جریان‌های تجاری و تراز تجاری

دکتر محمد‌مهدی بهکیش اقتصاددان و دبیرکل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی و رئیس اتاق ایران و ایتالیا‌ست.

جریان‌های تجاری و تراز تجاری

تراز تجاری 7 ماهه ایران منفی 3 میلیارد و 321 میلیون دلار را نشان می دهد و تراز تجاری در ماه مهر نیز منفی یک میلیارد و 541 میلیون دلار بوده است. 29.10.2022, اسپوتنیک ایران

اسپوتنیک - به همت معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نشست تخصصی آشنایی با توانمندی های صادراتی پارک های علم و فناوری سراسر کشور با حضور معاون فناوری و نوآوزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس مرکز تعاملات بین المللی علم و فناوری و کلیه روسای پارک های علم و فناوری(بصورت حضوری و مجازی) در محل وزارت امور خارجه برگزار شد.به گزارش خبرنگار اسپوتنیک در تهران در این نشست، دکتر خیرالدین، معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری با توجه به حضور۵۱ پارک علم و فناوری و همچنین مراکز رشد ذیل پارکهای فناوری، بر آمادگی شرکتهای فعال دانش بنیان و فناور برای صادرات محصولات تاکید کرده و خواستار کمیته مشترک با وزارت امور خارجه جهت همکاری های بیشتر در عرصه بین الملل شد. در ادامه، دکتر صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه بخشی از اقدامات انجام شده در خصوص صادرات و معرفی ظرفیت های محصولات دانش بنیان و فناور در سراسر دنیا و برگزاری دهها وبینار خارجی و بروزرسانی توانمندیهای شرکتهای جمهوری اسلامی ایران در سایت معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه را تشریح کرد.در این نشست مقرر شد کمیته سه جانبه فی مابین وزارت خانه های علوم، تحقیقات و فن آوری خارجه و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری جهت تسریع در روند هم افزایی و صدور محصولات دانش بنیان و فناور تشکیل شود. علاوه بر سخنان تعدادی از روسای پارکها، رئیس مرکز تعاملات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بر توسعه ظرفیت ها تاکید و آمادگی خود را جهت هم افزایی در این حوزه ها را اعلام داشت.از سوی دیگر به گزارش خبرنگار اسپوتنیک در تهران آقای دکتر سید روح اله لطیفی، کارشناس تجارت بین الملل کارنامه تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران در هفت ماه نخست امسال را 81میلیون تن کالا به ارزش بیش از 60 میلیارد عنوان کرد که نزدیک به 13 میلیون تن آن به ارزش 9 میلیارد و 851 میلیون دلار مربوط به مهر ماه بود و گفت:اگر چه ارزش تجارت کشور ایران در هفت ماهه نخست امسال رشد 10 درصدی داشته و وزن تجارت منفی 18 درصد شده است،اما در مهر ماه نسبت به مهر ماه سال قبل ارزش تجارت نیز مثبت نیست و وزن تجارت خارجی نیز کاهش 34 درصدی نسبت به مهر ماه سال 1400 داشته است.صادرات غیر نفتی ایران در مهر ماه به 9و نیم میلیون تن و به ارزش 4 میلیارد و 155 میلیون رسید که نسبت به مهر ماه سال قبل با کاهش 5 میلیون و 687 هزار تنی،37 درصد در وزن و از لحاظ ارزش نیز با بیش از یک میلیارد دلار کاهش نسبت به مهر ماه 1400 با کاهش 21 درصدی همراه بوده است.در مهر ماه سال گذشته و در جریان‌های تجاری و تراز تجاری دومین ماه استقرار دولت سیزدهم صادرات کشور به رکورد 5 میلیارد و 268 میلیون دلاری در طول یک ماه دست یافته بود اما با وجود صادرات نسبتا منطقی در مهر ماه امسال به دلیل عدم اظهار به موقع صادرات گاز، آمارها کاهش صادرات را نسبت به ماه هفتم سال گذشته نشان می دهد.اوضاع واردات در مهر ماه امسال کمی متفاوت است و با ترخیص سه میلیون و 427 هزار تن کالا به ارزش 5 میلیارد و 696 میلیون دلار از مرزهای ورودی کشور، وزن واردات نسبت به مهر ماه سال قبل 22 درصد کاهش داشته اما ارزش کالاهای وارداتی با رشد یک میلیارد و 78 میلیون دلاری،23 درصد افزایش داشته است که ناشی از تفاوت شرایط جهانی نسبت به مهر سال قبل و تفاوت ترکیب کالاهای وارده است.وی افزود:از ابتدای سال تا پایان مهر ماه یک میلیارد و 218 میلیون دلار برنج (رشد 223 درصدی به دلیل نیاز کشور و عدم ممنوعیت فصلی بر خلاف سال های قبل )،یک میلیارد و 191 میلیون دلار گندم ( بر خلاف ادعا های مطرح شده در خصوص کاهش شدید واردات صرفا 3 درصد نسبت به هفت ماه سال قبل کاهش ارزش داشته است )، یک میلیارد و 171 میلیون دلار ذرت دامی (کاهش 35 درصدی)،925 میلیون دلار دانه سویا (کاهش 14 درصدی) و 867 میلیون دلار تلفن همراه (کاهش 60 درصدی به دلیل تفکیک کد تعرفه تلفن های هوشمند بالای 600 دلار و افزایش واردات با رویه مسافری و کاهش مشتری به دلایل اقتصادی )پنج قلم اول واردات کالا در 7 ماهه نخست امسال بودند.آقای دکتر سید روح الله لطیفی همچنین بیان کرد:اما در هفتمین ماه از این مدت یعنی در 30 روزه مهر ماه،به ترتیب 5 کشور طرف معامله برای واردات،امارات با فروش 2 میلیارد و 229 میلیون دلار (رشد 73 درصدی) ،چین با یک میلیارد و 438 میلیون دلار (رشد 35 درصدی)، ترکیه با 538 میلیون دلار (رشد 26 درصدی)،هند با 315 میلیون دلار(جایگزین سوئیس) و آلمان با 148 میلیون دلار (رشد 10 درصدی) بودند.پنج مقصد صادرات غیر نفتی کشور ایران در مدت 30 روز مهر ماه نیز به ترتیب چین با خرید یک میلیارد و 339 میلیون دلار (رشد 20 درصدی)، عراق با 647 میلیون دلار (کاهش 61 درصدی به دلیل عدم اظهار گاز صادراتی و اینکه بخش زیادی از گاز صادراتی به عراق در مهر 1400 اظهار شده بود)، ترکیه با 455 میلیون دلار (کاهش 58 درصدی به دلیل عدم اظهار به موقع گاز صادراتی به این کشور)،امارات با 364 میلیون دلار (رشد 5 درصدی) و هند با 194 میلیون دلار (جایگزین افغانستان) بودند. پنج کالای نخست صادراتی کشور در 7 ماه نخست امسال نیز بامدت مشابه سال قبل با تغییراتی به همراه بوده است. در 7 ماه نخست سال قبل 3 میلیارد و 639 میلیون دلار گاز طبیعی،یک میلیارد و 274 میلیون دلار متانول،یک میلیارد و 139 میلیون دلار پلی اتیلن و یک میلیارد و 56 میلیون دلار محصولات نیمه تمام از آهن و فولاد و 905 میلیون دلار پروپان مایع در آمارهای رسمی کشور به عنوان 5 قلم کالای اول صادراتی ثبت شده بود اما در 7 ماهه امسال این ترکیب با کمی تغییر همراه بوده است و پروپان مایع با دو میلیارد و 17 میلیون دلار (رشد 123 درصدی)،متانول با یک میلیارد و 335 میلیون دلار (رشد 5 درصدی)، بوتان مایع با یک میلیارد و 165 میلیون دلار (در هفت ماهه سال قبل جز10 قلم اول کالای صادراتی نبود)، گاز طبیعی با 977 میلیون دلار (کاهش 73 درصدی به دلیل عدم اظهار به موقع) و پلی اتیلن با 976 میلیون دلار (کاهش 14 درصدی) در رتبه های اول تا پنجم کالاهای صادراتی کشور قرار گرفتند. وی تاکید کرد:با این اوصاف تراز تجاری 7 ماهه کشور منفی 3 میلیارد و 321 میلیون دلار را نشان می دهد و تراز تجاری در ماه مهر نیز منفی یک میلیارد و 541 میلیون دلار بوده است. امید آنکه با سیاستگذاری دقیق و بررسی مناسب از داده های آماری،حرکت کشور به سمت و سوی مناسب تری در حوزه تجارت خارجی در جریان باشد.

فاطمی‌امین: تراز تجاری کشور سال ۱۴۰۲ مثبت می‌شود

وزیر صمت با اشاره به روند رو به رشد صادرات در مقابل واردات به کاهش اختلاف این دو اشاره کرد و گفت: با ادامه روند فعلی سال آینده تراز تجاری کشور مثبت می شود.

رویداد۲۴ سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت در بیست و ششمین سالروز ملی صادرات که با حضور رئیس جمهور، محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس جمهور، علیرضا پیمان پاک، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت و سایر مسئولان کشوری برگزار شد با اشاره به اینکه حضور شخص رئیس جمهور نشان دهنده اولویت صادرات برای کشور است گفت: صادرات برای مثبت شدن تراز تجاری کشور بسیار اهمیت دارد.

وی با بیان اینکه کشورهای مختلف صادرات را برای واردات انجام می دهند توضیح داد: هر کشوری وارد کننده کالاهایی است که یا در کشور خود ندارد و یا توان تولید آن را ندارد و برای این واردات به پول نیاز دارد؛ بنابراین برای کسب پول مورد نیاز، به سراغ صادرات می روند.

وزیر صمت ادامه داد: هر کشوری که بتواند صادرات بیشتری داشته باشد وضع بهتری دارد و این به معنای تراز تجاری مثبت است. خوشبختانه اعلام می‌کنم با روند فعلی تراز تجاری کشور در پایان سال آینده مثبت می شود.

وی تاکید کرد: واردات سال گذشته 52 میلیارد و صادرات غیرنفتی 47 میلیارد دلار بود و امسال در 6 ماه ابتدایی این اختلاف به 2 میلیارد دلار رسید و بزودی برای سال آینده این اختلاف از وضعیت منفی خارج و مثبت خواهد شد.

وزیر صمت همچنین به کارکرد دیگر صادرات را افزایش توان قدرت کشور عنوان کرد و افزود: این افزایش قدرت اما با خام فروشی ایجاد نمی شود، برای مثال صادرات سیمان اعتبار و قدرت برای کشور ندارد اما فروش تجهیزات پزشکی، داروهای با فناوری بالا و صنایع پیچیده عامل قدرت و اعتبار کشور در سطح بین المللی می شود.

وی با اشاره به اینکه در خصوص هدف صادرات گفت: تا پیش از این هدف ارز آوری بود اما به مثبت شدن تراز تجاری هدف اصلی تغییر کرده و صادرکننده باید برای ایجاد اعتبار و قدرت ایران در دنیا صادرات انجام دهد.

فاطمی‌امین یادآور شد: هدف‌گذاری رسیدن به 75 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی بر همین اساس بود و کیفیت کالای صادراتی اهمیت داشت. در دنیا شاخصی به نام پیچیدگی وجود دارد که مربوط به فناوری ساخت کالا مرتبط می شود، هرچه کالای تولید شده فناوری جریان‌های تجاری و تراز تجاری پیچیده تری داشته باشد، شاخص پیچیدگی هنگام صادرات افزایش می یابد. خوشبختانه این شاخص جهانی که 15 سال پیش برای ما رتبه بالای 100 بود، سال قبل به 65 رسید و سال 1404 به زیر 40 خواهد رسید.

وی تاکید کرد: اگر کشوری بتواند کالای پیچیده تولید کند، به معنای این است که دانش مولد دارد. اینکه ما بر دانش بنیان بودن کالاها تاکید می کنیم، منظور مولد بودن آن علم است نه تعداد مقالات منتشر شده و دانشجو و هیأت علمی.

وزیر صمت با اشاره به اینکه دانش مولد خود را در صادرات نشان خواهد داد گفت: در این زمینه دولت نقش حمایتگری و نظارت دارد و برای فراهم کردن زیرساخت های تجارت که همانا ایجاد روابط سیاسی و بین المللی و توسعه زیرساخت های لجستیک و انتقال پول است فراهم کند.

وی ادامه داد: در حوزه روابط سیاسی اقدامات بزرگی صورت گرفت که نمونه آن توافقنامه تجارت آزاد اوراسیا و پیمان شانگهای بود. اوراسیا 170 میلیون جمعیت و بازار 800 میلیون دلاری دارد. در خصوص شانگهای هم که اعضای آن یک چهارم خشکی دنیا، 40 درصد جمعیت دنیا، یک سوم رشد اقتصادی را به خود اختصاص داده اند، بزرگترین مصرف و تولید کنندگان دنیا هستند.

فاطمی امین تاکید کرد: مزیت اصلی ما در اوراسیا این است که بزرگترین رقبای تجاری ما در این بازار، عضو پیمان نیستند.

به گفته وی، در اجلاس پیمان شانگهای رئیس جمهور پیشنهاد حذف دلار و یورو و جایگزینی پول های ملی و توسعه زیرساخت های لجستیکی را مطرح کرد که با استقبال اعضا همراه شد.

وزیر صمت با اشاره به مشکلات صادراتی سالهای قبل گفت: امروز ما بازارهای بکر و مغفول مانده مانند آفریقا را زنده کردیم و برخلاف گذشته تجارت خود را به جایی گره نزدیم که دستاوردی نداشته باشد.

وی در ادامه به رشد اقتصادی واحدهای تولید کشور اشاره کرد و افزود: در 3 ماه ابتدایی امسال رشد اقتصادی حوزه صنعت 5.1 درصد بود در حالیکه شاخص بنگاه‌های صنعتی داخل بورس با تولید 50 درصد تولیدات کشور در خرداد رشد 2.5 درصدی، در تیر 5.8 درصدی در مرداد 6.7 درصدی و در شهریور 6.5 درصدی داشتند که کم‌نظیر و بی‌سابقه است.

فاطمی‌امین همچنین گفت: این رشد اقتصادی بی‌نظیر وظیفه صادر کننده برای صادرات تولیدات را افزایش می دهد. امروز در برخی صنایع ظرفیت تولید بالایی وجود دارد اما به علت فقدات بازار فروش، تولید صورت نمی جریان‌های تجاری و تراز تجاری گیرد و در این زمینه صادرکنندگان می توانند تکمیل کننده چرخه رشد اقتصادی شوند.

تراز تجاری کشور مثبت شد

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه تراز تجاری ایران در نیمه اول امسال با ۹۴۰ میلیون دلار، مثبت شده است، گفت: عراق شریک دوم تجاری ایران شده است.

به گزارش شیرازه ، محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در نشست خبری امروز خود با خبرنگاران که به مناسبت روز ملی صادرات ایران برگزار شد، گفت: تراز تجاری ایران در نیمه اول امسال با ۹۴۰ میلیون دلار، مثبت شده است و عراق شریک دوم تجاری ایران شده است.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران افزود: کاهش صادرات به کشورهای اروپایی را شاهد هستیم که البته بیشتر تحت تاثیر تحریم‌هایی بوده است که اعمال خواهد شد.

وی تصریح کرد: ارز نیمایی جذابیت واردات تشدید کرده است و تاکنون بر اساس آمارهای اعلامی، ۵۶.۵ میلیارد یورو ثبت سفارش تا پایان مهرماه نیست، البته این به معنای واردات و تخصیص ارز وارداتی نیست ولی نشانگر تقاضایی بیش از میزان سال گذشته برای واردات تا حدود دو برابر است و کماکان فاصله ارز نیما و بازار ارز، جذابیت در واردات را افزایش می‌دهد و همان شرایطی که در بازار ۴۲۰۰ تومانی و فاصله آن با ۸ هزار تومان را سبب شد و دولت را مجبور به دریافت مابه التفاوت کرد، رخ داده است، پس سیاستگذاری ها به سمت درستی حرکت نکرده است.

به گفته لاهوتی، در شش ماه اول امسال، بعد از ۱۴ سال مجدد صادرات مورد تهدید واقع شده است و موضوع شعار حمایت از صادرات که از بعد از رفع تعهد ارزی در دولت اصلاحات و برداشته شدن تعهد ارزی همه به سمت حمایت از صادرات بوده اند که صادرات از ۷ جریان‌های تجاری و تراز تجاری میلیارد دلار را به ۵۰ میلیارد دلار رساند، تحت الشعاع قرار گرفته است و صادرات در شرایط کنونی با مشکلات جدی مواجه است.

وی اظهار داشت: قوانین و بخشنامه های خلق الساعه، محدودیت و موانع صادراتی، بازگشت ارز حاصل از صادرات به خصوص در مورد بازار عراق و افغانستان از جمله مشکلات پیش روی صادرات است.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با تاکید مجدد مبنی بر اینکه صادرکنندگان از برگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی دفاع می کنند، گفت: منابع حاصل از صادرات باید منافع خود را برای اقتصاد کشور داشته باشند، اما صادرکنندگان تا به امروز هم ارز حاصل از صادرات را به کشور برمی گردانده اند و اگر مستندات یا روش هایی از سوی دولت اعمال نشده است که به وضوح و شفافیت خود را نشان دهد، دلیل آن تحریم بانکی بوده است که نتوانستیم از روش های بانکی استفاده کنیم، در حالیکه بانک مرکزی می تواند در یک بازه ۵ ساله آمار ارز ارایه شده از سوی بانک مرکزی را ارایه دهد.

وی جریان‌های تجاری و تراز تجاری اظهار داشت: در دولت نهم که پیمان سپاری ارزی اجرایی شد، مشخص شد که ۸۰ درصد ارز صادراتی به چرخه اقتصادی کشور برگشته است.

لاهوتی نرخ پایه صادراتی را یکی از معضلات پیش روی صادرات کشور دانست و گفت: شرایط برای استفاده از کارت های یکبار مصرف مهیا خواهد شد و این امر موجب شده است که صادرکنندگان به صورت شفاف و سیستماتیک عمل می کنند، با مشکلات جدی مواجه شده اند. این در حالی است که از ۲۱ فروردین ماه، کنفدراسیون صادرات ایران با مکاتبات متعدد در مورد هر یک از بخشنامه ها پیشنهادات و نقدهای خود را مستقیما به معاون اول رئیس جمهور و وزیر صنعت اعلام کرده است و در برخی از موارد دستورات و اصلاحاتی انجام شده است.

وی اظهار داشت: از همان تاریخ تا به امروز ۴ تا ۵ نامه به معاون اول رئیس جمهور زده ایم، همچنین کمیته ارزی اتاق ایران، اتاق بازرگانی ایران و اتاق بازرگانی تهران با یک روش واحد نسبت به اصلاح دستورالعمل ها درخواست های خود را ارسال کرده اند و تاکنون بخشی از دستورالعمل ها اصلاح شده است ولی در حال حاضر یکی از سخت ترین شرایط را در بخش صادرات تجربه می کنیم و این موضوعاتی که در شش ماه گذشته به دلیل نوسانات نرخ ارز اتفاق افتاده و سیاست هایی که اتخاذ شده است، به نوعی صادرات را با موانع جدی روبرو کرده است.

لاهوتی گفت: امروز بیش از ۵ نرخ در اقتصاد کشور برای ارز وجود دارد، این در حالی است که صادرات کشور با ارز نرخ ۴ و ۵ تامین می شود، در حالیکه بانک مرکزی می خواهد که ارز را با نرخ دولتی ارایه دهد، این امر باعث می شود که صادرکننده فرصت حضور خود در بازار را از دست بدهد، چراکه با تجارتی که ۴۰ درصد ضرر برای او دارد، ادامه حیات دهد.

وی اظهار داشت: امروز بعید می دانم در سطح شهر کالاهایی به نرخ نیمایی در اختیار مصرف کننده قرار گیرد و عملا ارز ۸ هزار تومان با فاصله ۱۳ هزار تومانی هست که این حجم تقاضا برای ثبت سفارش بالا برده است و پیشنهاد مشخص ما هم این است که بانک مرکزی مجدد به بازار ارز ورود کرده و حتما برای مدیریت بازار، به روش مداخله ای مجدد در بازار حضور یابد و اجازه ندهد که فاصله بین ارز نیما تا بازار آزاد بیش از ۵ درصد شود.

آموزش استفاده از TRADE MAP

آموزش استفاده از TRADE MAP : امروزه درک ساختار و تحولات بازارهای بین المللی برای بنگاه های اقتصادی امری ضروری تلقی می گردد. همچنان که بنگاه ها بازار جهانی را به منظور جستجوی فرصت هایی برای تنوع بخشیدن به محصولات و بازارهای خود بررسی می کنند، با چالش های زیر مواجه می گردند :

• ساختار بازار جهانی برای یک محصول چیست؟
• در حال حاضر کشور ما با چه کشورهایی تجارت می کند؟
• فرصت ها برای تنوع بخشی به بازار کجا هستند؟
• موانع تعرفه ای در یک بازار خاص کدامند؟
• کدام کشورها در یک بازار خاص و در سطح جهانی رقابت می کنند؟

به منظور بهره برداری اثر بخش از منابع، موسسات خدمات بازرگانی نیاز به تدوین اولویت ها با در نظر گیری توسعه تجارت، عملکرد بخشی، کشورهای شریک و استراتژی های توسعه تجارت دارند.

تحقیقات بازار استراتژیک با جزئیات آماری دقیق در جریان تجارت بین المللی، آن ها را توانمند می سازد تا رقابت ملی و عملکرد تجاری منطقه ای را مورد سنجش قرار دهند و همچنین اولویت محصولات و بازارها را برای گسترش تجارت با پرداختن به پرسش های نوعی زیر شناسایی نمایند:

• بازارها و محصولات حائز اولویت برای توسعه تجارت چیست؟
• چه کشورهایی تامین کننده عمده ی کالاهای وارداتی کشور ما هستند؟
• چه منابع جایگزینی جهت تأمین در دسترس هستند؟
• در چه حوزه هایی کشور ما مزیت رقابتی دارد؟
• عملکرد تجارت فعلی کشور ما چگونه است؟
• برای چه محصولاتی پتانسیل جهت افزایش تجارت دو جانبه وجود دارد؟
• جریان تجارت بین کشور ما و یک گروه خاصی از کشورها به چه صورت است؟

نقشه تجارت توسط مرکز تجارت جهانی ( وابسته به آنکتاد و سازمان تجارت جهانی ) با تبدیل حجم انبوهی از داده های تجاری خام به اطلاعاتی طبقه بندی شده، به منظور پاسخ به پرسش های فوق و با هدف تسهیل تحقیقات بازار ، نظارت بر عملکرد تجارت بر مبنای کشور یا کالا ، ارائه مزیت نسبی و رقابتی بازارها و همنچنین شناسایی پتانسیل جهت متنوع سازی، طراحی و اولویت بندی برنامه های راهبردی برای بنگاه ها و موسسات خدمات بازرگانی راه اندازی شده است.

این وبسایت در قالب جداول، نمودارها و گراف، اطلاعاتی همچون شاخص عملکرد صادرات و واردات ، تقاضای بین المللی و بازارهای رقابتی و جایگزین را جهت استفاده کاربرانش ارائه می دهد وهمچنین به عنوان یک پایگاه اطلاعات به مانند سایت های B2B ( معرفی بهترین سایت های B2B )از شرکت های واردات وصادرات نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

نقشه تجاری ۲۲۰ کشور و منطقه و همچنین ۵۳۰۰ نوع محصول بر طبق سیستم هماهنگ شده ( کد HS یا کد بین المللی کالا) را پوشش می دهد.

هدف از استفاده از سایت Trade Map

• تسریع انجام مطالعات بازار به صورت استراتژیک
• سنجش عملکرد تجارت ملی به طور کلی و تجارت کالاهای به خصوص
• تشخیص مزایای رقابتی و مقایسه ای در نقاط مختلف تجاری
• شناسایی ظرفیت های بازار برای تنوع محصول، طراحی و اولویت بندی برنامه های توسعه تجاری برای شرکت ها و موسسات تجاری

شروع کار با وبسایت نقشه تجاری

جهت شروع وارد صفحه اینترنتی وبسایت نقشه تجاری به آدرس www.trademap.org شده و روی گزینه Login کلیک نمائید. اگر قبلا در این وبسایت ثبت نام نموده اید، در قسمتی که با کادر زرد مشخص شده، ای میل و رمز عبور خود را وارد نمائید و چنانچه برای اولین بار قصد استفاده از این وبسایت را دارید یا برای ساختن حساب کاربری رایگان، مانند تصویر ( کادر قرمز ) روی گزینه Registernow کلیک نمائید.

ثبت نام

• پس از ورود به قسمت مذکور، آدرس ای میل خود را در بخش تعیین شده وارد و همچنین جمهوری اسلامی ایران را به عنوان کشور خود انتخاب نمائید
• در مرحله بعد اطلاعات خواسته شده را تکمیل کرده و در خاتمه روی گزینه submit در انتهای صفحه کلیک می کنید
• پس از چند دقیقه از طرف سایت برای شما ای میلی ارسال خواهد شد که حاوی لینک فعال سازی عضویت شما در وبسایت نقشه تجاری می باشد که با کلیک بر روی لینک مورد نظر ثبت نام شما قطعی می شود و از آن پس می توانید با کلیک دوباره گزینه Login، ای میل و رمز عبور خود را وارد کرده و وارد سایت شوید
• پس از ورود دوباره به وبسایت ( درصورت عضویت جدید ) مطابق تصویر زیر، در صفحه اصلی، چندین آیتم را ملاحظه می نمائید.
• در قسمتی که با کادر قرمز نشان داده شده است، واردات یا صادرات را انتخاب می نمائید.

چنانچه شما قصد صادرات کالای خود را دارید گزینه Imports و در حالتی که زمینه فعالیت شما واردات ( مراحل واردات کالا ) است، گزینه Exports را انتخاب نمائید .با توجه به کادر آبی اگر کالایی ( یا خدماتی ) مورد نظر شما می باشد، کد تعرفه هماهنگ شده بین المللی آن را حداکثر تا ۶ رقم در فیلد مشخص شده وارد نمائید و چنانچه اطلاعات مربوط به چندین کالا مد نظر باشد، گزینه Group را انتخاب و کدهای مربوطه را وارد نمائید.

با توجه به کادر سبز رنگ، اگر منطقه یا کشور خاصی مورد نظر شما باشد، آن کشور را در فیلد مربوطه وارد نمائید.

به منظور ادامه روند استخراج اطلاعات، حداقل یکی از قسمت های ۱یا ۲ باید تکمیل شود. چنانچه فقط قسمت ۱مورد نظر باشد و قسمت ۲ دست نخورده باقی بماند، در مراحل بعدی اطلاعات مربوط به واردات / صادرات و همچنین شرکت های واردکننده/صادرکننده محصول مورد نظر نمایش خواهد داده شد.

چنانچه قسمت ۱دست نخورده و قسمت ۲ تکمیل گردد، اطلاعات مربوط به واردات / صادرات آن کشور یا منطقه و همچنین شرکت های واردکننده/صادرکننده در آن کشور یا جریان‌های تجاری و تراز تجاری منطقه نمایش داده خواهد شد.

بدیهی است که اگر هر دو قسمت ۱یا ۲ تکمیل گردد اطلاعات مربوط به واردات / صادرات و همچنین شرکت های واردکننده/صادرکننده محصول مورد نظر در کشور یا منطقه تعیین شده ارائه خواهد شد.

پس از تکمیل یکی از قسمت های ۱و۲ یا هردوی آن ها، پنج گزینه در قسمت جریان‌های تجاری و تراز تجاری ذیل آن ها فعال خواهند شد:

• گزینه Trade Indicatorsبه شما اطلاعات مربوط به واردات / صادرات محصول مورد نظر در سطح جهانی ( چنانچه قسمت ۱ تکمیل شده باشد)، و یا اطلاعات مربوط به واردات / صادرات محصولات مختلف در کشور یا منطقه ای خاص ( چنانچه قسمت ۲ تکمیل شده باشد ) را در یک سال جریان‌های تجاری و تراز تجاری گذشته ارائه می دهد.
• با کلیک بر گزینه های Yearly Time Series ،Quarterly Time Seriesو Monthly TimeSeries می توانید گزارش و اطلاعات مورد نظر را به ترتیب به تفکیک سال ، فصل و ماه های مختلف جستجو کنید
• و بالاخره گزینه Companies حاوی اطلاعات شرکت های واردکننده/صادرکننده به تفکیک محصول/کشور می باشد.

برای نمونه در تصویر زیر مقصود از اطلاعات تکمیل شده، استخراج آمار و اطلاعات مربوط به واردات محصول پسته با کد تعرفه بین المللی ۰۸۰۲۵۰ در کشور آلمان می باشد.

با انتخاب گزینه Trade Indicators صفحه ای مشابه با تصویر زیر نمایش داده می شود، که آمار و شاخص های مربوط به واردات محصول پسته در کشور آلمان مربوط به سال ۲۰۱۳ میلادی نمایش داده شده است.

اطلاعاتی نظیر میزان واردات کلی این محصول بر اساس ارزش دلاری و وزنی، تراز تجاری، سهم هر کشور از صادرات محصول پسته به آلمان، ارزش واحد محصول، میانگین رشد کشور آلمان در میزان واردات پسته از کشورهای مختلف و سایر اطلاعات دیگر قابل مشاهده است.

با توجه به این جدول کشور ما با صادرات بیش از ۱۳۰میلیون دلار و در حدود ۱۳.۷هزار تن محصول پسته در سال ۲۰۱۳ به کشور آلمان، متجاوز از ۴۰ درصد پسته وارداتی این کشور را پس از ایالات متحده تامین می نماید و کشورهای ایتالیا، ترکیه و فرانسه در رتبه های بعدی صادرات پسته به کشور آلمان قرار دارند.

با توجه به کادر قرمز رنگ، از این اطلاعات می توانید به صورت فایل word یا excel خروجی دریافت کنید و یا به صورت نمودار و یا نقشه پراکندگی جغرافیایی (کادر آبی) اطلاعات مورد نظر را مشاهده نمایید.

چنانچه بازار هدف و نیازهای آن با دقت تعیین شود، اخذ سفارش برای صادرات محصول به کشورهای هدف، چندان دشوار نخواهد بود. یکی از موارد استفاده معمول و با اهمیت از این وبسایت، تدوین بازار هدف صادراتی برای یک کالای خاص می باشد.

به عنوان نمونه مطابق با تصویر ۳، چنانچه قسمت انتخاب کالا را پسته انتخاب نمائید و قسمت انتخاب کشور یا منطقه را خالی گذاشته و سپس گزینه Trade Indicatorsرا کلیک کنید، به صفحه ای مشابه تصویر زیر هدایت می شوید که در واقع اطلاعات واردات کالای پسته جهان در سال ۲۰۱۳ می باشد.

همچنین به جای انتخاب گزینه Trade Indicators، با انتخاب گزینه Yearly Time Seriesمی توانید آمار واردات پسته را طی ۴سال گذشته نیز مشاهده نمایید.

اطلاعات با ارزش این جداول در کنار آمار صادرات پسته از کشورمان به کشورهای مختلف طی سنوات مختلف (که از قسمت آمار صادرات و واردات سایت اتاق بازرگانی قابل دریافت است)، حقوق ورودی پسته به کشورها و مواردی دیگر،می تواند در انتخاب صحیح بازار هدف کالای پسته از میان حدود ۲۰۰ کشور در جهان، بسیار پر اهمیت باشد.

به طور مشابه اگر کشوری خاص برای صادرات مد نظر شما باشد، با خالی گذاشتن قسمت انتخاب کالا و صرفاً درج کشور یا منطقه مورد نظر در قسمت ۲، می توانید به مشاهده کالاهای عمده وارداتی آن کشور/ منطقه طی سالیان اخیر بپردازید و این امکان تصمیم گیری، شروع تجارت موفق با یک کشور را با انتخاب گروه کالایی مناسب جهت صادرات ، به میزان قابل توجهی تسهیل می نماید.

غفلت تاریخی بخش بازرگانی

ایران در منطقه‌ای قرار دارد که به چند دلیل، پتانسیل توسعه تجارت در آن خیلی قابل توجه بوده است.

دکتر محمد‌مهدی بهکیش اقتصاددان و دبیرکل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی و رئیس اتاق ایران و ایتالیا‌ست.

ایران در منطقه‌ای قرار دارد که به چند دلیل، پتانسیل توسعه تجارت در آن خیلی قابل توجه بوده است. از یک سو ما می‌توانستیم جذب‌کننده فرآیندهای تولیدی باشیم که چین و هند جذب کردند. ما اگر زمانی که دنیا به سیاست جایگزینی واردات پشت کرد، به سیاست توسعه صادرات رو می‌آوردیم، می‌توانستیم به رشد بالای اقتصادی دست یابیم. به طور قطع می‌توانستیم جای ترکیه را بگیریم و در منطقه، به عنوان کشوری عمل کنیم که نقطه اتصال همه بازارهاست. چندی پیش مقاله‌ای در مورد تفاوت‌ها و شباهت‌های اقتصاد ایران و ترکیه نوشتم و در آن‌، روند توسعه در ترکیه و ایران را با هم مقایسه کردم. پرسشی که همواره در ذهن داشتم، این بود که چرا درکشوری مثل ترکیه که جریان‌های چپ پرقدرتی داشته و این جریان‌ها در مقایسه با جریان‌های چپ در ایران همواره از قدرت بیشتری برخوردار بوده‌اند، روند توسعه شکل گرفته اما در ایران هیچ‌گاه نطفه آن هم گذاشته نشده است. چگونه است که ترکیه روند آزاد‌سازی را به درستی فهمید و درهای خود را باز کرد تا منافع ملی‌اش را تامین کند اما در ایران ما نتوانستیم حتی دریچه‌ای به اقتصاد آزاد باز کنیم.
باید درنظر داشته باشیم که ایران در منطقه‌ای قرار گرفته است که تجارت یکی از پتانسیل‌های مهم آن بوده و هنوز هم هست‌. در منطقه، کشوری معادل ایران نداریم که تا این اندازه پتانسیل تجارت داشته باشد. 15 کشور جمهوری در شمال کشور داریم که به دریای آزاد راه ندارند در حالی که امروزه 80 درصد تجارت از طریق دریا صورت می‌گیرد. این کشورها برای اینکه به دریا متصل شوند به ارتباط با ایران نیاز دارند پس ما می‌توانیم محل عبور کالای تولیدی آنها شویم. عامل سوم که موقعیت ممتازی برای ایران ایجاد کرده، وجود نفت است. ما به دلیل اینکه حدود 75 درصد درآمد ارزی خود را از طریق فروش نفت به دست می‌آوریم وارد‌کننده قابل توجه انواع کالاها هستیم‌. در سال‌های گذشته نشان داده‌ایم که هرچه بیشتر از اقتصاد غیر‌نفتی سخن گفته‌ایم، کمتر به آن دست یافته‌ایم. به هرحال بازاری به وسعت ایران می‌تواند روی روابط با دیگر کشورها تاثیرگذار باشد‌. بیش از 100 سال است که نفت خام می‌فروشیم اما نتوانسته‌ایم فرآیندهایی را توسعه دهیم که همچون آمریکا، نفت خام را وارد کنیم و محصولاتش را پس از فرآوری صادر کنیم. بنابراین ما می‌توانستیم این سه توانایی را در کنار هم بگذاریم و از پتانسیل‌های تجاری خود که در دهه‌های 80،70 و 90 میلادی بسیار گسترده‌تر شده بود در دنیا استفاده کنیم و رشد و توسعه برای کشورمان ایجاد کنیم ولی آرزوی دستیابی به کشوری صنعتی‌، سیاست‌های اقتصادی ما را به خطا کشاند. هیچ‌کس با مقوله صنعتی شدن مخالف نیست اما موضوع این است که باید مدل رشد و توسعه را بر اساس توانایی اقتصاد خودمان طراحی کنیم.
دستگاه‌های سیاستگذار در کشورهای در حال توسعه، بر اساس وسعت‌، جمعیت‌، منابع طبیعی، و دیگر توانایی‌هایی که داشته‌اند، برای اقتصاد خود برنامه‌ریزی کرده‌اند. با درنظر گرفتن اینکه خیلی از کشورهای در حال توسعه از داشتن نفت و منابع طبیعی محروم بوده‌اند، این پرسش مطرح می‌شود که آنها چگونه موفق شدند به رشد اقتصادی دست یابند؟ چگونه کشوری مثل جریان‌های تجاری و تراز تجاری ترکیه به ارقام بزرگی در صادرات دست یافته و چگونه کشوری مثل کره جنوبی که سال‌ها پیش اقتصادی به مراتب کوچک‌تر از اقتصاد ایران داشت، اکنون به ارقام حیرت‌آوری در صادرات دست یافته است؟ در کنار این‌گونه پرسش‌ها، باید پرسش مهم‌تری از خود بپرسیم. چگونه اقتصاد ایران از کشورهای رقیب جا ماند و چرا ما نتوانستیم بدون اتکا به فروش نفت، به رشد اقتصادی دست یابیم؟ پاسخ کاملاً مشخص است. زمانی که دنیا سیاست توسعه صادرات را برگزید، درهای تجاری را باز کرد و کشورها سعی کردند از طریق بهبود روابط خارجی، بازارهای جهانی را فتح کنند، ما درها را بستیم و سیاست جایگزینی واردات را برگزیدیم. به جز ایران، کشورهای آمریکای لاتین و هند هم، چنین سیاستی در پیش گرفتند یعنی توسعه صنعتی را سوار بر سیاست جایگزینی واردات کردند. ما نفت داشتیم و چنین سیاستی را انتخاب کردیم اما بسیاری از کشورهای جهان بی‌آنکه نصیبی از نفت داشته باشند، تنها راه چاره را صادرات دانستند و این گونه بود که خیلی از کشورهای کوچک اروپایی‌، توسعه صنعتی مبتنی بر صادرات را بر پایه تکنولوژی‌های ساده آغاز کردند. در هر حال ما در محاصره آرزوی خودکفایی و صنعتی شدن با ایجاد صنایع بزرگ، که دنیا هم آن را کنار گذاشته بود، خود را مشغول کردیم. و این ارثیه به انقلاب اسلامی رسید و انقلاب اسلامی هم به دلیل جنگ و نگاه منفی به سیستم بازار نتوانست استراتژی‌هایش را تغییر دهد و متاسفانه هنوز که هنوز است استراتژی روشنی پیدا نکرده‌ایم. این در حالی است که پتانسیل‌های تجاری ایران بسیار زیاد است. با وجود تهدیدهای بین‌المللی و با وجود تحریم‌های یک‌طرفه، رشد تجارت در ایران هنوز هم از رشد تولید ناخالص ملی بالاتر است. هنوز هم ما از این سیستم می‌توانیم استفاده کنیم اما یکسری پیش‌نیازهایی دارد ازجمله اینکه ساختار اقتصاد کشور را مبتنی بر قواعد بازار تنظیم کنیم و شعار خودکفایی را به بایگانی بسپاریم. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که به چه دلیل ما به فکر اصلاح ساختار بخش بازرگانی نیفتاده‌ایم و به چه دلیل تجارت، محور رشد اقتصادی در کشور ما قرار نگرفته است؟ پاسخ یک کلمه است. نفت و اقتصاد نفتی. ما خیلی بیشتر از آنچه گمان می‌کنیم، به نفت وابسته شده‌ایم. نفت و دلارهای نفتی تمام ساختارهای ما را معیوب ساخته است. مدیران دولتی با خود می‌گویند؛ اکنون که با درآمدهای نفتی می‌توانیم کشور را اداره کنیم، چه دلیلی دارد به راه‌های دیگر رو آوریم؟ همین نکته است که اقتصاد ما را تک‌محصولی و در دام نفت اسیر کرده است. ما به تجارت به مثابه ابزاری برای رشد وتوسعه نگاه نمی‌کنیم، روابط دیپلماتیک مناسبی با دیگر کشورها نداریم در حالی که توسعه صادرات است که به ما می‌گوید با چه کشوری رابطه داشته باشیم و به دنبال ایجاد رابطه با چه کشوری باشیم. مثال برزیل شاید بهترین نمونه باشد. برزیل نه کشوری مسلمان است و نه اشتراکات فرهنگی با ما دارد بنابراین درعرصه دیپلماتیک، از ایران حمایت می‌کند و ما اندکی بعد می‌بینیم این کشور با ایران قرار‌داد تجاری امضا کرده و قرار است محصولات غذایی و کشاورزی‌اش را به ایران صادر کند. ما نباید آرزوهایمان را روی کاغذ ترسیم کنیم و بعد بنشینیم تا آرزوها رنگ واقعیت به خود بگیرد. رقبای ما متناسب با توانی که داشتند آرزوهای خود را به صورت برنامه تنظیم و تدوین کردند. ما هم باید با توجه به توانی که داریم برنامه‌ریزی کنیم. از دید من، پتانسیل ما در تجارت نهفته است و ما می‌توانیم با توسعه تجارت و تکیه بر توان صادراتی، به رشد قابل توجهی دست پیدا کنیم. 20سال پیش یک سرمایه‌دار عرب که اصالتی ایرانی داشت، می‌گفت اگر جزیره قشم را به من بدهند، در عرض چند سال آن را به کابوس اماراتی‌ها تبدیل خواهم کرد. حرف او بی‌ربط و بیراه نیست چه آنکه اگر در حال حاضر هم، سایه سیاست را از سر مناطق آزاد برداریم و اجازه بدهیم همین چند نقطه در کشور، مبتنی بر قوانین تجارت آزاد اداره شود، اطمینان دارم کشور به منافع بسیار قابل توجهی دست خواهد یافت. هند و ایران در دهه 60 میلادی‌، هر دو سیاست جایگزینی واردات را در پیش گرفتند. امروز اما هند به این سیاست پشت کرده و توسعه صنعتی را سوار بر سیاست توسعه صادرات کرده است. هندی‌ها اکنون دریافته‌اند سیاست دهه 60 میلادی مبنی بر توسعه صنعتی با اتخاذ سیاست جایگزینی واردات اشتباه بوده و اکنون درصدد اصلاح اشتباه سال‌ها پیش برآمده‌اند. ما هم می‌دانیم سیاست جایگزینی واردات اشتباه بوده اما هنوز نمی‌خواهیم اشتباه 40ساله خود را جبران کنیم.