن ها می توانند در این افزایش سرمایه شرکت نکنند و عملا به کم شدن درصد سهام خود راضی باشند. روی دیگر این سخن این است که با عدم شرکت در افزایش سرمایه این افراد حق خودشان را می فروشند. در ادامه بیشتر از این موضوع صحبت خواهیم کرد.
حق تقدم سهام چیست؟ با یک مثال توضیح می دهیم.
شما تصور کنید که در شرکتی به نام ” ایکس ” سرمایه گذاری کرده اید. این شرکت به هر دلیل ( احتمالا گسترش فعالیت های خود ) نیاز به جذب سرمایه جدید دارد. شرکت می تواند با استفاده از چند روش این سرمایه را به دست بیاورد. این شرکت می تواند با پذیره نویسی درصد دیگری از سهام خودش را به فروش برساند. از آن جایی که در این حالت تعداد سهامدار بیشتری به سفره این شرکت کشیده می شود عملا این موضوع چندان برای خود شرکت و حتی سهامداران خوشایند نیست.
در روش دیگر شرکت ایکس می تواند با سود انباشته شرکت را به عنوان این سرمایه استفاده کند. از آنجایی که این سود در عمل برای سهامداران است شرکت باید به ازای درصد افزایش سرمایه به سهامداران سهام جایزه بدهد تا درصد مالکیت آن ها ثابت بماند. این روش نیز به دلیل خالی کردن پشتوانه مالی شرکت چندان مورد پسند شرکت ها قرار ندارد.
آورده نقدی
اما در روش آورده نقدی علاوه بر این که از خارج از شرکت سرمایه وارد می شود و هم تا جایی که امکان دارد این سهامداران خودش است که قرار است این آورده نقدی را تامین کنند. پس عملا کمتر از صرف سهام احتمال افزایش سهام دار خواهد داشت.
حال تصور کنید شما ۱۰۰۰ سهم شرکت ایکس را دارید. این شرکت قصد دارد ۲۰ درصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی انجام دهد. یعنی می خواهد سرمایه خود را ۲۰ درصد بزرگتر کند و می خواهد این سرمایه را از سهامداران خود بگیرد. بنابراین شما به اندازه ۲۰ درصد سهام خود یعنی تا ۲۰۰ برگه سهام می توانید در این افزایش سرمایه شرکت کنید. نکته جالب توجه این است که شما ۲۰۰ برگه سهام اضافی برای این افزایش سرمایه می خرید اما قیمت هر برگه سهام، قیمت اسمی آن یعنی ۱۰۰ تومان است!
شما تصور کنید که هر برگه سهم ایکس امروز در بازار هزار تومان معامله می شود، زمانی که شما بتوانید تعدادی برگه سهام با قیمت اسمی تهیه کنید، عملا جذابیت افزایش سرمایه برای شما چند برابر می شود. البته توجه کنید که بعد از افزایش سرمایه قیمت سهام در بازار با درصد مشخصی کاهش پیدا می کند تا عملا دارایی شما از نظر ریالی تغییر نکند.
حق تقدم چیست
روش استفاده از حق تقدم سهام
شرکت بعد از انجام مراحل مختلف قانونی و نظارتی برای افزایش سرمایه و بعد از تصویب آن در مجمع طی اطلاعیه ای فرمی را در اختیار سهام داران خود قرار می دهد. در این فرم از سهامداران خواسته می شود که بر اساس تعداد حق تقدم سهامی که در اختیار دارند هزینه را به حساب شرکت واریز کنند تا آن ها را در این افزایش سرمایه شرکت بدهند.
در کلام ساده تر شما برای استفاده از حق تقدم سهام باید بر اساس قیمت اسمی و تعداد برگه سهم تعلق گرفته به شما هزینه ای را به حساب شرکت واریز کنید تا در این افزایش سرمایه حضور داشته باشید.
اما نکته ای که در این مورد وجود دارد و باعث شده عملا به یک نقطه ضعف برای حق تقدم بورس تبدیل شود این است که فرایند تبدیل این حق تقدم به سهام قابل معامله ۳ تا ۶ ماه طول می کشد. یعنی سرمایه شما عملا در این حق تقدم به مدت چند ماه غیر قابل استفاده خواهد بود. این موضوع عملا لزوم داشتن یک دید سرمایه گذاری بلند را برای استفاده از حق تقدم سهام نشان می دهد. این حق تقدم زمانی می تواند سودآور باشد که به هر حال قیمت سهام بیشتر از قیمت اسمی قرار بگیرد و این چیزی نیست که در برخی از سهم ها بتوان به سادگی به آن رسید.
از این رو برخی از سهامداران دوست ندارند سرمایه خودشان را درگیر حق تقدم سهام کنند و چند ماه منتظر اجازه استفاده از این حق باشند. از این رو برای این افراد امکان فروش حق تقدم در نظر گرفته شده است.
سهام حق تقدم چیست
فروش حق تقدم سهام
اولین روز کاری بعد از باز شدن سهم و برگشتن از مجمع فوق العاده نمادی برای خرید و فروش حق تقدم سهام با عنوان ” ح . … ” در بازار تعریف می شود. به طور مثال برای شرکت ایکس این نماد با عنوان ” ح. ایکس ” در بازار ایجاد می شود. سرمایه گذارانی که قصد ندارند در این افزایش سرمایه حضور داشته باشند می توانند در این بازار ثانویه حق تقدم خودشان را به دیگر سرمایه گذاران واگذار کنند.
یعنی عده ای با خرید حق تقدم می توانند از موقعیت آن جهت سرمایه گذاری با همان قیمت اسمی اقدام کنند. این بازار ثانویه عملا باعث می شود یک نوع تبادل میان سرمایه گذاران قدیمی با سرمایه گذاران جدید ایجاد شود. اما باید به نکته ای دیگر در این جا نیز اشاره کرد.
دامنه نوسان در بازار ثانویه خرید و فروش حق تقدم سهام + ۱۰ تا -۱۰ درصد است. بنابراین عملا این بازار می تواند محل خوبی برای معامله گر ان باشد. پس لزوما خریداران این حق تقدم ها قصد سرمایه گذاری ندارند و آن ها می توانند بر اساس افزایش یا کاهش قیمت در این بازار اقدام به نوسان گیری کنند و از این طریق سود آوری خوبی داشته باشند.
حق تقدم در افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی؛ 0 تا 100 حق تقدم با نظارت
همه شرکتها در مقاطع زمانی خاص برای توسعه و پیشبرد فعالیتهای خود به منابع مالی جدید نیاز پیدا میکنند. در این مواقع، پیشنهاد افزایش سرمایه توسط هیأت مدیره شرکت به سهامداران مطرح میگردد. سهامداران شرکت با بررسی و رأی دهی، نظر خود را در خصوص افزایش سرمایه اعلام مینمایند. بررسی و رایگیری از طرحهای پیشنهادی افزایش سرمایه در مجامع عمومی فوق العاده شرکت صورت میگیرد. در ادامه شما را با روشهای تامین مالی شرکتها و حق تقدم در افزایش سرمایه آشنا می سازیم.
انواع افزایش سرمایه
هیأت مدیره با توجه به شرایط فعلی شرکت پیشنهاد افزایش سرمایه را مطرح میسازد. انواع افزایش سرمایه شرکتها شامل موارد زیر است:
- از محل سود انباشته (جایزه)
- از محل تجدید ارزیابی داراییها
- از محل صرف سهام
- از محل آورده نقدی سهامداران
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
هر ساله سود حاصل از فعالیت شرکت، در مجمع عمومی عادی سالیانه مطرح و مقداری از آن بین سهامداران توزیع میگردد. لزوماً کل سود حاصله در طول یکسال بین سهامداران تقسیم نمی شود؛ اما تخصیص حداقل 10% از کل سود برای حمایت از سهامداران ِ خُرد، اجباری است. تخصیص بیش از 10% با توجه به رایگیری سهامداران تصویب میشود. میزان سودی که بین سهامداران توزیع نشود به حساب اندوخته شرکت واریز میگردد.
هرگاه شرکتها به منابع مالی نیاز پیدا کنند، در صورت وجود مبلغ مورد نیاز در حساب اندوخته، از این محل اقدام به تأمین نیاز خود مینمایند. به دلیل اینکه در این روش، سهامداران مبلغی پرداخت نمیکنند، افزایش سرمایه به روش جایزه نام گرفته است.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها
سرمایه شرکتها به دو صورت نقدی و غیرنقدی میباشد که ارزش هر دو نوع در ترازنامه شرکت ثبت میگردد. تعداد سهام شرکت بر اساس میزان سرمایه آن محاسبه می گردد. با توجه به شرایط اقتصادی و تورم موجود در جامعه، پس از چند سال ارزش سرمایه غیرنقدی شرکت افزایش مییابد.
در این صورت، ارزش کنونی این سرمایه با ارزش ثبت شده در ترازنامه اختلاف پیدا میکند. شرکت با افزایش سرمایه به این روش، ارزش داراییهای خود را در ترازنامه بروزرسانی میکند و این امر موجب نظم در امور مالی و حسابداری میگردد. به نسبت درصد افزایش سرمایه، قیمت سهام شرکت پس از بازگشایی کاهش مییابد تا ارزش بازاری آن حفظ گردد.
افزایش سرمایه از محل صرف سهام
افزایش سرمایه از محل صرف سهام به صورت پذیره نویسی صورت میگیرد. در این روش، شرکت سهام خود را با مبلغی بالاتر از ارزش اسمی سهام به فروش میگذارد. شرکت، مبلغ بدست آمده از تفاوت قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را میتواند به سه روش اعمال نماید: به حساب اندوخته شرکت منتقل کند، با این مبلغ اقدام به اعطای سهام جدید به سهامداران قبلی نماید و یا سهام را میان آن ها تقسیم کند.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران
در این نوع افزایش سرمایه، شرکت سود انباشتهای در اختیار ندارد و یا سود انباشته از مبلغ مورد نیاز شرکت کمتر است، لذا برای توسعه فعالیتهای خود به منابع مالی جدید نیاز دارد. این منابع مالی میتواند از طریق سهامداران فعلی شرکت و یا سرمایهگذاران دیگر تأمین گردد. برای شرکت در این نوع افزایش سرمایه، سهامداران فعلی شرکت در اولویت قرار دارند.
(منظور از سهامداران فعلی، افرادی میباشند که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق العاده سهامدار شرکت بوده اند)
این اولویت در مشارکت افزایش سرمایه، حق تقدم نام دارد. در ادامه نحوه تخصیص حق تقدم به سهامداران شرکت را توضیح میدهیم.
مراحل افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی
- پیشنهاد هیأت مدیره در خصوص افزایش سرمایه از روش آورده نقدی به سهامداران
- بررسی و تایید افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار
- آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه
- به رای گذاشتن این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده شرکت
- تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده
- تخصیص اوراق حق تقدمِ سهامداران به نسبت دارایی آنها
- تعیین مهلت استفاده از حق تقدم و نحوه واریز وجه مورد نیاز
- فروش حق تقدمهای استفاده نشده توسط شرکت پس از پایان مهلت
- بسته شدن نماد حق تقدم و اضافه شدن این تعداد دارایی به نماد اصلی شرکت در پورتفوی سهامداران
در تصویر بالا اطلاعیه های شرکت داروسازی شهید قاضی با نماد دقاضی در سایت کدال قابل مشاهده است. پس از تایید افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس، شرکت از سهامداران دعوت مینماید تا در مجمع عمومی فوق العاده حضور یابند. حضور بیش از نیمی از سهامداران دارای حق رای در مجمع الزامی است. در صورتی که تعداد حاضرین به حد نصاب نرسد، مجمع تشکیل نمیگردد و هیأت مدیره برای بار دوم اقدام به دعوت از سهامداران مینماید.
در آگهی دعوت دوم، ذکر دلیل عدم تشکیل مجمع در نوبت اول الزامی است. جلسه دوم با حضور یک سوم از صاحبان دارای حق رای رسمیت پیدا میکند. طرح افزایش سرمایه باید به تصویب 2/3 از سهامداران حاضر در مجمع برسد.
برای توضیح مراحل بعدی افزایش سرمایه ، ابتدا شما را با مفهوم حق تقدم آشنا میسازیم.
حق تقدم در افزایش سرمایه
در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی همانطور که در بالا گفته شد، امکان مشارکت کلیه افراد وجود دارد، اما سهامداران فعلی شرکت برای مشارکت در این افزایش سرمایه اولویت دارند. به این اولویت، حق تقدم سهام گفته میشود. شرکت مربوطه در این روش اقدام به انتشار اوراق حق تقدم مینماید.
نماد اوراق حق تقدم
پس از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده و بازگشایی نماد، تعدادی اوراق حق تقدم به پرتفوی سهامدارانی که در روز برگزاری مجمع، سهامدار بودهاند اضافه میگردد. تعداد اوراق اضافه شده، به تعداد دارایی سهامدار در روز برگزاری مجمع و درصد افزایش سرمایه شرکت بستگی دارد. نماد حق تقدم، همانند نماد اصلی شرکت است با این تفاوت که در انتهای نماد حرف «ح» اضافه شده است. به عنوان مثال، نماد شرکت ایران خودرو، کلمه خودرو و نماد حق تقدم شرکت ایران خودرو، کلمه خودروح می باشد.
درک بهتر حق تقدم در افزایش سرمایه
فرض کنید مالک 2000 سهم از شرکتی میباشید که در واقع 1% سهام این شرکت است. اگر شرکت اقدام به افزایش سرمایه 100 درصدی نماید و شما در این افزایش سرمایه شرکت نکنید، میزان مالکیت شما در شرکت به 0.5% می رسد. در واقع میزان مالکیت شما با توجه افزایش 100 درصدی سرمایه شرکت، نصف می شود.
از آنجایی که معمولاً سهامداران خواهان حفظ منافع و درصد مالکیت خود در شرکت هستند، از این رو شرکت، این امکان را می دهد تا سهامداران در خرید اوراق جدید اولویت داشته باشند تا در صورت تمایل میزان مالکیت خود را در شرکت حفظ نمایند. لذا پس از بازگشایی نماد، باتوجه به درصد افزایش سرمایه مقداری نماد حق تقدم به پرتفوی سهامداران اضافه می گردد. در این مثال، شما 2000 سهم از شرکت را دارید، پس از افزایش سرمایه 100 درصدی، 2000 عدد حق تقدم آن سهم نیز به شما تعلق میگیرد.
حق تقدم در افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق میگیرد؟
اوراق حق تقدم شرکت، تنها به سهامدارانی تعلق میگیرد که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق العاده، سهامدار شرکت بودهاند. کسانی که قبل از برگزاری مجمع، سهام خود را فروختهاند و یا پس از برگزاری مجمع سهام شرکت را خریداری کردهاند، مشمول افزایش سرمایه شرکت نمیشوند و نماد حق تقدم در پرتفوی آنان اضافه نمیگردد. این افراد می توانند از طریق خرید نماد حق تقدم و با واریز مبلغ مورد نیاز شرکت در افزایش سرمایه سهیم شوند.
حالتهای استفاده از حق تقدم
- واریز مبلغ اسمی سهام منتشر شده در مهلت مقرر به حساب شرکت و تبدیل به سهم عادی
- فروش حق تقدم خود در بازار
- عدم استفاده از حق تقدم در پرتفوی سهامدار
چگونگی تبدیل حق تقدم به سهم
برای تبدیل حق تقدم به سهم، دارنده آن باید به تعداد دارایی خود از این نماد، مبلغ اسمی سهم (به ازای هر عدد 1000 ریال) را به حساب شرکت واریز نماید. برای واریز این مبلغ، سهامدار ابتدا باید به سایت کدال مراجعه نموده و سپس آگهی مربوط به استفاده از حق تقدم را مطالعه نماید. در این اطلاعیه شماره حساب شرکت جهت واریز مبلغ درج گردیده است که سهامداران پس از واریز، باید فیش را برای شرکت ارسال کنند.
در این تصویر شرکت داروسازی قاضی، شماره حساب بانک صادرات شرکت را برای واریز مبالغ اسمی سهام معرفی کرده است. مهلت استفاده از حق تقدم در این آگهی ذکر شده است. مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام دقاضی از تاریخ 1399/10/04 لغایت تاریخ 1399/12/03 میباشد. این مهلت بنا به تشخیص شرکت میتواند تمدید گردد.
سهامدار در صورت عدم تمایل میتواند نماد حق تقدم خود را در بازار به فروش برساند. نماد حق تقدم شرکت، مستقل از نماد اصلی بوده و دارندگان این نماد میتوانند اقدام به فروش آن نمایند. افراد میتوانند با خرید نماد حق تقدم مقدار مشارکت خود را بیشتر کرده و یا در افزایش سرمایه شرکت سهیم شوند.
خرید و فروش در نماد حق تقدم
نماد حق تقدم، معمولاً به مدت دو ماه در حالت مجاز قرار دارد و میتواند معامله شود. سهامدارانی که مایل به شرکت در افزایش سرمایه نیستند، میتوانند اوراق حق تقدم خود را به فروش برسانند. همچنین افرادی که قصد خرید حق تقدم و یا مشارکت در افزایش سرمایه را دارند نیز میتوانند این نماد را خریداری نمایند.
حق تقدم استفاده نشده
پس از پایان مهلت پذیره نویسی، نماد حق تقدم سهم توسط سازمان بورس اوراق بهادار بسته میشود. اگر سهامداری مبلغ اسمی تعداد دارایی خود را در مهلت مقرر (شصت روز) به حساب شرکت واریز نکند و چگونه با خرید حق تقدم سهام سود کنیم؟ یا در این مهلت، حق تقدم خود را به فروش نرسانده باشد، دارایی او جزء حق تقدم استفاده نشده محسوب میگردد. شرکت پس از محاسبه تعداد حق تقدمهای استفاده نشده اقدام به حراج این تعداد سهم بلا استفاده مینماید.
روز حراج این نماد، در سامانه کدال و یا در قسمت پیام ناظرِ نماد سهم، اطلاع رسانی میگردد. افرادی که مایل باشند، میتوانند در روز حراج این نماد را از شرکت خریداری نمایند. لازم به ذکر است که علاوه بر ارزش بازاری نماد، مبلغ اسمی و کارمزدهای مربوطه نیز باید در حساب بورسی خریدار موجود باشد. شرکت در نهایت مبلغ اسمی سهام را برداشت کرده و تفاوت قیمت فروش نماد حق تقدم با مبلغ اسمی را به حساب سهامدار واریز مینماید. (سهامداری که حق تقدم در پرتفوی او وجود داشته است)
نتایج حاصل از فروش حق تقدمهای استفاده نشده
شرکت تأمین سرمایه امید با نماد امید پس از پایان مهلت مقرر، اوراق منتشر شده بلااستفاده را به حراج گذاشت. نتایج حاصل از فروش این اوراق در سامانه کدال منتشر شده که در تصویر بالا قابل مشاهده است. (از سامانه کدال بیشتر بدانید) با هم این نتایج را در تصویر زیر بررسی میکنیم.
در این جدول مبلغ حاصل از فروش کلیه این اوراق، هزینهها و کارمزدهای مربوطه، تفاوت مبلغ فروش با مبلغ اسمی، تعداد حق تقدمهای استفاده نشده و همچنین مبلغ متعلق به هر سهم آورده شده است. با توجه جدول به ازای هر سهم، مبلغ 10329 ریال به حساب سهامدار دارنده این اوراق استفاده نشده واریز میگردد.
بازه مجاز معامله در نماد حق تقدم
نماد حق تقدم شرکتهای بورسی در روز میتواند دو برابر نماد اصلی شرکتها نوسان داشته باشد. بازه مجاز این اوراق 10% میباشد. در واقع نماد حق تقدم میتواند در روز 20% نوسان داشته باشد، از این رو ریسک معامله در نماد حق تقدم بسیار بیشتر است. اما نماد حق تقدم شرکتهای فرابورسی مانند نماد سهام عادی در دامنه 5%- و 5%+ میتواند نوسان داشته باشد. بسیاری از فعالان بازار سرمایه، به نوسان گیری روزانه در نمادهای حق تقدم اقدام مینمایند.
ریسکهای فروش حق تقدم استفاده نشده در مکانیزم حراج برای سهامدار
- در این روش، سهامدار اختیاری در انتخاب قیمت فروش ندارد و شرکت با توجه به شرایط روز بازار اقدام به فروش نماد مینماید. در بیشتر مواقع، شرکت قیمت مناسبی برای فروش اتخاذ میکند.
- از پایان پذیره نویسی تا زمانی که شرکت وجه را به حساب سهامدار واریز کند، دارایی قابل نقد شوندگی نمیباشد.
- در صورتی که سهامدار پس از مدتی طولانی از دارایی خود بی اطلاع باشد، برای مطالبه حقوق حاصل از فروش حق تقدمهای استفاده نشده خود، باید با امور سهام شرکت تماس بگیرد.
سخن آخر
یکی از روشهای تأمین مالی برای اصلاح ساختار شرکت و همچنین توسعه طرحها و پروژههای آن، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران است. تمامی فعالین بازار سرمایه، میتوانند در این افزایش سرمایه مشارکت نمایند اما سهامداران فعلی شرکت در اولویت قرار دارند. به این اولویت حق تقدم گفته میشود.
چگونگی خرید و فروش و استفاده از حق تقدم سهام در بورس
شرکتها برای افزایش سرمایه موظف هستندتا تعداد سهام خود را افزایش داده وبرای حفظ درصد مالکیت سهامداران بعد از افزایش سرمایه با توجه به قانون تجارت، حقی در نظر گرفته میشود و درفروش سهام جدید، سهامداران فعلی در خریداین سهام جدید نسبت به سهامداران آتی در اولویت هستندکه آن راحق تقدم خرید سهام میگویند.
یکی از اصطلاحات بورس که ممکن است بارها آن را شنیده باشید اصطلاح حق تقدم است. حق تقدم سهام بعد از افزایش سرمایه شرکتها رخ میدهد. قصد داریم در این مطلب با توضیح انواع افزایش سرمایه به موضوع حق تقدم در بورس و نحوه خرید و فروش حق تقدم سهام بپردازیم. با ما همراه باشید.
افزایش سرمایه چیست؟
برای آن که بهتر با مفهوم حق تقدم آشنا شوید لازم است در ابتدا تعریفی از افزایش سرمایه ارائه دهیم. شرکتها، به طور معمول منابع مالی مورد نیاز خود را، از طریق افزایش سرمایه تأمین میکنند. به این ترتیب که با دعوت از همه سهامداران خود به مجمع عمومی فوقالعاده، در رابطه با نحوه تامین سرمایه مورد نیاز تصمیمگیری میکنند. در صورتی که اکثریت سهامداران به توافق برسند؛ فرآیند ثبت افزایش سرمایه وارد مرحله اجرایی میشود.
چهار نوع افزایش سرمایه داریم:
۱- افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته
۲- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییهای شرکت
۳- افزایش سرمایه از محل صرف سهام
۴- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران (حق تقدم سهام)
در روش چهارم افزایش سرمایه یعنی افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، مبحث حق تقدم مطرح میشود.
حق تقدم سهام چیست؟
شرکتها برای افزایش سرمایه موظفند تعداد سهام خود را افزایش دهد و برای آن که درصد مالکیت سهامداران بعد از افزایش سرمایه حفظ شود، با توجه به قانون تجارت، برای سهامداران حقی در نظر گرفته میشود که بر اساس این حق، هرگاه شرکتی سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید نسبت به سهامداران آتی در اولویت هستند. در حقیقت به این اولویت در خرید، حق تقدم خرید سهام میگویند.
با مثالی به شرح این موضوع میپردازیم. فرض کنید که شرکتی بعد از برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده، تصمیم به افزایش سرمایه پنجاه درصدی بگیرد و بخواهد سهام بیشتری عرضه کند و دارایی شما هزار سهم از آن شرکت است. بدیهی است که با افزایش سرمایه، میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا میکند. حال برای این که درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت به شما حق تقدم در خرید سهام جدیدالانتشار را میدهد. طبق این قانون به شما پانصد برگه سهام به قیمت اسمی هزار ریال اختصاص مییابد. این نسبت با تغییر مقدار افزایش سرمایه تغییر میکند مثلا اگر افزایش سرمایه شرکت بیست درصدی باشد به شما به نسبت مقدار سهام، دویست برگه سهام تعلق میگیرد.
نحوه استفاده از حق تقدم سهام
هنگامی که شرکت اندوخته یا سود انباشته داشته باشد افزایش سرمایه خود را از آن جا انجام میدهد اما اگر سود انباشته نداشته باشد تا آن را میان سهامدارانش تقسیم کند تصمیم بر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران میگیرد. برای این کاری اوراقی را به نام حق تقدم سهام منتشر میکند و حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران فعلی خود میدهد.
بعد از این که در مجمع این نوع افزایش سرمایه تصویب شد، فرمی برای سهامداران ارسال میشود به نام گواهی حق تقدم خرید سهام، که اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه شرکت در این فرم آورده شده است. در صورتی که سهامدار تمایل داشته باشد که درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کند و در افزایش سرمایه شرکت کند، باید این فرم را در مهلتی که شرکت مشخص کرده است، تکمیل و ارسال کند.
تکمیل فرم، نشان دهنده این است که سهامدار تصمیم دارد حق تقدم خود را به سهم تبدیل کند و برای این کار باید به تعداد همان مقدار حق تقدم، مبلغ اسمی سهام را که در حال حاضر، در ایران معادل ۱۰۰۰ ریال است به حساب شرکت واریز کند. سهامدار موظف است در یک پروسه شصت روزه که به آن دوره پذیرهنویسی میگویند این کار را انجام دهد.
بعد از پرداخت مبلغ و بعد از آن که افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس ثبت شد، حدودا چهار تا شش ماه طول میکشد تا حق تقدم به سهم تبدیل شود و به صورت خودکار در پرتفوی سهامداران بنشیند.
نحوه فروش حق تقدم
نکته قابل ذکر این است که ممکن است برخی از سهامداران، نخواهند بعد از افزایش سرمایه از حق تقدم سهام خود استفاده کنند. این دسته از افراد میتوانند حق تقدم در بورس خود را بفروشند. برای فروش، یک نماد حق تقدم در بازار برای آن شرکت تعریف میشود تا سهامداران شرکت بتوانند از طریق آن نماد، حقهای خود را بفروشند. نماد حق تقدم، برای شرکتها با اضافه شدن واژه «ح» به آخر نماد شرکت نامگذاری میشود؛ مانند سهم وملی، که نماد حق تقدمش «وملی ح» است.
نکته دیگر این که حق تقدم نیز مانند سهام عادی از طریق کارگزاری یا از طریق سیستم آنلاین خرید و فروش میشود.
دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم دو برابر سهام عادی است و حتی یک نماد حق تقدم، در طول روز میتواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ در صد نوسان داشته باشد. در حالی که این دامنه نوسان برای سهام عادی ۱۰ درصد است.
حق تقدم استفاده نشده چیست؟
در مواقعی که سهامدار نخواهد که با پرداخت مبلغ اسمی، حق تقدم خود را به سهم تبدیل کند و در مهلت مقرر شده نیز نماد حق تقدم سهام خود را نفروشد. در این حالت شرکت آگهی حراج حق تقدمهای استفاده نشده را منتشر میکند و آنها را برای سهامدارانش میفروشد. زمان معین برای این فروش یک ماه است.
برای خرید حق تقدم استفاده نشده، علاوه بر مبلغ خرید حقتقدمها، لازم است مبلغ اسمی به ازای هر سهم را نیز در سامانه کارگزای خود واریز کنید، تا حق تقدم برای شما به سهم آن شرکت تبدیل شود.
توجه داشته باشید که هر فردی که سهام شرکت را در زمان برگزاری مجمع در اختیار دارد، مشمول تصمیمات مجمع میشود و حق تقدم سهام به او تعلق میگیرد. به طور کلی قیمت پایین خرید حق تقدم عرضه شده، از عواملی است که معاملهگران آن را خریداری میکنند و این امر باعث جذب سرمایه بیشتر برای شرکت میشود.
جمعبندی
گفتیم که حق تقدم به دنبال افزایش سرمایه شرکتها رخ میدهد. در پروسه افزایش سرمایه، برای سهامداران حقی در نظر گرفته میشود که بر اساس این حق، هر وقت شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کرد، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید نسبت به سهامداران آینده اولویت دارند. این اولویت حق تقدم در بورس است و قابلیت خرید و فروش دارد.
منبع: با مشارکت سایت باشگاه بلاگ | ایرنا مسئولیتی در خصوص محتوای این خبر یا آگهی تبلیغاتی ندارد
دیدگاه شما