نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز

نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز

• امروز : یکشنبه - 1 آبان - 1401

سرخط اخبار اقتصادی

تورم ماهانه مهر ماه ۳ درصد شد/ تورم نقطه‌ای کاهش یافت کاهش عرضه خودرو در بازار +جدول قیمت قانون کاهش حقوق گمرکی مواد اولیه ابلاغ شد امیدواری فلزی‌ها به کاهش قرنطینه کرونایی در چین یادداشت| واکاوی بدهی‌های عمومی دولت در فصل اول سال ۴۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ به جمعیت گرسنگان جهان اضافه شد ۲۰ میلیون سهامدار از سجام سود گرفتند سرمای پائیزی در بورس تهران /شاخص مرز مهم را از دست داد قیمت برنج پایین آمد+جدول خبر مهم وزیر کشاورزی درباره عرضه مرغ گرم به قیمت مصوب در ستکاوا اختصاص سهام به متولدین ۱۴۰۰ به بعد توافق ایران و قطر برای پروازهای ارزان قیمت به جام جهانی/سایت خرید بلیت ۲ هفته دیگر رونمایی می شود سیدرضا تقوی: یکی از ظرفیت‌های روحانیت افزایش جمعیت است شاخص کل بورس کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی را از دست داد عرضه خودرو به بازار کم شد میرکاظمی نرخ نقدینگی را اعلام کرد رشد قیمت در کمین تخم مرغ / هشدار نسبت به حذف گله‌های بیمار مرغ نمادهای تاثیرگذار در بورس امروز/ ۲۱۰ میلیارد تومان سرمایه خارج شد بازگشت شاخص بورس به ایستگاه ۱۴۰۰ مدیر عامل جدید پارس خودرو انتخاب شد سرمایه‌گذاری ۲۷ میلیارد دلاری در نفت و گاز؛ به‌زودی انجام موفقیت‌آمیز معاملات خودروی لاماری در بورس کالا رونمایی از اولین خودروی برقی رولز رویس قیمت دلار فریز شد، قیمت سکه رنج /قیمت طلا ریخت

اخبار مرتبط در مجموعه آموزش علوم اقتصادی

قانون کاهش حقوق گمرکی مواد اولیه ابلاغ شد

میرکاظمی نرخ نقدینگی را اعلام کرد

سرمایه‌گذاری ۲۷ میلیارد دلاری در نفت و گاز؛ به‌زودی

تحلیل پژوهشگر ارشد رویترز از آنچه ایران در منطقه و جهان رقم خواهد زد

سلام انگلیس به بحران‌های مالی؟

آخرین اخبار اقتصادی از ایبنا

قانون کاهش حقوق گمرکی مواد اولیه ابلاغ شد

شاخص کل بورس کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی را از دست داد

سرمایه‌گذاری ۲۷ میلیارد دلاری در نفت و گاز؛ به‌زودی

انجام موفقیت‌آمیز معاملات خودروی لاماری در بورس کالا

تحلیل پژوهشگر ارشد رویترز از آنچه ایران در منطقه و جهان رقم خواهد زد

وب سایت اقتصاد آفرین مرجع اخبار و تحولات اقتصادی ایران و جهان است. بروزترین اخبار و گزارش های اقتصادی را به صورت آنلاین در اقتصاد آفرین می توانید بیابید. تمامی اخبار اقتصادی با کیفیت به صورت اتوماتیک از پرمخاطب ترین رسانه های اقتصادی و معتبرترین خبرگزاری های اقتصادی گردآوری می گردد. مخاطبان اقتصاد آفرین را عموم مردم تشکیل می دهند که می خواهند به صورت سریع و آسان به جدیدترین اخبار اقتصادی روزانه دسترسی داشته باشند.

All Content by Eghtesadafarin is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License ©️

۳۰ هزار عنوان کتاب با ۳۰ درصد تخفیف در نمایشگاه سراسری کتاب ایلام عرضه می شود

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام گفت: تعداد 253 ناشر در 187 غرفه 31 هزار عنوان کتاب را در دهمین نمایشگاه سراسری کتاب ایلام عرضه خواهند کرد.

«علی محمدنیاکان» در نشست خبری دهمین نمایشگاه سراسری کتاب ایلام اظهار کرد: توجه و نگاه فراگیر به همه استان‌ها از سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که توسعه و گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی از جمله آنهاست.

وی با بیان اینکه این سیاست در استان‌ها از اوایل دهه هفتاد آغاز شده است، افزود: نمایشگاه سراسری کتاب ایلام فردا هشتم اسفند ماه ساعت 9 و 30 دقیقه صبح با حضور معاون پارلمانی و امور استان‌ها و مدیر کل بازرسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان استانی افتتاح خواهد شد.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام اضافه کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فردا شاهد برگزاری دهمین نمایشگاه استانی کتاب خواهد بود که 331 امین نمایشگاه استانی کشوری کتاب است.

محمدنیاکان با اشاره به اینکه نمایشگاه استانی کتاب ایلام پس از سال‌ها وقفه از سال گذشته با حمایت مسئولان استان برگزار می‌شود، تصریح کرد: تازه‌های نشر کشور، فردا در ایلام در معرض دید علاقمندان به کتاب و کتابخوانی قرار خواهد گرفت.

وی با تاکید بر اینکه حضور نسل جوان و دانش‌آموزان در این نمایشگاه از اهمیت خاصی برخوردار است، یادآور شد: سعی کردیم که نمایشگاه کتاب صرفا یک فروشگاه کتاب نباشد و حتی متناسب با ایام فاطمیه نیز برنامه‌های خاصی در نظر گرفته‌ایم.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام به غرفه آثار علوم قرآنی و دینی در این نمایشگاه اشاره و اظهار کرد: ایستگاه نقاشی کودکان و نوجوانان نیز با همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان در نظر گرفته شده است.

محمدنیاکان به تخفیف 30 درصدی کتب عرضه شده در این نمایشگاه اشاره و عنوان کرد: تعداد قابل توجهی از ناشران معتبر کشوری در حوزه‌های مختلف در این نمایشگاه حضور دارند که از جمله آنها می‌توان به انتشارات سمت، رشد، شاهد و . حضور دارند.

وی با اشاره به اینکه آثار رسیده به جشنواره آدم برفی نیز در بخشی از این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت، گفت: تعداد 253 ناشر در 187 غرفه 31 هزار عنوان کتاب را در این نمایشگاه عرضه خواهند کرد.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با بیان اینکه نمایشگاه سراسری کتاب ایلام در محل سوله اداره کل غله استان برگزار خواهد شد، اضافه کرد: برای آماده سازی سوله‌های غله و برپایی نمایشگاه کتاب ایلام 6 هزار تن گندم به سوله‌های سایر استان‌ها منتقل شده تا 31 هزار عنوان کتاب در نمایشگاه کتاب ایلام در معرض دید علاقمندان کتاب قرار گیرد که باید تقدیر و تشکر ویژه‌ای از مدیر کل غله استان ایلام داشته باشیم.

محمدنیاکان به برگزاری برنامه‌های جانبی در این نمابشگاه اشاره و تصریح کرد: محفل شعر آئینی متناسب با ایام فاطمیه با حضور استاد «اسماعیل آذر» در این نمایشگاه برگزار خواهد شد.

وی در پایان به حضور 5 ناشر حوزه رسانه‌های دیجیتال در نمایشگاه سراسری کتاب ایلام اشاره و اضافه کرد: نقش رسانه‌ها در انس و الفت مردم با کتاب و کتابخوانی بر کسی پوشیده نیست.

یادآور می‌شود دهمین نمایشگاه سراسری کتاب ایلام فردا هشتم اسفند ماه به مدت یک هفته برگزار خواهد شد که علاقمندان می‌توانند صبح‌ها از ساعت 9 تا 12 و بعدازظهرها از ساعت 14 تا 21 از نمایشگاه دیدن کنند.

حالا اینفانتینو قسم کفاشیان را باور می کند یا شیوخ عربی؟

آقای رئیس تصمیمی را گرفت که شاید سرنوشت حضورش در فوتبال ایران را به کلی تغییر دهد. او اما حالا دارد زیر و رو می کشد و درحالی که تا دم انتخابات در کمپین شیخ سلمان بوده ، می گوید به رئیس جدید رای داده است!

مهدیه جباری- خبرگزاری خبرآنلاین:علی کفاشیان و همه رفقایش در انتخابات فیفا بازنده بودند. اگرچه نمایش قدرت خوبی داشتند و با کسب بیش از 88 رای ،حالا می توانند ادعا کنند مهمترین اپوزیسیون تشکیلات اروپایی فیفا هستند. البته تقریبا مشخص بود که بزرگان فوتبال دنیا به عکس فدراسیون هایی چون اتومبیلرانی ، حاضر نمی شوند این غول سودآور را به شیوخ عربی واگذار کنند اما مرد درسایه فوتبال آسیا که خودش می دانست هیچ گاه شانس نفر اول بودن ندارد و اساسا هم خودش عاشق مرد در سایه بودن است ، شیخ سلمان را باد کرد تا بعد از امپراتوری در فوتبال آسیا به ریاست فیفا حمله کند. شیخ احمد کویتی مردی که همه این افکار را برای شیخ سلمان و دیگران در فوتبال آسیا برنامه ریزی کرده است ، پیشتر هم با تلاش بسیار ، توانسته ریاست شورای المپیک آسیا را داشته باشد که تشکیلاتی تقریبا موروثی است و او آن را از پدرش به ارث برده . همچنین توانسته با رای کشورهای کوچک به ریاست آنوک برسد ، آنوک که اتحادیه ای است برای کمیته های بین المللی المپیک در دنیا . جایی که دوباره نقش نظارتی اش پر رنگ تر از نقش اجرایی آن است. شیخ احمد است که در دو سال گذشته به طور مشخص ، از کفاشیان حمایت می کند و کفاشیان هم تخم مرغ هایش را در سبد این شیخ گذاشته و با آن به نایب رئیسی فوتبال آسیا رسیده است.

اصلا بر همین اساس هم بود که اینفانتینو رئیس جدید فیفا در دوره کمپینش تنها به یک سفر آسیایی آمد ، به ایران. برای اینکه او فکر می کرد می تواند از طریق کفاشیان با نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز شیخ در سایه کویتی هم به تعامل برسد یا کفاشیان کمک کند او صاحب نزدیک به 15 رای آسیایی شود.

کفاشیان اما تمام مدت حضور مرد دو رگه ایتالیایی - سوئیسی ، او را سر کار گذاشت و اصلا با او تنها نشد تا پیام مهم را حتی بشنود چون داشت بر اساس برنامه های از قبل طراحی شده اش پیش می رفت. مرد سوئیسی به خواست کفاشیان به تهران نیامده بود. او در حاشیه سفر ریاست جمهوری به ایتالیا با مسئولان ایرانی به توافق رسیده بود برای این سفر. کفاشیان قبل از این ، بیش از یک ماه بود که مرد سوئیسی را سر کار گذاشته بود اما پیش بینی متخصصین در این سفر ، همکاری برای سفر اینفانتینو به تهران بود . سفری که انجام شد اما کفاشیان که نایب رئیسش در بازگشت از ایتالیا ، خواهان حضور اینفانتینو در تهران شده بود ، روی خوشی به این مهمان نشان نداد.

کفاشیان که انتخابات مهم فدراسیون ایران را در اردیبهشت ماه آینده پیش رو دارد ، پاس گلی را که دولت با امید به فردایی بهتر برای فوتبال ایران ، برایش مهیا کرده بود را فدای رفاقت های شخصی اش با شیخ سلمان و شیخ احمد و جایگاهش در فوتبال آسیا کرد. شاید او در انتخابات اردیبهشت ماه هم با همین قدرت شیوخ عربی بتواند کارش را پیش ببرد اما فرصتی بزرگ از آینده ایران در فوتبال دنیا را گرفته است. مردی که مدام می گوید برای کمک به فوتبال است که ایستاده و این همه حرف می شند ، مردی که تا به حال همه مجامع عمرش را برده بود ، این بار دیگر برنده نبود . حتی اگر حالا بیاید و سریع از سالن مجمع پیغام بدهد که به اینفانتینو رای داده است. حتی اگر این خبرش را خبرگزاری های مهم منتقد دولت به سرعت برجسته اش کنند ، حقیقت این است که او پاس گل دولت را به اوت زده و حالا باید دید برای آینده ، چه سرنوشتی برایش رقم می خورد.

حالا و گفته توانایی های اینفانتینو را دیده و به این مرد رای داده اما یادش رفته که تا شب قبل از انتخابات از لیدرهای ستاد شیخ بحرینی بوده و بیانیه حمایت آسیا از این شیخ را در هیات رئیسه ، تدوین کرده است. حالا حتی اگر او مصاحبه با تسنیمش درست هم باشد ، این گفته را اینفانتینو نمی پذیرد چون کفاشیان را در کمپین شیخ بحرینی دیده است و در سوی مخالف هم شیخ سلمان و شیخ احمد کویتی را با این پرسش روبرو می کند که آیا کفاشیان مثل انتخابات سال 2009 ای اف سی آنها را دور زده است؟

نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز

• امروز : یکشنبه - ۱ آبان - ۱۴۰۱
• برابر با : Sunday - 23 October - 2022

اخبار ویژه

تلاش رسانه‌ای دشمن برای گرم نگه‌داشتن تنور اغتشاشات مغایرت‌های زیادی با واقعیت دارد اجتماع تجزیه‌‌طلبان، همجنسگرایان و منافقین در برلین به نام “ایران” شرکت فولاد خوزستان به عنوان صادرکننده نمونه کشور انتخاب شد وزارت کشور: انفجار مین در زندان اوین صحت ندارد/ مولوی عبدالحمید خطبه‌های تحریک‌آمیز داشت واکنش تاج به شایعات حذف تیم ملی ایران از جام جهانی ۲۰۲۲ امور تربیتی در آموزش و پرورش به حاشیه رفته است سیاست ایران احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان است

بایگانی‌های یادداشت - پایگاه خبری سدید خبر

خنجر شمر گُم نشود!

گفت‌و‌گو با افراد، گروه‌ها، جریانات سیاسی که به قول جناب اژه‌ای ابهام و سؤال و انتقادی دارند، اقدام شایسته و بایسته‌ای است ولی در حالی که مشتی آشوبگر قاتل و مزدور، دست تعرض به جان و مال و ناموس مردم گشوده‌اند . .

گل به خودی «آقای گل» خوشحالی ندارد

«ستاد امر به معروف» ساختاری خارج از ساختار!

نیرنگ ملکه انگلیس در احترام به بت و بت پرستی

نه تنها جزایر سه‌گانه، بلکه بحرین هم برای ایران است

در پی دخالت دوباره اتحادیه عرب در امور داخلی و تکرار ادعاهای بی‌اساس درباره جزایر سه‌گانه، باید به این واقعیت اشاره شود که بحرین هم متعلق به ایران است.

بایسته های دولت در قبال اربعین

دولت سیزدهم برای تسهیل و بهبود روند خروج مردم در پیاده روی اربعین اقدامات بسیار ارزنده و قابل تقدیری داشت. طبق معمول حضور مسولان تراز اول در بین مردم و تلاش برای حل مشکلات زایرین نقطه برجسته و‌ قوت دولتمردان دولت سیزدهم بود. با همه این اقدامات، نبود برخی راهکارها سبب سرگردانی زایرین و دشواری مردم در قبل و بعد خروجی های مرزی شد.

دولت سیزدهم در حل مشکلات مردم میدانی و جهادی عمل می کند

با گذشت یکسال از دولت سیزدهم و ورود به سال دوم در بررسی کارنامه دولت می توان به آینده بسیار امیدوار بود و حرکت کشور بطرف حل مشکلات سرعت قابل قبولی گرفته است و همچنبن خواستار سرعت گرفتن کارها و حضور میدانی نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز در سطح استان و رصد کارها و ادامه کارهایی که در روز افتتاحیه طرح آب رسانی غدیر در حضور دکتر رئیسی توسط استاندار محترم گزارش داده شده هستیم.

ایده دولت علیه غول نقدینگی

قطعا تمرکز دولت بر بخش‌های پیشران اقتصادی علی‌رغم سخت بودن شرایط امید را به آینده روشن می‌کند؛ چراکه با توجه درست به ظرفیت‌های مردمی و غیردولتی، نه‌تنها مردم به میدان‌داری اقتصادی برمی‌گردند و آثار تورمی نقدینگی خلق‌شده در ادوار گذشته مدیریت می‌شود و بلکه کمک هم می‌کند رشد اقتصادی رقم بخورد.

اربعین و پدیده انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی پدیده زایا و نو به نویی است و تمامی ندارد و این تصور که انقلاب اسلامی به پایان رسیده و عصر جمهوری اسلامی و هم شکل شدن با دنیا مدرن و غرب زده است ، غلط است. همین پاردایم انقلاب است که می تواند بسیج میلیونی و کنگره عظیم اربعین را سامان بخشد.

ولایت فقیه در ایران نعمتی است که باید قدر بدانیم

برخی از لیبرال ها مرتجع که چشمان خود را مقرضانه برنقش بی بدلیل ولایت فقیه در ایران بستن با طرح مدل حکومتی سیاسی عراق برای ایران نه از روی دل سوزی بلکه تلاش برای برچیدن ساختار امنیتی و آرامش ملی ایران بلکه آرامش کل منطقه هستند که جواب دندان شکن برای این لیبرال ها و سیاستمداران مرتجع همین تحولات اخیر عراق است.

به یاد شیخ فضل اله نوری

استعداد عالی در رشد سریع شیخ در فقه و علوم مذهبی او را از شاگردان طراز اول میرزای بزرگ محمد حسین شیرازی صاحب فتوای تحریم تنباکو گردانید و در تهران به عنوان مجتهدی عالیقدر مورد توجه و قبول مردم قرار گرفت.

نتایج رهایی از حصار برجام و FATF

سید ابراهیم رئیسی (همراه با آقای محسنی اژه‌ای) در احیای کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی تعطیل‌شده در سالیان گذشته است. این روند امیدآفرین و تحسین‌برانگیز در دوره ریاست جناب آقای رئیسی بر دستگاه قضا آغاز شد و در دوره ریاست جمهوری ایشان نیز ادامه یافت و بر همین اساس روزبه‌روز و هفته‌به‌هفته بر تعداد کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی احیاشده افزوده می‌شود.

با آمریکا بجنگیم یا با خودمان؟

سدید خبر | کمی دوربین را جابه‌جا کنید، یک‌بار صحنه را از بالا ببینید، بایدن آمده خاورمیانه برای تشکیل ناتوی منطقه‌ای علیه ایران، ایران نهیبی می‌زند، کشورهای عضو ائتلاف فرضی یکی‌یکی تکذیبیه می‌فرستند، سعودی‌ها هم می‌گویند ما نبودیم و اصلا نمی‌دانیم چه کسی اولین‌بار از چنین لفظی استفاده کرده!بایدن برمی‌گردد، مهم‌ترین دستاوردش می‌شود ابتلا به […]

گرمای افسار گسیخته و باید و نبایدها

دنیا در مسیری بی بازگشت قرار گرفته است. نسل امروز دنیا با شکلی ظالمانه در حال بهره کشی سیری ناپذیر از طبیعت است و طبیعت با نسلی روبرو است که فقط به خود می اندیشید و برای رفاه خود از هیچ سواستفاده از طبیعت و آسیب به آن کم نمی گذارد!

مذاکره در قطر نگاه تاکتیکی یا راهبردی؟

اگرچه راهبرد جمهوری اسلامی هیچ‌وقت ترک میز مذاکره نبوده اما آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در قطر، پیام اشتباهی را به طرف مقابل مخابره می‌کند. آنها گمان خواهند کرد تصمیم تهران محصول اقدام خصمانه آنها در آژانس است و زمینه را برای حرکت‌های خصمانه بعدی هموار می‌کند.

قلاب جذب ارز صادراتی

اقتصاد ایرانی: واکاوی تجربه پاکستان درخصوص مدیریت بازار ارز نشان می دهد که این کشور با اتکا به ابزار مدرن معاملاتی به ویژه «تهاتر ارزی»، اقتصاد خود را در مقابل ناملایمات ارزی واکسینه کرده است. از سال ۲۰۰۴ که ابزار تهاتر ارزی در پاکستان رواج یافته، کارآیی سیستم پولی این کشور بهبود یافته است. مکانیزم آن به گونه ای است که تجار در مواقع مازاد، ارز را به شرط دریافت در موعد نیاز، به بانک های تجاری داده و بانک های تجاری نیز ارز را به بانک مرکزی تحویل می دهند. در سیستم فعلی ایران که سامانه نیما در فرآیند بازگشت ارز تجار به بازار موفق نبوده، به نظر می رسد آلترناتیو ارجح، ابزار تهاتر ارزی است. تهاتر ارزی ۳ مزیت مهم برای سه بازیگر درگیر دارد. از یک طرف با پوشش ریسک نوسانات ارزی، کارآیی فعالیت بانک های تجاری و تجار را بهبود می بخشد. از طرف دیگر کنترل متولی پولی بر متغیر هایی مانند تورم، نقدینگی، ذخایر ارزی و معاملات ارزی را افزایش می دهد. مهم ترین پیش نیاز اجرایی این ابزار ایجاد انگیزه کافی برای تجار به منظور تحویل ارز است. این انگیزه می تواند با کاهش شکاف نرخ ارز در بازار های موازی یا با افزایش سود ناشی از تهاتر ارزی ایجاد شود؛ به حدی که «مزیت ناشی از پوشش ریسک از طریق تهاتر» از «مزیت ناشی از سوداگری در بازار ارز» برای تجار بیشتر شود .

به گزارش دنیای اقتصاد، بررسی تجربه بحران های ارزی سابق در ایران نشان می دهد که این بحران ها از دو ضعف «جنس سیاست گذاری» و «ساختار بازار» نشات می گیرند. منظور از ضعف سیاست گذاری، تفکر سیاست گذار درخصوص مدیریت نرخ ارز است که در عوض بازار سپاری، عمدتا از طریق دخالت گسترده و سرکوب ارزی دنبال می شود. منظور از ضعف «ساختاری» نیز مکانیزم معاملات ارز است که بدون توجه به ابزار های مدرن، همواره دامنه التهابات ارزی در بحران های اخیر را گسترده کرده است. بررسی تجربه پاکستان حاکی از آن است که از سال ۲۰۰۴ به بعد که ابزار معاملاتی مشتقه ارزی به ویژه ابزار «تهاتر ارزی» به صورت گسترده در سیستم پولی این کشور معرفی شد، از یک طرف کارآیی سیستم پولی و تجاری این کشور افزایش یافته و از طرف دیگر زمینه نوسانات ارزی تنگ تر شده است. واکاوی تجربه های اخیر بحران ارزی ایران نشان می دهد که در مرحله دوم بحران ارزی که بازیگران غیرحرفه ای با انگیزه های سوداگرانه وارد بازار می شوند، واردکنندگان و صادرکنندگان نیز با لباس سوداگری در آتش بحران می دمند. بنابراین معرفی ابزار مدرن از جمله تهاتر ارزی می تواند بخشی از معاملات سوداگری بازار را به کانال های کنترل شده و هدفمند سوق دهد. افزون براین با اهتمام به ابزار مدرن مذکور، کنترل سیاست گذار پولی روی نقدینگی نیز افزایش می یابد .

دو ضعف مشهود

اقتصاد ایران در دهه های اخیر بارها در معرض بحران ارزی قرار گرفته و به این واسطه در ابعاد مختلف هزینه های متعددی را پرداخت کرده است. با این حال هنوز سیاست گذاران رویه های تکراری قدیم را ادامه داده و اصلاحات بازدارنده در این بازار مهم را در پیش نمی گیرند. تجربه نشان داده که بحران های ارزی اخیر عمدتا از دو محل «ضعف سیاست گذاری» و «ضعف ساختاری» نشات گرفته اند. منظور از ضعف سیاست گذاری نگرش سیاست گذار پولی درخصوص مدیریت نرخ ارز است. به این معنی که عمدتا بر پایه حقایق اقتصادی، نرخ ارز از طریق مکانیزم عرضه و تقاضای بازار تعیین می شود. این در حالی است که سیاست گذار مبنای مدیریت نرخ ارز را عمدتا بدون توجه به مکانیزم بازار، کنترل قیمت های داخلی نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز قرار می دهد. منظور از «ضعف ساختاری» نیز مکانیزم معامله نرخ ارز از سوی بازیگران مختلف بازار است. بررسی ها حاکی از آن است که نبود مکانیزم معاملاتی مدرن از جمله «تهاتر ارزی» باعث شده تا بازیگران حرفه ای بازار از جمله واردکنندگان و صادرکنندگان در مواقع بحران با روی آوردن به فعالیت های سوداگری بر آتش بحران می دمند. این در حالی است که در بسیاری از کشور های در حال توسعه مکانیزم های مدرن معاملاتی از سوی سیاست گذار پولی در بازار پیاده شده اند. از جمله مهم ترین این کشور ها پاکستان بوده که به طور گسترده از ایزار «معاملات آتی»، «اختیار»، و «تهاتر» استفاده شده است. در ادامه این گزارش به نقش مکانیزم «تهاتر ارزی» در شتاب دهی به بحران های ارزی با تمرکز بر تجربه پاکستان مورد بررسی قرار گرفته است .

دور باطل بحران ارزی

بررسی بحران ارزی اخیر در اقتصاد ایران نشان می دهد که تمامی بحران های اخیر دو مرحله تکراری را پشت سر می گذارند. در گام اول به دلیل کج فهمی سیاست گذار از مکانیزم مدیریت نرخ ارز، به تدریج نرخ ارز از نرخ واقعی آن فاصله گرفته و درگیر یک چسبندگی رو به بالا می شود. هر چه شکاف نرخ ارز بازار از نرخ ارز واقعی بیشتر شده انتظارات بازار به سمت جهش ارزی شکل گرفته و بازیگران فعال به سوداگری بیشتر روی می آورند. هر چه انتظارات عموم جامعه به سمت افزایش نرخ ارز بیشتر به درازا بکشد، بعد سوداگری و ورود بازیگران غیر حرفه ای در بازار نیز بیشتر می شود. همین عامل باعث می شود تا بازار از مقطعی به بعد از کنترل سیاست گذار خارج شده و فوران ارزی اتفاق بیفتد. تا این نقطه از بحران را می توان به ضعف سیاست گذاری نسبت داد. نکته حایز اهمیت این است که اگر چه فلسفه شکل گیری بحران ارزی از «ضعف سیاست گذاری» نشات می گیرد اما سرعت ادامه بحران به میزان قابل توجهی به ابزار معاملاتی مدرن از جمله «تهاتر ارزی» بستگی دارد. هر چه دامنه استفاده از این ابزار بیشتر شده، سرعت رسیدن التهابات ارزی به نقطه بحران کاهش می یابد. اما با فقدان چنین ابزاری، همه بازیگران به ویژه صادرکنندگان و واردکنندگان با لباس سوداگری وارد معاملات ارزی شده و التهابات ارزی را به نقطه بحران نزدیک می کنند. به منظور درک نقش ابزار معاملاتی مناسب در سرعت ایجاد بحران می توان به انگیزه دو دسته بازیگر حرفه ای بازار یعنی صادرکنندگان و واردکنندگان رجوع کرد .

انگیزه صادر و وارد کننده

نرخ ارز در کشور های در حال توسعه تک محصولی، بیشترین منشا نااطمینانی و نوسان در صحنه اقتصاد کلان است. این نوسان دامنه فعالیت بنگاه ها، بانک ها و بخش دولتی را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل آحاد اقتصادی از جمله تجار صادرکننده و وارد کننده همواره به دنبال این هستند تا خود را از ریسک نوسانات نرخ ارز مصون دارند. به عنوان مثال واردکننده ای در حال حاضر دلار مورد نیاز خود برای انجام معامله را در اختیار دارد اما قرار است یک ماه آینده آن را در عوض واردات کالا به شرکت خارجی پرداخت کند. در عمل آلترناتیو های مختلفی پیش روی اوست. در گام اول وارد کننده می تواند ارز خود را تا موعد انجام معامله نزد خود نگهدارد. بالطبع این حالت به دلیل «هزینه فرصت» بالا برای واردکننده خوشایند نیست. در گام دوم ممکن است تاجر دلار خود را در حال حاضر به بازار عرضه کند و معادل آن ریال دریافت کند. نهایتا در موعد مقرر، معامله معکوس انجام داده و ریال را به دلار تبدیل می کند. بالطبع در چنین حالتی نیز واردکننده در معرض خطر تغییرات قیمت ارز خواهد بود. اما واردکننده به ویژه گروه ریسک گریز همواره تمایل دارد ارز درخواستی خود را در یک وضعیت مطمئن در بازار معامله کند. به همین دلیل در اقتصاد جهانی مکانیزم های مدرن از جمله ابزار «تهاتر ارزی» از سوی سیاست گذار پولی معرفی شده اند .

مکانیزم عمل تهاتر ارزی

به منظور فهم اهمیت ابزار تهاتر ارزی معمولا بازار به سه دسته عامل مختلف اعم از «تجار»، «بانک تجاری» و «بانک مرکزی» تقسیم می شود. تجار در بازه های زمانی مختلف ارز را دریافت یا پرداخت کرده و همواره به دنبال آن هستند تا ریسک نوسانات ارز را پوشش دهند. بنابراین آنها تمایل دارند تا در مواقع مازاد، ارز را در بانک های تجاری معامله کرده و در موقع مورد نیاز، آنها را با قیمت مشخص دریافت کنند. بانک تجاری نیز به دنبال آن است تا با دریافت و پرداخت ارز تجار، از طریق عملیات اخذ کارمزد سودآوری کند. اما بانک تجاری نیز در معرض نوسانات نرخ ارز قرار دارد. به عنوان مثال بانکی که در تاریخ امروز با اعطای ریال، ارز تجار را دریافت کرده است برای معامله معکوس آن در آینده در معرض نوسان ارزی است. بنابراین هر دو عامل تجار و بانک تجاری در معرض نوسانات ارزی قرار دارند. به منظور پوشش ریسک این نوسانات بانک مرکزی ابزار مشتقه مختلف از جمله «تهاتر ارزی» را به بازار معرفی می کند. ماهیت توجیه ابزار تهاتر ارزی نگاه کلان به خواست و انگیزه مجموع بازیگران است. در یک نگاه کلان، تعدد بازیگران این امکان را برای سیاست گذار فراهم می کند تا خواسته های آنها را هم در مقیاس مقدار معامله و هم در مقیاس زمان همسو کند. به عبارت دیگر، در نگاه جمعی، جریان نیاز ارزی متقاضیان ارز در یک زمان مشخص می تواند از طریق جریان عرضه بازیگران دیگر در آن زمان پاسخ داده شود. به همین دلیل بانک مرکزی می تواند با شروع قرارداد با بانک های تجاری وعده معامله ارز در زمان آینده به قیمت از قبل مشخص شده را دهد. بنابراین در مجموع در مکانیزم تهاتر ارزی، دو معامله یکسان یکی بین تاجر و بانک تجاری و دیگری بین بانک تجاری و بانک مرکزی شکل گرفته و ریسک نوسانات ارز که فعالیت تجار را به خطر می اندازد از طریق مکانیزم جمعی پوشش داده می شود .

تهاتر؛ کنترلر شتاب ارزی

نقش ابزار تهاتر ارزی در مرحله دوم بحران ارزی به وضوح قابل مشاهده است؛ به منظور فهم این نقش کافی است دو بازار با و بدون ابزار تهاتر ارزی تصور شود. در بازار بدون تهاتر ارزی، صادرکنندگان و واردکنندگان همواره درگیر معاملات ارزی و به دنبال آن پذیرش ریسک تغییرات آن هستند. هنگام شروع مرحله دوم بحران، یعنی ورود بازیگران غیر حرفه ای و افزایش نرخ ارز، انگیزه سوداگری این گروه بیشتر شده و به جای ادامه فعالیت حرفه ای خود به سمت سوداگری در بازار ارز متمایل می شوند. به همین دلیل این گروه نیز به بازیگران غیرحرفه ای افزوده شده و در آتش بحران می دمند. در طرف مقابل در حالتی که ابزار تهاتر ارزی در دسترس بازیگران قرار دارد، نقش مخرب بازیگران حرفه ای به میزان قابل توجهی کاهش می یابد .

به طوری که در چنین حالتی تجار همواره تمایل دارند به منظور گریز از ریسک نوسانات ارزی، به جای ورود به بازار سوداگری، به معامله با نرخ های مشخص با بانک های تجاری روی آورند.بنابراین در گام شتاب ارزی و ورود بازیگران غیر حرفه ای، ابزار تهاتر به خوبی می تواند بخش مهمی از سوداگری بازار را خنثی کند و دامنه زیان بحران ارزی را به حد قابل توجهی کاهش دهند. افزون بر این، ابزار تهاتر ارزی نقش قابل توجهی در مدیریت ترازنامه بانک های تجاری نیز دارند. از آنجا که بانک های تجاری معاملات بازیگران خرد نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز را دریافت و تحت معاملات کلان با بانک مرکزی به معامله ارز می پردازند، وجود ابزار تهاتر ارزی به خوبی ریسک زیان ناشی از نوسانات ارزی را در ترازنامه بانک ها کاهش می دهد .

تجربه پاکستان

تعداد زیادی از کشور های توسعه یافته و در حال توسعه از مشتقات ارزی به عنوان مکانیزم تدافعی در مقابل بحران های ارزی استفاده می کنند. از جمله مهم ترین این کشورها می توان به آرژانتین، ترکیه و پاکستان اشاره کرد. مشتقات ارزی در پاکستان از سال ۲۰۰۴ به صورت گسترده از سوی سیستم بانکی این کشور مورد استفاده قرار گرفته شد. در مجموع سیاست گذار پولی پاکستان چهار هدف عمده از جمله «ایجاد کارآیی»، «کنترل نقدینگی»، «کاهش دامنه زیان بحران ارزی» و «تقویت ذخایر ارزی» در پی معرفی ابزار مدرن مشتقه ارزی را دنبال کرد. اولین هدف، ایجاد کارآیی در بازار تجارت و بازار بانکی بود. به این معنی که تا قبل از این سال از یک طرف وارد کنندگان و صادرکنندگان پاکستانی در معرض ریسک های قابل توجه حاصل از نوسانات ارزی بودند و از طرف دیگر بانک های تجاری نیز در معاملات ارزی خود با تجار در معرض ریسک نوسان ارز قرار داشتند. همین ریسک باعث شده بود تا ناکارآیی فعالیت هر دو بانک های تجاری و تجار افزایش یافته و این خود زمینه را برای نوسان در صحنه اقتصاد فراهم کند. دومین هدف از معرفی این ابزار، تسلط بیشتر متولی پولی بر نقدینگی موجود در بازار بود. به طوری که با معرفی این ابزار، معاملات ارزی که عمدتا به طور همزمان معادل روپیه ای هم داشتند، طی یک مکانیزم متمرکز از سوی بانک مرکزی کنترل می شد. به همین دلیل با معرفی این ابزار زمینه کنترل بیشتر نقدینگی بازار از سوی سیاست گذار فراهم شد. سومین هدف سیاست گذار پولی نیز کاهش دامنه خطر نوسانات ارزی بود. با معرفی ابزار جدید، بخشی از معاملاتی که تنها جنبه سفته بازی داشتند از بازار زدوده و به سمت معاملات هدفمند و کنترل شده سوق داده شدند. بنابراین با معرفی ابزار جدید، بخشی از سوداگری ها که در زمان بحران از دسترس سیاست گذار خارج بودند، در کنترل سیاست گذار قرار می گرفتند. چهارمین دلیل نیز بهبود ذخایر ارزی سیاست گذار پولی بود. از آنجا که معاملات با تهاتر ارزی به طور موقت در حساب بانک مرکزی قرار می گیرند، بانک مرکزی این فرصت را دارد تا از این ذخایر موقتی مدیریت موثرتری در بازار داشته باشد .

سیستم موازی پاکستان

سیستم بانکداری در پاکستان به صورت موازی مدیریت می شود. به این معنی که به طور همزمان هم بانک های اسلامی و هم بانک های متعارف در بخش پولی این کشور فعالیت می کنند. از سال ۲۰۰۴ به بعد استفاده از ابزار مشتقه ارزی در هر دو گروه بانک های اسلامی و متعارف مورد استفاده قرار گرفت. در مجموع از چهار ابزار مرسوم مشتقه ارزی شامل «تهاتر»، «آتی»، «اختیار» و «فردایی»، سه ابزار اول در سیستم پولی پاکستان استفاده می شود اما استفاده از ابزار فردایی در سیستم بانکی این کشور فراگیر نیست. نتایج بررسی های مختلف نشان می دهد که تقریبا تمامی بانک های تجاری از ابزار تهاتر ارزی استفاده می کنند. اما ابزار های دیگر کمتر مورد استقبال بانک های این کشور قرار گرفته است. به طوری که ابزار های «آتی» و «اختیار» به ترتیب از سوی حدود ۳۰ و ۱۳ درصد از بانک نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز های این کشور مورد استفاده قرار می گیرند. نکته حایز اهمیت این است که بانک های اسلامی نیز همانند بانک های متعارف از این ابزار استفاده می کنند. این در حالی است که برخی عدم معرفی ابزار تهاتر ارزی را به مسائل فقهی نسبت می دهند. مطالعات مختلفی درخصوص مزایای معرفی ابزار مشتقه ارزی برای اقتصاد پاکستان صورت گرفته است. عمده بررسی ها نشان می دهد استفاده از این ابزار، از دو طریق اقتصاد پاکستان را بهبود بخشیده است. در گام اول به دنبال استفاده گسترده از این ابزار، نوسانات ارزی به میزان چشمگیری کاهش یافت. به طوری که از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ تقریبا نرخ ارزی پاکستان بدون تغییر ماند. عده ای این پایداری ارزی را به کاهش نوسانات و مدیریت موثرتر بانک مرکزی نسبت داده اند. دومین مزیت این ابزار برای اقتصاد پاکستان را می توان به افزایش کارآیی در سیستم بانکی نسبت داد. به طوری که نتایج مطالعات مختلف نشان می دهد معرفی این ابزار سودآوری بانک ها را در سیستم پولی این کشور افزایش داده است .

سوآپ؛ آلترناتیو بهتر

عمدتا ریشه بحران های سابق ارزی در ایران را می توان به دو ضعف «سیاست گذاری» و «ساختاری» نسبت داد. اگر چه در وهله اول این کج فهمی سیاست گذار از مدیریت هدفمند نرخ ارز است که بحران ارزی را استارت می زند اما ضعف ساختاری دامنه زیان بحران ارزی را دوچندان می کند. در همین راستا، تجربه کشور های مختلف حاکی از آن است که در کشور هایی که فرکانس نوسانات ارزی بالاتر است، نقش ابزار مدرن معاملات ارزی در کنترل نوسانات پررنگ تر است. به نظر می رسد معرفی ابزار مشتقه جدید به ویژه ابزار تهاتر ارزی، سه مزیت نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز مهم اقتصادی دارد. از یک طرف کارآیی عوامل اقتصادی افزایش می یابد. به این معنی که نوسان فعالیت تجار کاهش و کارآیی فعالیت واسطه ای بانک ها افزایش می یابد. مزیت دوم بهبود قدرت سیاست گذاری بانک مرکزی است. به طوری که از این طریق بحران ارزی و حجم نقدینگی به صورت موثرتری از سوی بانک مرکزی قابل کنترل است. سومین مزیت مهم استفاده از این ابزار برگشت ارز صادرکنندگان به چرخه متشکل اقتصاد و خارج از مجاری سوداگری است. تجربه دنیا نیز نشان داده که صادر کننده در چنین حالتی به اندازه کافی انگیزه دارد تا ارز خود را در مجاری تهاتر قرار دهد. البته مهم ترین پیش نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز نیاز آن تک نرخی شدن ارز یا کاهش شکاف نرخ ارز در بازارهای موازی است. اگر این شکاف به اندازه ای کافی پایین باشد، صادرکننده مزیت ناشی از زیان نوسان ارز بین زمان مازاد ارز و نیاز به ارز را در مقابل سوداگری در بازار ارز ترجیح داده و حالت مطمئنه را انتخاب می کند. به عبارت دیگر اگر پیش نیاز کاهش شکاف نرخ در بازار های موازی مهیا شود، در مقایسه با مکانیزم موجود در سامانه نیما، استفاده از ابزار تهاتر ارزی آلترناتیو بهتری به منظور جذب ارز صادراتی است؛ چرا که تفاوت این دو در این است که بر خلاف مکانیزم فعلی، ابزار تهاتر نیاز های آینده ارزی تجار را برطرف می کند. در صورتی که متولی پولی با لحاظ سود بالا روی ارز تجار، انگیزه کافی برای آنها به منظور ورود به بازار ایجاد کند، پس از گذشت چند ماه انتظار می رود در نتیجه یادگیری سیستمی، بازار تهاتر بر بازار موازی مسلط شود و ارز صادرکنندگان وارد چرخه معاملات شود .